Бидний тухай
Багш ажилтан
Англи хэлний мэдлэгийн түвшинг шалгах олон улсын IELTS-ийн шалгалтыг амжилттай өгөхөд шаардагдах мэдлэг, ур чадвар, стратеги, арга барилыг эзэмшүүлэхэд чиглэсэн 96 цагийн (3кр) хичээлээр оюутан ярих, сонсох, унших, бичих ур чадвараа дээшлүүлэх дасгалуудыг хийж гүйцэтгэнэ. Суралцагч IELTS-ийн шалгалтын жишиг тест өгч 5.5 онооны шалгуур хангаснаар энэ хичээлийг сонгон судлах боломжтой болох бөгөөд 6.0 онооны шалгуурыг биелүүлэхүйц түвшинд хүрч төгсөнө. Энэ хөтөлбөр нь тус бүр 32 цагийн харилцах (ярих, сонсох), унших, бичих дадлага хичээлээс бүрдэнэ. Хичээлийн ерөнхий агуулга нь IELTS-ийн шалгалтын стандарт даалгаврын төрлүүдийг нэг бүрчлэн авч судлах, тэдгээрт тохирох арга техникийг оюутны өөрийн сурах арга барилтай уялдуулан хэрэглэж, дадалжуулахад чиглэнэ. Харилцах дадал хичээл нь сонсох ба ярих гэсэн хоёр үндсэн хэсгээс бүрдэнэ. Сонсох хичээлийн агуулгын хүрээнд дөрвөн дэд хэсгээс бүрдсэн монолог, диалог (нэг болон олон хүний харилцан яриа) сонсож олон сонголтоос зөвийг нь сонгох, хооронд нь тааруулах, газрын зураг, диаграм дээр дурьдсан байршлыг нэрлэх, хүснэгт болон бусад текст, тэмдэглэл нөхөж бичих, график, схем зурагт таарах үг болон тоог сонсож бичих, өгөгдсөн сэдвийн талаарх дүгнэлтийг гүйцээх, өгүүлбэрт тохирох үгийг нөхөх, товч хариулах асуултанд хариулах зэрэг стандарт даалгавруудыг гүйцэтгэнэ. Ярих хичээлийн агуулга нь гурван дэд хэсгээс бүрдэх ба эхний хэсэгт богино хэмжээний асуултанд хариулах, хоёрдугаар хэсэгт картанд өгөгдсөн сэдвийн хүрээнд тасралтгүй ярих, гуравдугаар хэсэгт хоёрдугаар хэсэгт ярьсан сэдэвтэй холбоотой гүнзгийрүүлсэн асуултанд хариулна. Унших дадал хичээлийн агуулгын хүрээнд гурван бүрэн хэмжээний бичвэр уншиж эхийн гол санаа, зорилго, өнгө аясыг тодорхойлох, мэдээллийг боловсруулах, дүн шинжилгээ хийх зэрэг даалгаврыг гүйцэтгэнэ. Бичих дадал хичээлийн агуулгын хүрээнд хоёр төрлийн бичих даалгаврыг стандарт шалгуурын дагуу гүйцэтгэнэ. Эхний даалгавар нь хүснэгт, график, диаграм, зурган мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийж 150 үгтэй тайлбар бичих даалгаврыг гүйцэтгэнэ. Дараагийн даалгаврын хүрээнд өгөгдсөн сэдвийн дагуу 250 үгтэй эссэ бичнэ.
Гадаадын их дээд сургуулиудад богино, урт хугацаагаар суралцах, эрдэм шинжилгээ, судалгаа хийх, оюутан солилцооны хөтөлбөрт хамрагдах боломж нэмэгдэхийн хэрээр оюутнууд англи хэлний олон улсын стандарт IELTS, TOEFL шалгалтуудыг амжилттай өгч, тухайн сургуулиудын шаардаж буй онооны болзлыг хангахын тулд шалгалтанд бэлтгэх хөтөлбөрт хамрагдах эрэлт ихэссэн. IELTS-ын сургалтыг зохион байгуулснаар оюутнуудын хэрэгцээ шаардлагад нийцсэн сонголт бий болж, оюутнууд академик англи хэлний анхан дундаас ахисан түвшний хичээлийг судлахын зэрэгцээ англи хэлний олон улсын IELTS-ын шалгалтыг амжилттай өгөх арга барилд суралцах, хэлний ур чадвараа хөгжүүлэх зорилготой. Мөн өмнөх шалгалтын оноогоо ахиулах боломж олгох бөгөөд энэхүү сургалтанд хамрагдсанаар англи хэлний унших, бичих, ярих, сонсох дадлыг богино хугацаанд сайжруулах давуу талтай юм.
Уг хичээлийн хүрээнд оюутны унших, бичих, харилцах, сонсох чадвар чадамжийг дээд шатанд хүргэх зорилготой. Суурь шинжлэх ухааны салбаруудын бичвэрүүдийг англи хэлээр уншиж ойлгох, бичих, харилцах чадваруудыг дээшлүүлнэ. Англи хэлний ахисан дунд түвшний мэдлэгтэй оюутнуудад сонгосон сэдвийг гүнзгийрүүлэн эх сурвалжаас хайлт хийн, судалгаа хийх, оршил хэсэг, суурь мэдээлэл, үндсэн цогцолбор болон дүгнэлт бичих, унших, харилцах арга барилуудыг эзэмшүүлнэ. Энэхүү хичээл нь оюутнуудад унших, бичих, харилцах, сонсох, дасгал гүйцэтгэх үед тулгарах асуудлууд, түүнийг гүйцэтгэх арга, чадваруудыг дээд түвшинд ашиглах хэлбэрүүдийг таниулан, дадлагажуулна. Оюутан уншиж, бичиж, сонсож ойлгосон сэдвийнхээ хүрээнд тэмдэглэл хөтлөх, санасан бодсоноо чөлөөтэй, өөрийн үгээр илэрхийлэх, өөрчлөх, оюун дүгнэлт хийх, нэгтгэн дүгнэлт хийх зэрэг академик чадварт суралцах ач холбогдолтой. Академик англи хэл 4 (дээд шат) хичээл нь 3 дадлаас бүрдэнэ – унших, бичих, харилцах дадал.
Англи хэлний ахисан дунд шатны мэдлэгтэй оюутнуудад суурь шинжлэх ухааны салбаруудын сургалт, судалгааны бичвэрүүдэд түгээмэл хэрэглэгддэг англи үг хэллэгийг эзэмшүүлэх, унших, бичих, харилцах, ойлгох чадварыг хөгжүүлэхийн тулд уг түвшинд тохирсон мэргэжлийн ном, бичвэр, сэтгүүл зэргийг англи хэлээр бүрэн ашиглаж сурах, дадал олгоход уг хичээлийн зорилго оршино.
Унших дадал-3: Нэгдүгээр бүлэгт социологийн салбарын тодорхойлолт, арьс өнгө, угсаатны бүлгийн тухай хоёр текст уншиж задлан шинжлэх, нэгтгэн дүгнэх, мэдээлэлд шүүмжлэлтэй хандах чадварыг эзэмшүүлж, тухайн салбарын нэр томьёо, үг хэллэгтэй танилцана. Хоёрдугаар бүлэгт сэтгэл судлалын салбараас стрессийн тухай үндсэн ухагдахуунтай танилцаж шинэ үг хэллэгтэй танилцана. Гуравдугаар бүлэгт менежментийн тодорхойлолттой танилцаж үр бүтээл (effectiveness), үр ашиг(efficiency) хоёрын тэнцвэрийг хангах нь орчин үеийн менежерийн хийх үүрэг болохыг ойлгож шинэ үг, хэллэгтэй танилцаж текстийн агуулгыг ойлгоход график дүрслэлийн аргыг хэрэглэж сурна. Дөрөвдүгээр бүлэгт эрүүл хооллох пирамидтай танилцаж, дэлхий нийтээр тархаж байгаа хэт таргалалт, жингийн илүүдлийн тухай текст уншиж судалгааны материалтай танилцана. Тавдугаар бүлэгт генетикийн шинжлэх ухааны текст уншиж, энэ салбар шинжлэх ухааны үг хэллэгтэй танилцаж, өгүүлбэрийг өөрийн үгээр илэрхийлэх, товч санааг илэрхийлэх чадварыг хөгжүүлнэ. Зургадугаар хичээлээр америкийн түүхийн холбогдолтой текст уншиж холбогдох үг хэллэгийг сурч ерөнхий санааг баримт, тайлбар, жишээнээс ялгах чадвар эзэмшинэ. Бичих дадал-3: Нэгдүгээр бүлэгт Print ads буюу хэвлэмэл зарын тухай цогцолбор уншиж, бүтэцтэй танилцах, цогцолбор (paragraph) бичихийн тулд мэдээлэл цуглуулах, цуглуулсан мэдээллээ цэгцлэх, цогцолбор бичих, хянах, засах аргад суралцсаны үндсэн дээр бие дааж цогцолбор бичиж сурна. Хоёрдугаар бүлэгт академик эссэний бүтэцтэй танилцаж Evaluating Web Design буюу веб хуудсыг үнэлэх нь сэдвээр эссэ бичнэ. Гуравдугаар бүлэгт Reporting about sensory loss буюу таван мэдрэхүй алдагдах сэдвээр эссэ бичинэ. Дөрөвдүгээр бүлэгт Investigating college stress буюу их сургуулийн оюутны стрессийг судлах нь сэдвээр эссэ бичинэ. Тавдугаар бүлэгт Explaining ancient mysteries буюу археологи, антропологын чухал нээлтүүдийн талаар эссэ бичинэ. Бичих дадлын хичээлээр мөн зохиолын хулгай (plagiarism), ишлэл, зүүлт авах (citiation), шүүмжлэлт сэтгэлгээ (critical thinking), задлан шинжлэх (analysis), нэгтгэн дүгнэх (synthesis) зэрэг академик чадваруудыг эзэмшинэ. Харилцах дадал-3: Нэгдүгээр бүлэгт америкийн киноны бизнесийн түүхтэй холбоотой лекц сонсож цаг тооллын дарааллаар (chronology) бичигдсэн текстийн бүтэцтэй танилцаж, сонсож ойлгосон сэдвээ ярих чадвар эзэмшинэ. Хоёрдугаар бүлэгт computer animation буюу компьютерээр дүр бүтээх үйл явцтай (process) танилцаж, тухайн үйл явцын үе шат бүрийг дэлгэрүүлсэн мэдээллийг сонсож бичиж тэмдэглэх дадал сууна. Мөн сэдвийн дагуу харилцан ярилцах, шинэ үгийн дуудлагыг зөв дуудах дадал эзэмшүүлнэ. Гуравдугаар бүлэгт Human Communication буюу харилцааны хоёр төрлийг харьцуулах, эсрэгцүүлэх (comparison/contrast) бүтцийг ашигласан лекц сонсож түлхүүр үгийг ялгах, шинэ үгийг зөв дуудах дасгал ажиллана. Тухайн сэдвийн дагуу шинэ үг хэллэг, ойлголтыг ашиглан харилцан ярих чадвар эзэмшинэ. Дөрөвдүгээр бүлэгт телевизийн зар сурталчилгааны төрлийг танилцуулсан лекц сонсож гол санаа, түүнийг дэлгэрүүлсэн мэдээ, баримт, жишээг ялган сонсож тэмдэглэл хөтөлнө. Мөн тухайн сэдвээр бүлгийн хэлэлцүүлэг хийж харилцан ярих чадвар эзэмшинэ. Тавдугаар бүлэгт хэвлэл мэдээллийн хүчирхийллийн талаар лекц сонсож шалтгаан, үр дагаварыг ойлгоно. Тухайн сэдвээр харилцан ярилцаж шинэ үг хэллэг, ойлголтыг батжуулна. Зургадугаар бүлэгт хэвлэл мэдээллийн ёс зүйтэй холбоотой лекц сонсож мэдээллийн субьектив, обьектив шинжийг ялгаж сурна. Мөн ойлгоцоо бататгаж бүлгээр харилцан ярилцаж шинэ үг хэллэг, тухайн сэдвийн ойлгоцоо батжуулна.
1. Унших дадал-3: Социологи, сэтгэл судлал, түүх, маркетинг, хүмүүнлэг зэрэг суурь шинжлэх ухааны салбарын сургалт, судалгаанд түгээмэл хэрэглэгддэг англи үг, хэллэгийг эзэмшүүлж үгийн баялагыг нэмэгдүүлэх зорилгоор эдгээр салбарын үндсэн ойлголтыг агуулсан текст уншиж ойлгох чадварыг дээшлүүлэх, мэдээллийг задлан шинжлэх (analysis), нэгтгэн дүгнэх (synthesis), мэдээлэлд шүүмжлэлтэй хандах (critical thinking), ерөнхий, тодорхой санааг ялгах (general vs specific) зэрэг академик чадварыг хөгжүүлж, судалгааны материал, интернетийн мэдээллийг англи хэлний ахисан дунд түвшинд ашиглаж сургах зорилготой. 2. Бичих дадал-3: Англи хэл дээр академик эссэ бичих чадвар олгоно. Үүнд тодорхой суурь шинжлэх ухааны салбарын сэдвээр бичсэн загвар эссэний бүтэцтэй танилцаж ерөнхий санаа агуулсан өгүүлбэр (thesis statement), түлхүүр үг (key words), гол санаа (major points), түүнийг дэлгэрүүлсэн жишээ, баримт (supporting details), болон дүгнэлтийг (conclusion) тодрхойлох замаар задлан шинжлэх, үүний үндсэн дээр харгалзах сэдвийн хүрээнд эссэ бичих мэдлэг, чадвар эзэмшүүлнэ. Мөн тодорхой сэдвийн дагуу эссэ бичихийн тулд мэдээлэл цуглуулах, задлан шинжлэх, ишлэл, зүүлт хэрэглэх, мэдээллийг өөрийн үгээр илэрхийлэх, (paraphrasing), товч санааг (summary) бичих, утгын логик дарааллыг хангах чадвар эзэмшинэ. 3. Харилцах дадал-3: Англи хэлний академик бичлэгийн үндсэн 5 хэлбэр болох цаг тооллын дараалал (chronology), үйл явц (process), харьцуулах, эсрэгцүүлэх (comparison/contrast), ангилал (classification), шалтгаан, үр дагавар (cause/effect) зэрэг бүтцийг илэрхийлэх түлхүүр үгийн тусламжтай их сургуулийн багшийн лекцийг (англи хэлээр) сонсож ойлгох, тэмдэглэл хөтлөх, гол санаа, түүнийг дэлгэрүүлсэн жишээ, баримтыг ялгаж сонсох чадвар эзэмшүүлнэ. Мөн сонсож ойлгосон лекцийн агуулгыг ярих, асуултад хариулах, оновчтой үг хэллэг хэрэглэх, оюун дүгнэлт хийх, ерөнхий санааг тодорхойгоос ялгах, харилцагчийнхаа ярианы зорилго, өнгө аяс, илэрхийлж буй санааг ойлгох зэрэг харилцаанд зайлшгүй шаардагдах мэдлэг, чадвар эзэмшүүлэх замаар тэдний академик түвшинд сонсож ойлгох, ярих чадварыг хөгжүүлэх зорилготой.
1. Унших дадал-1: Англи хэлний анхан дунд түвшинд тохирсон сэтгэл судлал, компьютер, мэдээллийн технологи, социологи, геологи, хүмүүнлэгийн ухаан, судалгааны ёс зүй зэрэг шинжлэх ухааны холбогдолтой сэдвийн хүрээнд өгөгдсөн академик бичвэрийг унших, гол санааг ойлгох, эх сурвалжаас хэрэгтэй мэдээллээ хайж олох, харьцуулах, эсрэгцүүлэх, задлан шинжлэх, нэгтгэн дүгнэх, бодит туршлагатай холбох, баримт, үзэл бодлыг ялгах, хэлэлцүүлэг хийх, товчлол хийх зэрэг уншиж ойлгосноо батжуулах дасгалыг хийж гүйцэтгэнэ. 2. Бичих дадал-1: Бичих чадварт зайлшгүй шаардлагатай англи хэлний өгүүлбэрийн үндсэн бүтэц, зохион байгуулалт, бичих үйл явцын үндсэн гурван үе шаттай танилцах, хэрэглэж сурах, түүний дагуу богино цогцолбор бичих дадал, чадварыг эзэмшүүлнэ. Мөн шаардлагатай хэлзүйн зарим дүрэм, бүтцийг хэрэглэж сурна. 3. Харилцах дадал-1: Нийгэм, хүмүүнлэг, байгаль, цахим технологийн холбогдолтой үг хэллэг, үе өргөлтийг зөв сонсох, дуудах, цээж бичиг хийх, академик богино лекц сонсож тэмдэглэл хийх, гол, туслах мэдээлэл, түлхүүр үгийг ялгаж сонсох, лекцийн агуулгыг ярих, танилцуулах, илтгэл тавих, хэлэлцүүлэг явуулах, багаар ажиллах, харилцан ярилцах зэргээр суралцагсдын ярих, сонсох чадварыг хөгжүүлэх, өргөн хэрэглэгддэг академик үгсийг зөв дуудах дасгалыг хийж гүйцэтгэнэ.
Англи хэлний анхан дунд түвшний мэдлэгтэй оюутнуудад 1. Унших дадал-1: Суурь шинжлэх ухааны академик эхэд нийтлэг хэрэглэгддэг үг хэллэг, нэр томъёог эзэмшүүлэх, зарим салбарын мэдлэгтэй болгох, үгийн санг баяжуулах, мэдээлэл олж авах, ашиглах чадварыг хөгжүүлэхийн тулд анхан дунд түвшинд тохирсон унших чадварыг эзэмшүүлж, судалгааны ажил, мэргэжлийн ном, сэтгүүл, интернэтийн мэдээллийг англи хэл дээр ашиглаж сурах дадал олгоход уг хичээлийн зорилго оршино. Энэ хичээлийг судалснаар оюутан шинжлэх ухааны бичвэр, судалгаа, эх сурвалжийг англи хэл дээр бүтээлчээр уншиж ойлгох, хичээл сургалт, судалгааны ажилдаа ашиглах мэдлэг чадвартай болно. 2. Бичих дадал-1: Их сургуулийн түвшинд академик богино цогцолбор бичих чадварын үндсэн арга барилыг эзэмшүүлэхэд хичээлийн зорилго, ач холбогдол оршино. 3. Харилцах дадал-1: Академик сэдвийн хүрээнд цээж бичиг хийх, богино лекц сонсож ойлгох, санаа бодлоо илэрхийлэхэд зайлшгүй шаардагдах харилцааны чадварыг хөгжүүлэхэд хичээлийн зорилго оршино.
