Бидний тухай
Багш ажилтан
Амьдралын эргэлт. Үржил, үхэл хорогдлын насны хуваарь. Леслийн матриц. Транзиент ба асимптотик динамик. Хувийн утга, Перрон-Фробениусын теорем. Леслийн матрицын баруун ба зүүн доминант хувийн вектор. Мэдрэмтгий ба уян хатан байдлын анализ. Популяцийн өсөлт ба олзворлолт. Логистик, тета-логистик, нягтшлаас хамаарах байдалд илрэх хугацааны хоцрогдол. Хамгийн их тогтвортой олзворлолтын хэмжээ. Нийгэм-эдийн засгийн хамаарал ба нийтийн өмчийн эмгэнэлт явдал. Өрсөлдөөн. Лотка-Вольтеррын загвар ба төлөв байдлын (фазын) орон зайн анализ. Түүний өргөтгөл. Махчин-золиосын харилцаа. Лотка-Вольтеррын загвар ба д’Анконагийн асуудлын Вольтеррын шийдэл. Эпидемиологи. Эзэн-микропаразитын динамикийн загвар. Эпидемик, эндемик, өвчний элиминаци. Лотка-Вольтеррын загвар N-зүйлийн загвар. Тогтвортой байдлын талаарх экологийн болон математикийн үзэл санаа. Локаль асимптотик тогтвортой байдлыг шалгах аргууд. Ляпуновын функц. Биологийн олон янз байдал ба тогтвортой байдал. Томоохон экологийн систем дэх тогтмол цэгүүдийн тогтвортой байдал: Гершгорины дискийн асуудал, санамсаргүй матриц, Мей-гийн үр дүн. Идэш тэжээлийн сүлжээ ба хэмжээний спектр. Мөхөл. Байгалийн болон хүний үүдэлтэй мөхлийн эрчим. Тулгуур зүйл ба эмзэг бүлгэмдэл. Орон зайн ач холбогдол. Орон зай, цаг хугацааны динамикийн нийлмэл байдал: амьдралын тоглоом. Тасралтгүй орон зай дахь моментын динамик. Тасралтгүй орон зай дахь стохастик процесс. Метапопуляцийн болон метабүлгэмдлийн динамик. Орчны орон зайн бүтэц, хялбаршуулсан ландшафт болон метапопуляцийн динамик. Шилжилт ба диффузи. Стохастик процесс. Детерминистик загвар: харимхай орчны динамик, реакци-диффузийн тэгшитгэл. Шинж тэмдэг солигдох дарааллын стохастик процесс. Асимметри өрсөлдөөний жишээ. Мастер тэгшитгэлийн детерминистик баримжаалал. Эволюцийн салбарлалтын цэг.
Экологийн процессийг танин мэдэхэд загварчлалыг хэрэглэх онолын мэдлэгийн үндэс олгох, энэ мэдлэг дээрээ үндэслэн экологийн процессийн динамик мөн чанарыг (ямар хүчин зүйл динамикийн төлөв байдлыг тодорхойлоход хамгийн их үүрэгтэй байгааг) танин мэдэх туршилт, судалгаа төлөвлөх, загварын симуляци хийх тухай ойлголт, анхан шатны чадварыг оюутанд олгоно.
Энэ хичээлээр биостатистикийн үндсэн зарчим, арга техникийг биологи, анагаах ухаан, нийгмийн эрүүл мэнд зэрэг салбаруудад хэрэглэхэд зориулан үзнэ. Оюутнууд олон төрлийн биологийн судалгаануудтай холбоотой статистикийн үндсэн ойлголт, өгөгдөлд дүн шинжилгээ хийх арга, үр дүнг статистикийн хувьд тайлбарлахад суралцана. Мөн энэ хичээлд өгөгдөлд дүн шинжилгээ хийх, MS Excel, R хэл зэрэг статистикийн программуудыг ашиглах талаар тусгасан болно.
Биостатистикийн хичээлийн зорилго нь оюутнуудад биологи, биоанагаах, эрүүл мэнд зэрэг салбарын судалгаануудтай холбоотой статистикийн аргуудыг ойлгох, хэрэглэхэд шаардлагатай мэдлэг, ур чадварыг олгох юм. Мөн оюутнуудад статистикийн нотолгоонд тулгуурлан өгөгдөлд дүн шинжилгээ хийх, тайлбарлах, үндэслэлтэй дүгнэлт хийх, шийдвэр гаргах аргуудыг эзэмшүүлэх зорилготой.
Амьтад, амьдрах орчны хоорондын харилцан холбооны ерөнхий зүй тогтлууд. Амьтдын хооллолтын үндсэн хэлбэр, дасан зохилдлогооны онцлогууд. Амьтдын ус-эрдэс, хийн солилцооны механизм. Амьтдын амьдралд гэрлийн энерги, температур, даралт, амьдрах орчны хүчин зүйлсийн хөдөлгөөн (усны урсгал, салхи г.м.), хөрс, усан сангийн ёроолын хурдас, мөс, цасан бүрхэвч, мөнх цэвдгийн үүрэг, холбогдол. Амьтдын амьдралын мөчлөг. Орон зайд баримжаалах нь. Амьтны популяцийн ангилал. Популяци хоорондын харилцаа. Амьтны популяцийн бүтэц, бүрэлдэхүүн, хөдлөл зүй. Популяцийн тоо толгойн зохицуулгын механизмууд. Амьтад ба бусад биемахбод хоорондын харилцааны хэлбэр, ангилал. Өрсөлдөөн, махчлал, комменсализм, мутуализм, паразитизм. Амьтны зан төрх. Бүлийн амьдралын хэлбэрийн эволюци ба амьдралын нийгэмч хэлбэр.
Суралцагсдын экологийн үндсэн хууль, дүрэм, зүй тогтлуудын талаарх онолын мэдлэгийг амьтны аймгийн түвшинд гүнзгийрүүлэн бататгаж, тэдгээрийн тоо толгойг үнэлэх болон популяцийн динамикийг тодорхойлоход чиглэсэн тусгай мэдлэгийг олгож, судалгааны мэдээ баримтыг боловсруулах, үр дүнг практикт ашиглах анхан шатны чадвар, дадал төлөвшүүлнэ.
