Бидний тухай
Багш ажилтан
Хэл нь соёлын идэвхтэй нэг хэсэг болж өгдөг бөгөөд түүнийг үүсгэх, нэгтгэх ба дамжуулах гол хэрэгслэлүүдийн нэг болж өгдөг. Оюутнууд угсаа хэл шинжлэлийн үндсэн зарчим, санаа, зорилттой түүнчлэн хэл шинжлэл дэх энэхүү чиглэлийн түүхтэй мөн тухайн хэл соелын хүрээнд тодорхой угсаа хэл шинжлэлийн судалгаануудтай танилцана. Оюутнуудад соёлыг хойч үед дамжуулах мөн тухайн үндэстний соелыг агуулсан өвөрмөц ертөнцийн зураглалыг илэрхийлэх, бүрдүүлэх гол хэрэгсэл болох хэлний талаар үндсэн ойлголтыг өгөх зорилготой.
Уг хичээлийн зорилго нь суралцагсдад хэл, соёл хоорондын харилцаа холбооны талаар гүнзгийрүүлсэн мэдлэгийг өгөхөд оршино. Хичээлийн зорилт: - Сэтгэхүйн соелыг эзэмшиж, аман болон бичгийн хэлийг сайн эзэмших; - Угсаа хэл шинжлэлийн үндсэн ойлголт, концепцийн талаарх мэдлэгийг илэрхийлэх чадвартай түүнчлэн угсаа хэл шинжлэлийн түүх,хөгжил, орчин үеийн байдлын талаарх ойлголттой болох; - Олж авсан мэдлэгээ нэл шинжлэлийн, харилцааны онол, хэл бичгийн анализ хийх болон өөрийн шинжлэх ухааны судалгааны үйл ажилдаа хэрэглэх чадварыг эзэмших - Угсаа хэл шинжлэлийн арга барилыг хэрэглэх, энэхүү хичээлийг түүхэн хөгжлийн үндсэн үе шатыг тоймлох чадвартай болно.
Илтгэх урлагийн түүх бол хүний хөгжлийн түүх юм. Хүн хэчнээн их зүтгэл чармайлт гаргана, амжилт бүтээл төдий чинээ ойртож, хүнд аз жаргал баяр хөөр авчирдгийг энэ хичээлээр ойлгуулна. Ингэхдээ дэлхийн дахины болон монголын илтгэх урлагийн хөгжлийг судалж уран яруу илтгэгч, сэтгэгчдийн бүтээл туурвил, ажлын арга барил, нөр их хөдөлмөр зүтгэл уйгагүй оролдлого, өөрийгөө ялахын төлөө хийсэн тэмцэл зэргийг мэднэ. Илтгэх урлагийн шинжлэх ухааны онолын үндсийг судалж, практик ач холбогдлыг гүн гүнзгий ойлгуулна.
Илтгэх урлагийн тухай өөрийн урьд өмнө сонссон төсөөлөл таамаглалаа шинжлэх ухааны үндэстэй зөв чиг баримжаанд оруулан онолын үндэсийг судалж илтгэл гэж ямар эрхэм зүйл байдаг, түүнийг хэрхэн зөв ойлгож бэлтгэл хүндэтгэлтэй хандахын чухлыг ойлгоход энэ хичээлийнзорилго, ач холбогдол оршино.
МЭРГЭЖЛИЙН АНГЛИ ХЭЛ /БИЗНЕСИЙН АНГЛИ ХЭЛ/ ENGL 700 Банк, Санхүү, Мөнгө,Олон улсын худалдаа, Маркетинг гэх зэрэг бизнесийн холбогдолтой сэдвүүдийн хүрээнд бичвэрээс мэдээлэл хайж унших, бичвэрийн гол санааг тодорхойлолж зөв ойлгоход ашиглах, өгөгдсөн даалгаврын дагуу бичвэрийг өөрийн үгээр илэрхийлэх дасгалуудыг хийж гүйцэтгэнэ. Мөн оюутнууд бизнесийн болон ажил хэргийн албан бичиг боловсруулах арга зүйд суралцаж бизнесийн үйл ажиллагааг үнэлэх, дүгнэх, ач холбогдлыг нь тодорхойлсон эссэ бичих, эссэний бүтцийг ойлгох, дүгнэлт бичих чадварыг эзэмшинэ. Бизнeсийн холбогдолтой лекц сонсож тэмдэглэл хөтлөх, хэлэлцүүлэгт оролцож бусдыг сонсох, зэрэг суралцагсдын сонсох чадварыг хөгжүүлж, багаар ажиллаж ярилцах, хэлэлцүүлэг зохион байгуулах, лекцийн агуулга ярих, танилцуулга, илтгэл тавих, харилцан ярилцах зэргээр суралцагсдын ярих чадварыг хөгжүүлэхэд чиглэсэн дасгалууд хийж гүйцэтгэнэ. МЭРГЭЖЛИЙН АНГЛИ ХЭЛ /БАЙГАЛИЙН ШИНЖЛЭХ УХААНЫ АНГЛИ ХЭЛ ENGL 700 Мэргэжлийн англи хэлний ахисан түвшинд (Academic English) уг хэлний өгүүлбэр зүйн тогтолцооны тухай ерөнхий мэдлэг олгосноор оюутнуудад мэргэжлийн сурах бичиг, ном зохиол,шинжлэх ухааны бүтээлтэй танилцаж,уншиж ойлгохын сацуу байгалийн шинжлэх ухааны мэргэжлийн холбогдолтой үг хэллэгээр үгийн сангаа баяжуулах,улмаар эх хэл рүүгээ орчуулах, ажил мэргэжлийн хүрээнд ярих, илтгэл тавих, санаа бодлоо зохих шаардлагад нийцүүлэн бичгээр илэрхийлэх чадвар дадал эзэмшүүлнэ. Улирлын явцад хичээлээс гадуур бие дааж ганцаарчилсан болон багаар ажиллах чадвар дадал олгох ажлын хүрээнд оюутан бүр мэргэжлийн сэдвээр 3500-5000 үгтэй орчуулга хийж шалгуулна. Мөн багаар ажиллаж мэргэжлийн сэдвээр илтгэл бэлтгэж тавина. МЭРГЭЖЛИЙН АНГЛИ ХЭЛ /НИЙГМИЙН ШИНЖЛЭХ УХААНЫ АНГЛИ ХЭЛ/ ENGL 700 Сургалтын агуулга, стандартад нийцүүлэн хэлэхүйн дөрвөн чадвар болон орчуулах чадварыг сайжруулах, мэргэжлийн холбогдолтой үгсийн санг баяжуулах, англи хэл дээрх материалыг уншиж ойлгон ашиглах чадвар дадлыг эзэмшүүлж мэргэжлийн ажлын хүрээнд ярих, орчуулах чадвар эзэмшүүлэхэд энэ хөтөлбөрийн үндсэн агуулга оршино. Эрдэм шинжилгээ, судалгааны академик англи хэлний түвшинд өгүүлбэрийн бүтэц, холбоосууд, үйл үгийн идэвхгүй хэвийн хэрэглээ, унших техникийг судлахын зэрэгцээ мэргэжлийн холбогдолтой эх бичвэрүүдийг уншиж, мэргэжлийн тодорхой сэдвээр орчуулга хийх, эссэ бичих болон илтгэл бэлтгэж тавина. Мөн магистрын сэдэвтэй холбоо бүхий 3500-5000 үгтэй материалыг орчуулж шалгуулна. МЭРГЭЖЛИЙН АНГЛИ ХЭЛ /ХУУЛЬ ЗҮЙН АНГЛИ ХЭЛ/ ENGL 700 Англи хэлийг хоёрдах хэлний хувьд их сургуулийн академик хөтөлбөрт хамрагдаж буй англи хэлийг дундаас ахисан дунд түвшинд судалж буй оюутнуудад зориулж хэлэхүйн дөрвөн чадвар болон орчуулах чадварыг сайжруулах, хуулийн мэргэжлийн холбогдолтой үгсийн санг баяжуулах, англи хэл дээрх материалыг уншиж ойлгон ашиглах чадвар дадлыг эзэмшүүлж мэргэжлийн ажлын хүрээнд ярих, орчуулах чадвар эзэмшүүлэхэд энэ хөтөлбөрийн үндсэн агуулга оршино. Эрдэм шинжилгээ, судалгааны академик англи хэлний түвшинд өгүүлбэрийн бүтэц, холбоосууд, үйл үгийн идэвхигүй хэвийн хэрэглээ, унших техникийг судлахын зэрэгцээ хуулийн мэргэжлийн холбогдолтой эх бичвэрүүдийг уншиж, мэргэжлийн тодорхой сэдвээр орчуулга хийх, эссэ бичих болон илтгэл бэлтгэж тавина. Мөн хууль зүйн нэр томъёо бүхий 3500-5000 үгтэй орчуулга хийж шалгуулна.
МЭРГЭЖЛИЙН АНГЛИ ХЭЛ /БИЗНЕСИЙН АНГЛИ ХЭЛ/ ENGL 700 Энэ хичээлээр оюутнууд өмнө нь эзэмшсэн англи хэлний суурь мэдлэгийг бататган албан буюу бизнес, ажил хэргийн орчинд өргөн хэрэглэгддэг үг хэллэгүүдийг хэрэглэх,ойлгох боловсон асуулт хариултыг ашиглан ярих ,албан захидал и-мэйл, зарим албан баримтыг бичих чадвар дадал эзэмших, өөрийн тухай албан танилцуулга, өргөдөл бичих, ажлын ярилцлагад англиар зөв тодорхой ярьж ,илтгэж сурах зэрэг зорилготой бөгөөд хичээл англи хэл дээр явагдах учир оюутнуудын ярианы болон сонсох чадварыг сайжруулах ач холбогдолтой. МЭРГЭЖЛИЙН АНГЛИ ХЭЛ /БАЙГАЛИЙН ШИНЖЛЭХ УХААНЫ АНГЛИ ХЭЛ ENGL 700 Мэргэжлийн англи хэлний хичээлээр оюутнуудад англи хэлний өмнөх мэдлэг, чадвар дадалд суурилан ахисан түвшинд англи хэл дээр мэргэжлийн ном хэвлэл, эрдэм шинжилгээ судалгааны түвшинд бичигдсэн материалыг уншиж ойлгож ашиглах, эх хэл рүүгээ орчуулах, орчин үеийн мэдээллийн хэрэгслээс хүссэн мэдээллээ олж ажил мэргэжилдээ хэрэглэх, өөрийн санаа бодлыг бичгийн хэлний шаардлагад нийцүүлэн илэрхийлж сурах мэдлэг, чадвар, дадал олгоход энэ хичээлийн зорилго оршино. МЭРГЭЖЛИЙН АНГЛИ ХЭЛ /НИЙГМИЙН ШИНЖЛЭХ УХААНЫ АНГЛИ ХЭЛ/ ENGL 700 Суралцагсад англи хэлийг өдөр тутмын хэрэгцээ болон мэргэжлийн түвшинд түлхүү ашиглах, магистрантуудын ерөнхий англи хэлний хичээлээр олж авсан мэдлэгийг бататгах, шинжлэх ухааны болон тухайн мэргэжлийн холбогдолтой үг хэллэг судалснаар судалгааны ажлаа хийхдээ англи хэл дээрх зохиол бүтээл, улмаар интернетийн вебсайтуудыг ашиглах чадвар эзэмшүүлэхэд оршино. МЭРГЭЖЛИЙН АНГЛИ ХЭЛ /ХУУЛЬ ЗҮЙН АНГЛИ ХЭЛ/ ENGL 700 Хичээлийн зорилго нь Суралцагсад англи хэлийг өдөр тутмын хэрэгцээ болон мэргэжлийн түвшинд түлхүү ашиглах, магистрантуудын ерөнхий англи хэлний хичээлээр олж авсан мэдлэгийг бататгах, шинжлэх ухааны болон хуулийн мэргэжлийн холбогдолтой үг хэллэг судалснаар судалгааны ажилдаа англи хэл дээрх мэргэжлийн зохиол бүтээл, эрх зүйн акт улмаар интернетийн вебсайтуудыг ашиглах, орчуулах чадвар эзэмшүүлэхэд оршино.
Унших дадал-3: Нэгдүгээр бүлэгт социологийн салбарын тодорхойлолт, арьс өнгө, угсаатны бүлгийн тухай хоёр текст уншиж задлан шинжлэх, нэгтгэн дүгнэх, мэдээлэлд шүүмжлэлтэй хандах чадварыг эзэмшүүлж, тухайн салбарын нэр томьёо, үг хэллэгтэй танилцана. Хоёрдугаар бүлэгт сэтгэл судлалын салбараас стрессийн тухай үндсэн ухагдахуунтай танилцаж шинэ үг хэллэгтэй танилцана. Гуравдугаар бүлэгт менежментийн тодорхойлолттой танилцаж үр бүтээл (effectiveness), үр ашиг(efficiency) хоёрын тэнцвэрийг хангах нь орчин үеийн менежерийн хийх үүрэг болохыг ойлгож шинэ үг, хэллэгтэй танилцаж текстийн агуулгыг ойлгоход график дүрслэлийн аргыг хэрэглэж сурна. Дөрөвдүгээр бүлэгт эрүүл хооллох пирамидтай танилцаж, дэлхий нийтээр тархаж байгаа хэт таргалалт, жингийн илүүдлийн тухай текст уншиж судалгааны материалтай танилцана. Тавдугаар бүлэгт генетикийн шинжлэх ухааны текст уншиж, энэ салбар шинжлэх ухааны үг хэллэгтэй танилцаж, өгүүлбэрийг өөрийн үгээр илэрхийлэх, товч санааг илэрхийлэх чадварыг хөгжүүлнэ. Зургадугаар хичээлээр америкийн түүхийн холбогдолтой текст уншиж холбогдох үг хэллэгийг сурч ерөнхий санааг баримт, тайлбар, жишээнээс ялгах чадвар эзэмшинэ. Бичих дадал-3: Нэгдүгээр бүлэгт Print ads буюу хэвлэмэл зарын тухай цогцолбор уншиж, бүтэцтэй танилцах, цогцолбор (paragraph) бичихийн тулд мэдээлэл цуглуулах, цуглуулсан мэдээллээ цэгцлэх, цогцолбор бичих, хянах, засах аргад суралцсаны үндсэн дээр бие дааж цогцолбор бичиж сурна. Хоёрдугаар бүлэгт академик эссэний бүтэцтэй танилцаж Evaluating Web Design буюу веб хуудсыг үнэлэх нь сэдвээр эссэ бичнэ. Гуравдугаар бүлэгт Reporting about sensory loss буюу таван мэдрэхүй алдагдах сэдвээр эссэ бичинэ. Дөрөвдүгээр бүлэгт Investigating college stress буюу их сургуулийн оюутны стрессийг судлах нь сэдвээр эссэ бичинэ. Тавдугаар бүлэгт Explaining ancient mysteries буюу археологи, антропологын чухал нээлтүүдийн талаар эссэ бичинэ. Бичих дадлын хичээлээр мөн зохиолын хулгай (plagiarism), ишлэл, зүүлт авах (citiation), шүүмжлэлт сэтгэлгээ (critical thinking), задлан шинжлэх (analysis), нэгтгэн дүгнэх (synthesis) зэрэг академик чадваруудыг эзэмшинэ. Харилцах дадал-3: Нэгдүгээр бүлэгт америкийн киноны бизнесийн түүхтэй холбоотой лекц сонсож цаг тооллын дарааллаар (chronology) бичигдсэн текстийн бүтэцтэй танилцаж, сонсож ойлгосон сэдвээ ярих чадвар эзэмшинэ. Хоёрдугаар бүлэгт computer animation буюу компьютерээр дүр бүтээх үйл явцтай (process) танилцаж, тухайн үйл явцын үе шат бүрийг дэлгэрүүлсэн мэдээллийг сонсож бичиж тэмдэглэх дадал сууна. Мөн сэдвийн дагуу харилцан ярилцах, шинэ үгийн дуудлагыг зөв дуудах дадал эзэмшүүлнэ. Гуравдугаар бүлэгт Human Communication буюу харилцааны хоёр төрлийг харьцуулах, эсрэгцүүлэх (comparison/contrast) бүтцийг ашигласан лекц сонсож түлхүүр үгийг ялгах, шинэ үгийг зөв дуудах дасгал ажиллана. Тухайн сэдвийн дагуу шинэ үг хэллэг, ойлголтыг ашиглан харилцан ярих чадвар эзэмшинэ. Дөрөвдүгээр бүлэгт телевизийн зар сурталчилгааны төрлийг танилцуулсан лекц сонсож гол санаа, түүнийг дэлгэрүүлсэн мэдээ, баримт, жишээг ялган сонсож тэмдэглэл хөтөлнө. Мөн тухайн сэдвээр бүлгийн хэлэлцүүлэг хийж харилцан ярих чадвар эзэмшинэ. Тавдугаар бүлэгт хэвлэл мэдээллийн хүчирхийллийн талаар лекц сонсож шалтгаан, үр дагаварыг ойлгоно. Тухайн сэдвээр харилцан ярилцаж шинэ үг хэллэг, ойлголтыг батжуулна. Зургадугаар бүлэгт хэвлэл мэдээллийн ёс зүйтэй холбоотой лекц сонсож мэдээллийн субьектив, обьектив шинжийг ялгаж сурна. Мөн ойлгоцоо бататгаж бүлгээр харилцан ярилцаж шинэ үг хэллэг, тухайн сэдвийн ойлгоцоо батжуулна.
1. Унших дадал-3: Социологи, сэтгэл судлал, түүх, маркетинг, хүмүүнлэг зэрэг суурь шинжлэх ухааны салбарын сургалт, судалгаанд түгээмэл хэрэглэгддэг англи үг, хэллэгийг эзэмшүүлж үгийн баялагыг нэмэгдүүлэх зорилгоор эдгээр салбарын үндсэн ойлголтыг агуулсан текст уншиж ойлгох чадварыг дээшлүүлэх, мэдээллийг задлан шинжлэх (analysis), нэгтгэн дүгнэх (synthesis), мэдээлэлд шүүмжлэлтэй хандах (critical thinking), ерөнхий, тодорхой санааг ялгах (general vs specific) зэрэг академик чадварыг хөгжүүлж, судалгааны материал, интернетийн мэдээллийг англи хэлний ахисан дунд түвшинд ашиглаж сургах зорилготой. 2. Бичих дадал-3: Англи хэл дээр академик эссэ бичих чадвар олгоно. Үүнд тодорхой суурь шинжлэх ухааны салбарын сэдвээр бичсэн загвар эссэний бүтэцтэй танилцаж ерөнхий санаа агуулсан өгүүлбэр (thesis statement), түлхүүр үг (key words), гол санаа (major points), түүнийг дэлгэрүүлсэн жишээ, баримт (supporting details), болон дүгнэлтийг (conclusion) тодрхойлох замаар задлан шинжлэх, үүний үндсэн дээр харгалзах сэдвийн хүрээнд эссэ бичих мэдлэг, чадвар эзэмшүүлнэ. Мөн тодорхой сэдвийн дагуу эссэ бичихийн тулд мэдээлэл цуглуулах, задлан шинжлэх, ишлэл, зүүлт хэрэглэх, мэдээллийг өөрийн үгээр илэрхийлэх, (paraphrasing), товч санааг (summary) бичих, утгын логик дарааллыг хангах чадвар эзэмшинэ. 3. Харилцах дадал-3: Англи хэлний академик бичлэгийн үндсэн 5 хэлбэр болох цаг тооллын дараалал (chronology), үйл явц (process), харьцуулах, эсрэгцүүлэх (comparison/contrast), ангилал (classification), шалтгаан, үр дагавар (cause/effect) зэрэг бүтцийг илэрхийлэх түлхүүр үгийн тусламжтай их сургуулийн багшийн лекцийг (англи хэлээр) сонсож ойлгох, тэмдэглэл хөтлөх, гол санаа, түүнийг дэлгэрүүлсэн жишээ, баримтыг ялгаж сонсох чадвар эзэмшүүлнэ. Мөн сонсож ойлгосон лекцийн агуулгыг ярих, асуултад хариулах, оновчтой үг хэллэг хэрэглэх, оюун дүгнэлт хийх, ерөнхий санааг тодорхойгоос ялгах, харилцагчийнхаа ярианы зорилго, өнгө аяс, илэрхийлж буй санааг ойлгох зэрэг харилцаанд зайлшгүй шаардагдах мэдлэг, чадвар эзэмшүүлэх замаар тэдний академик түвшинд сонсож ойлгох, ярих чадварыг хөгжүүлэх зорилготой.
