Бидний тухай
Багш ажилтан
Үл хөдлөх болон хөдлөх хөрөнгийгүнэлгээний зориулалтаар ангилах, хөрөнгийг бодитой үнэлэх хэрэгцээ, шаардлага, хөрөнгийн үнэлгээний үндсэн зарчмууд, хөрөнгийн үнэлгээнд мөнгөний цаг хугацааны нөлөөллийн хэрэглээг судлаж, хөрөнгө үнэлэх орлогын хандлага (орлого капиталжуулалт, цэвэр орлогын тооцоо, капиталжуулах хувийг тодорхойлох, мөнгөн урсгалыг хорогдуулан тооцох арга), зах зээлийн жишиг үнийн хандлага (жишиг объектыг сонгох, үнэлгээний тохируулга хийх), зардлын хандлага (хөрөнгийн нөхөн сэргээх болон нөхөн орлуулах өртгийг тооцох аргууд, хөрөнгийн үнэлгээний зориулалтаар тооцоолох элэгдлийн төрлүүд, тэдгээрийн тооцоолол)-аар үл хөдлөх болон хөдлөх хөрөнгийг үнэлэх арга зүйг судлана.
Бизнесийн байгууллагад ашиглагдаж байгаа хөрөнгийг ангилж, түүний үнэ цэнэд нөлөөлөх хүчин зүйлсийг судлан, өртгийн, жишиг үнийн, орлогын хандлагаар ҮОУС ба Монгол улсын хөрөнгийн үнэлгээтэй холбоотой хууль, тогтоомж, заавар, журамд нийцүүлэн хөрөнгийг үнэлэх арга зүйг оюутнуудад эзэмшүүлэх нь энэхүү хичээлийн зорилго болно. Энэхүү хичээлээр хөрөнгийн өнөөгийн бодит үнэ цэнэ, бизнесийн үнэлгээ, үнэ цэнийн бууралт байгаа эсэхийг тогтоосноор хөрөнгийн бодит үнэ цэнийг хэмжих, удирдах, бизнесийн үнэлгээний мэдээллийг ашиглах мэдлэг, чадварыг олгоход энэ хичээлийн ач холбогдол оршино.
Аж ахуйн үйл ажиллагааны бүртгэл хөтлөлт, санхүүгийн тайлан гаргалтыг дэлхий нийтэд нэгдсэн нэг стандартад оруулах зүй тогтол, үндэслэл, шаардлага. Иж бүрэн СТОУС болон ЖДААН-ийн СТОУС-ын үндсэн агуулгыг судалж, бүртгэл хөтлөлт, санхүүгийн тайлан гаргалтад нэвтрүүлж хэрэгжүүлэх талаарх ойлголттой болно.
Дэлхий дахинд бүртгэл тооцоо үүссэн ба манай улсад нягтлан бодох бүртгэлийн орчин үеийн арга нэвтэрсэн байдал. Бүртгэл, тайлагнал ба стандартын агуулга, зорилго, ач холбогдол. Санхүүгийн бүртгэл, тайлагналын стандартыг олон улсын хэмжээгээр нэвтрүүлж хэрэгжүүлэх үндэслэл ба шаардлага, стандартын агуулга, түүнийг хэрэглэх арга хандлага зэргийг ойлгож эзэмшин, стандартыг хэрэглэж сургахад энэ хичээлийн зорилго оршино.
Энэ хичээлээр санхүүгийн тайланг бэлтгэх үзэл баримтлал, санхүүгийн байдлын тайлан ба орлогын тайлан, санхүүгийн тайлангийн нэмэлт тодруулга; мөнгөн хөрөнгийн тухай ойлголт, ангилал ба бүртгэл, мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнэ; авлага ба урьдчилж гарсан зардал, урьдчилж төлсөн төлбөрийн бүртгэл; бараа материалын тухай ойлголт, ангилал ба бүртгэл; биет үндсэн хөрөнгийн тухай ойлголт, ангилал ба бүртгэл; биет бус хөрөнгө ба байгалийн нөөцийн тухай ойлголт, ангилал, бүртгэл; богино хугацаатай өр төлбөрийн тухай ойлголт, ангилал ба бүртгэл; урт хугацаатай өр төлбөрийн тухай ойлголт, ангилал ба бүртгэл; бизнесийн нэгжийн зохион байгуулалтын хэлбэрүүд, хувьцаат капитал ба хуримтлагдсан ашгийн бүртгэл; хөрөнгө оруулалтын тухай ойлголт, ангилал ба бүртгэл; мөнгөн гүйлгээний ба өмчийн өөрчлөлтийн тайлангийн зорилго, бүтэц, агуулга ба ач холбогдол; мөнгөн гүйлгээний тайланг бэлтгэх шууд ба шууд бус арга; дээрх үзүүлэлтүүд ба санхүүгийн тайлангийн бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг удирдлагын шийдвэр гаргалтанд хэрхэн хэрэглэх талаар судална.
Бизнесийн байгууллагын аж ахуйн олон талт үйл ажиллагааны талаарх ажил гүйлгээний мэдээллийг эдийн засгийн агуулгаар нь ангилан боловсруулж, нягтлан бодох бүртгэлд нэгтгэн тусгаснаар санхүүгийн тайланг хэрэглээний зориулалтын төрөл, хэлбэрээр нь, холбогдох тайлбар тодруулгатайгаар, тогтоосон хугацаанд нь бэлтгэн гаргах, бизнесийн үйл ажиллагааны бүртгэл, тооцооллын ажилд сургаж төлөвшүүлэх зорилготой.
Худалдаа, Нийтийн хоол, Зочлох үйлчилгээ, Барилга, Тээвэр, Хөдөө аж ахуйн салбаруудын нягтлан бодох бүртгэлийн онцлог, тэдгээрт гарахзардал, өртгийн тооцооны асуудлыг судална. Худалдааны байгууллагын бараа материалын өртөг тооцолт, салбар хоорондын бараа материалын тооцоо, бараа материалын тайлагналын талаар ойлголтууд, нийтийн хоолны салбарын бүтээгдэхүүний өртөг бүрдэлт, үнэ зохиолт, тайлагнал, зочлох үйлчилгээ, аялал жуулчлалын салбарын үнэ зохиолт, өртөг тооцолт, үр ашгийн тооцооллыг хийж сурна.Барилгын салбарын гэрээ, түүнийг үндэслэн орлого хүлээн зөвшөөрөх, барилгын өртөг тооцох арга зүйг үзнэ. Хөдөө аж ахуйн салбарын бүтээгдэхүүнүүдийн өртөг тооцолт, биологийн хөрөнгийн бодит үнэ цэнийг тооцох арга зүйг судална.
Худалдаа, нийтийн хоол, зочлох үйлчилгээ, барилга, тээвэр, хөдөө аж ахуйн салбарзэрэг нягтлан бодох бүртгэл, тайлагнал нь зарим талаараа ялгаатай байдаг бизнесийн байгууллагуудыннягтлан бодох бүртгэл, санхүүгийн тайлагналын онцлогийг судлах зорилготой. Мөн эдгээр салбарууд дахь нягтлан бодох бүртгэлийн анхан шатны баримтад тавигдах шаардлага, үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүний өртөг тооцолтод анхаарах зүйлс, салбар тус бүрийн санхүүгийн тайлангбэлтгэх зарчмыг таньж мэдэх ба өртөг, зардлын мэдээлэл, санхүүгийн мэдээллүүд дээр үндэслэн удирдлагын оновчтой шийдвэр гаргах мэдлэгийг эзэмшүүлэх зорилготой.
Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай ойлголт, түүхэн хөгжлийн үе шат, өнөөгийн хандлага, нягтлан бодох бүртгэлийн төрөл, тэдгээрийн судлах зүйлс, хамрах хүрээ,баримтлах үндсэн зарчмуудын талаарх ерөнхий мэдлэгийг олгоно. Мөн ажил гүйлгээний баримтжуулалт, хөрөнгийн тооллого, дансны давхар бичилт зэрэг нягтлан бодох бүртгэлийн аргыг ашиглан аж ахуйн нэгж, байгууллагын ажил гүйлгээг бүртгэлд тусгаж (баримтжуулах, ерөнхий ба туслах журнал хөтлөх, ерөнхий болон туслах дэвтэр хөтлөх, тохируулах бичилт хийх, хаалтын бичилтийн өмнөх ба дараах шалгах баланс бэлтгэх, ажлын хүснэгт бэлтгэх), санхүүгийн тайлан бэлтгэн гаргахарга зүйг судална
Энэхүү хичээл нь аж ахуйн нэгж, байгууллагын эдийн засгийн үйл явцыг илэрхийлсэн олон тооны ажил гүйлгээг үнэлэн ангилж, нэгтгэн дүгнэх, үр дүнг нь тодорхойлох, улмаар санхүүгийн тайлан бэлтгэх ерөнхий зарчим, арга зүйг оюутанд эзэмшүүлэх зорилготой. Мөн бизнесийн байгууллагын санхүүгийн тайланг унших, үнэлэлт дүгнэлт өгөх анхан шатны чадварыг эзэмшүүлэх, бусад хичээлийн онолын суурь мэдлэг олгох зорилготой.
