Бидний тухай
Багш ажилтан
Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай ойлголт, түүхэн хөгжлийн үе шат, өнөөгийн хандлага, нягтлан бодох бүртгэлийн төрөл, тэдгээрийн судлах зүйлс, хамрах хүрээ,баримтлах үндсэн зарчмуудын талаарх ерөнхий мэдлэгийг олгоно. Мөн ажил гүйлгээний баримтжуулалт, хөрөнгийн тооллого, дансны давхар бичилт зэрэг нягтлан бодох бүртгэлийн аргыг ашиглан аж ахуйн нэгж, байгууллагын ажил гүйлгээг бүртгэлд тусгаж (баримтжуулах, ерөнхий ба туслах журнал хөтлөх, ерөнхий болон туслах дэвтэр хөтлөх, тохируулах бичилт хийх, хаалтын бичилтийн өмнөх ба дараах шалгах баланс бэлтгэх, ажлын хүснэгт бэлтгэх), санхүүгийн тайлан бэлтгэн гаргахарга зүйг судална
Энэхүү хичээл нь аж ахуйн нэгж, байгууллагын эдийн засгийн үйл явцыг илэрхийлсэн олон тооны ажил гүйлгээг үнэлэн ангилж, нэгтгэн дүгнэх, үр дүнг нь тодорхойлох, улмаар санхүүгийн тайлан бэлтгэх ерөнхий зарчим, арга зүйг оюутанд эзэмшүүлэх зорилготой. Мөн бизнесийн байгууллагын санхүүгийн тайланг унших, үнэлэлт дүгнэлт өгөх анхан шатны чадварыг эзэмшүүлэх, бусад хичээлийн онолын суурь мэдлэг олгох зорилготой.
Энэ хичээл нь НББ-ийн үндэс, Санхүүгийн бүртгэл Iхичээлийн залгамж болж үйлдвэрлэл үйлчилгээ явуулахад гарах зардлыг ангилан зүйл анги тус бүрээр нь хуримтлуулан бүртгэж, түгээмэл хэрэглэгддэг аргуудаар өртөг тооцох арга зүйг судлахаас гадна өртөг зардлын мэдээллээр удирдлагыг хангах талаарх мэдлэг боловсрол олгох асуудлыг авч үзнэ. Энд Материалын зардлын бүртгэл ба хяналт, Хөдөлмөрийн зардлын бүртгэл, хяналт, Үйлдвэрлэлийн нэмэгдэл зардлын бүртгэл, хуваарилалт, үйлчилгээний нэгжийн зардлын бүртгэл, хуваарилалт, Ажлын захиалгаар өртөг тооцох арга, Үйлдвэрлэлийн үе шатаар өртөг тооцох дундаж өртгийн арга, Үйлдвэрлэлийн үе шатаар өртөг тооцох түрүүлж ирснийг эхэлж зарлагадах арга, Хамсарсан ба дайвар бүтээгдэхүүний өртөг тооцох аргууд, Стандарт өртгийн системзэрэг сэдвүүдийг тус тус судална.
Зардлын бүртгэл хичээлийн зорилго нь бизнесийн удирдлагын бакалаврын сургалтын төлөвлөгөөний минимумыг хангаж оюутнуудад санхүүгийн бүртгэл хөтлөхөд болон удирдлагын шийдвэр гаргахад шаардлагатай өртөг зардлын талаарх мэдээллийг цуглуулах, боловсруулах нягтлан бодох бүртгэл хөтлөх, тайлан гаргаж холбогдох талуудад хэрэгцээт мэдээллийг хүргэх мэдлэг, чадвар, дадлыг эзэмшүүлэх явдал юм.
Аливаа аж ахуйн нэгжийн бизнесийн үйл ажиллагааны явцад гарах зардлын мөн чанар, ангилал, үйлдвэрлэл үйлчилгээ явуулахад гарах зардлыг хуримтлуулан бүртгэж түгээмэл хэрэглэгддэг аргуудаар өртөг тооцох арга зүйг судлахаас гадна өртөг зардлын мэдээллээр удирдлагыг хангах талаарх мэдлэг боловсрол олгох асуудлыг авч үзнэ. Мөн удирдлагын хяналтын агуулга, дотоод мэдээллийн сүлжээний тухай болон мөнгөн урсгалыг үнэлж удирдлагын шийдвэр гаргах, бизнесийн үйл ажиллагааг төсөвлөх ур чадварыг хөгжүүлэхэд чиглэгдэнэ
ХИЧЭЭЛИЙН ЗОРИЛГО, АЧ ХОЛБОГДОЛ: Эдийн засгийн чиглэлээр мэргэшсэн мэргэжилтэн бэлтгэх эрхэм зорилгыг биелүүлэхийн тулд “Зардал-удирдлагын бүртгэл” хичээлийн зорилго нь бакалаврын сургалтын төлөвлөгөөний минимумыг хангаж оюутнуудад санхүүгийн бүртгэл хөтлөхөд болон удирдлагын шийдвэр гаргахад шаардлагатай өртөг зардлын талаарх мэдээллийг боловсруулах, тайлагнах, шийдвэр гаргалтанд ашиглах суурь мэдлэгийг олгоход оршино.
Өртөг тооцдог уламжлалт болон сүүлийн үеийн нийтлэг аргууд, сонгон хэрэглэгдэх боломж, манай улсын эдийн засаг, нийгэмд ихээхэн ач холбогдолтой бөгөөд үйл ажиллагааны чиглэл, бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлтийн горим, өртөг тооцох арга ажиллагааны онцлог бүхий салбаруудад зардал бүртгэх, өртөг тооцох онцлогийг авч үзнэ. Үүнд Зам, Барилгын үйлдвэрлэлийн зардлын бүртгэл, бүтээгдэхүүний өртөг тооцолтын онцлог, Эрчим хүчний үйлдвэрлэлийн зардлын бүртгэл, бүтээгдэхүүний өртөг тооцолтын онцлог, Уурхай баялгийн салбарын зардлын бүртгэл, бүтээгдэхүүний өртөг тооцолтын онцлог, Эрүүл мэнд, Боловсролын салбарын үйлчилгээний зардлын бүртгэл, өртөг тооцолтын онцлог зэрэг асуудлуудыг хамрах юм.
Бакалаврын түвшний зардлын болон удирдлагын бүртгэлийн хичээлийн хөтөлбөрт ордоггүй, үйлдвэрлэл үйлчилгээний онцлог бүхий салбаруудын бүтээгдэхүүний өртөг тооцох арга, ажиллагааг таниулж, эзэмшүүлнэ.
Бизнесийн ёс зүй, манлайлал, ёс зүйтэй шийдвэр гаргалт гэж юу болох, компанийн засаглал, хариуцлага, нийгэм болон хүрээлэн буй орчиндоо хандаж байгаа хандлага, компанийн санхүү, олон улсад бизнес хийхэд улс орнуудын соёлын ялгаа, маркетинг болон худалдааны онцлог, бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүй байдал, стандарт, хөрөнгийн зах зээл дахь ёс зүйн зарчим, засгийн газар, төрийн албан хаагчийн ёс зүй, банк, даатгалын салбарын ёс зүйн онцлог, нягтлан бодогч, аудитор хүний мэргэжлийн ёс зүй болон хариуцлагатай, ёс зүйтэй эерэг нөлөө, давуу талуудын талаарх онол аргазүйг эзэмшинэ.
Бизнесийн харилцаанд оролцогч талууд, ялангуяа төрийн удирдлагын түвшин дэх гүйцэтгэх удирдлагын баг болон компанийн удирдлагын баг, менежерүүд бизнесийн харилцаанд хэрхэн ёс зүйтэйгээр хандах болон шийдвэр гаргалттай холбоотой бизнесийн ёс зүйн суурь ойлголт, зарчим, онолын үзэл баримтлалыг олгож, оюутан өөрийгөө илүү зөв хандлагатай, хариуцлагатай болгож төлөвшүүлэхэд энэ хичээлийн зорилго оршино.
Барууны өндөр хөгжилтэй орнуудад нэвтэрч үр дүнгээ өгч буй Зардлын нэг хэвийн бүртгэл ба пүүсийн дотоод харьцуулалт (Uniform Costing and Inter Firm Comparision), Өртөг хямдруулалт ба Үнэ цэнийн шинжилгээ (Cost Reduction and Value Analysis), Үйлдэлд суурилсан өртөг тооцолт ба Үйлдэлд суурилсан удирдлага (Activity Based Costing-ABC and Activity Based Management-АВМ), Зорилтот өртөг тооцолт (Target Costing), Кайзен өртөг тооцолт (Kaizen Costing), Стандарт өртөг тооцолт (Standart Costing), Бүтээгдэхүүний мөчлөгийн өртөг (Life Cycle Costing), Зөвхөн цаг хугацаанд нь систем (Just In Time system), Чанарын нэгдсэн удирдлага ба хяналт (Total Quality Management-TQM, Total Quality Control-TQC), Гүйцэтгэлийн үр дүнгийн хэмжилт ба Тэнцвэрт онооны хүснэгт (Business Performance Measuring and the Balanced Scorecard), Тодорхой ба тодорхой бус нөхцөлд өртөг үйлдвэрлэлтийн тоо хэмжээ, ашгийн хамаарлаар удирдах шийдвэр гаргах зэрэг удирдлагын бүртгэлийг манайд хөгжүүлэх ойрын чиг хандлага болж байгаа ахисан түвшний асуудлуудыг авч үзнэ.
Академик компетенц: Удирдлагын нягтлан бодох бүртгэлээр бие даан тасралтгүй суралцах, удирдлагын бүртгэлийн сүүлийн үеийн ном сурах бичгийг англи хэл дээр ашиглах, холбогдох аргачлал дүрэм журмыг шинэчлэн боловсруулж аж ахуйн нэгжид мөрдүүлэх. Судалгааны компетенц: Удирдлагын нягтлан бодох бүртгэлээр шаардлагатай судалгаа хийх, дүгнэлт гаргах, санал дэвшүүлэх, харьцуулсан шинжилгээ хийх, зүй тогтол, харилцан хамаарлыг загварчлах, тоон болон чанарын шинжилгээ судалгаа хийх, судалгааны үр дүнг шийдвэр гаргалтанд ашиглах. Ерөнхий компетенц: Удирдлагын нягтлан бодогчийн ёс зүйтэй, хариуцлагатай, багаар ажиллах, боловсруулах, дүгнэх, боломжит хувилбаруудыг сонгох, судалгааны асуудал боловсруулах, таамаглал дэвшүүлэх, судалгааны хөгжлийн хандлагыг тодорхойлох, зардал-удирдлагын бүртгэлээр хичээл заах.
