Бидний тухай
Багш ажилтан
Төгсөлтийн дараах сургалтаар сонгон судлах энэ хичээл аудитын орчин үеийн төрөл, чиглэл, эдгээрээс санхүүгийн аудиттай холбогдох төрлүүд, тэдгээрийн агуулга, мөн чанар, тэдгээрээс байгууллагын үйл ажиллагаанд хийх үр ашгийн аудитын агуулга, хэрэглээ, олон улсын туршлага, манай орны үр ашгийн аудитын хөгжил, өнөөгийн байдал. Улсын секторт үр ашгийн аудитыг хэрэглэхийн давуу тал, төрийн хяналтад үр ашгийн аудитын эзлэх байр суурь, үр ашгийн аудитыг хэрэгжүүлэх нөхцөл, арга зам, “Үр ашиг”-ийн тухай ойлголт, үр ашиг, ашигт байдал, аривлан хэмнэлт, өгөөж, үр дүнгийн тухай ойлголтууд, тэдгээрийн хэмжүүр, үр ашгийн аудитын төлөвлөгөө, хөтөлбөрийн бүтэц, агуулга, үр ашгийн аудитыг гүйцэтгэх горим, үр дүнг нэгтгэн дүгнэлт гаргаж тайлагнах.
Суралцагчдад үр ашгийн аудитын холбогдох ойлголтууд, баталгаажуулалтын бусад үйл ажиллагааны мөн чанар, агуулгыг танин мэдүүлэх, тэдгээрийг практикт хэрэгжүүлэх бүрэн хэмжээний мэдлэг эзэмшүүлэхэд энэ хичээлийн зорилго, ач холбогдол оршино.
Улсын секторын үйл ажиллагаа түүний онцлог болон нягтлан бодох бүртгэл хөтлөлтийн бизнесийн байгууллагаас ялгарах онцлог, улсын секторын байгууллагын үйл ажиллагаа, хөрөнгө, эх үүсвэрт гарсан өөрчлөлтүүдийг улсын секторын нягтлан бодох бүртгэлийн олон улсын стандартын дагуу нягтлан бодох бүртгэлд тусгах, тайлагнах арга зүйг судлана. Мөн тухайн салбарын нягтлан бодох бүртгэлд хамаарах хууль эрх зүй, заавар журмуудын талаар судална.
Улсын секторын нягтлан бодох бүртгэл түүнд тавих хяналтын талаарх ойлголт, УСНББОУС-ын дагуу санхүүгийн тайланг бэлтгэх, хууль эрх зүйн орчны талаарх ойлголт, бүртгэл хөтлөлтөд тавих хяналттай холбоотой онол, практикийн цэгцтэй мэдлэг эзэмшүүлэхэд оршино.
Удирдлагын бүртгэл хичээл нь 1-рт ерөнхий ойлголт, 2-рт удирдлагын төлөвлөлт ба хяналт, 3-рт удирдлагын шийдвэр гаргалт гэсэн үндсэн хэсгээс бүрдэнэ. Эхний хэсэгт удирдлагын бүртгэлийн тухай ойлголт, дотоод тайлагналын зорилгоорх зардлын ангилал, зардлын төлөв хамаарлын шинжилгээ гэсэн сэдвүүд хамаарагдана. Хоёрдугаар хэсэгт удирдлагын төлөвлөлт хяналтын зорилгоор дотоод тайлагналыг хэрхэн хийх тухай, тухайлбал, хувьсах зардлаар өртөг тооцох систем, стандарт өртгийн систем зэрэг сэдэв хамаарагдана. Тэрчлэн, зардал-үйлдвэрлэл-ашгийн хамаарлын шинжилгээ, мастер төсөв боловсруулалт, уян хатан төсөвлөлт зэрэг төлөвлөлтийн зорилгоорх, хариуцлагын бүртгэл тайлагнал, баланслагдсан үнэлгээний хуудас, төвлөрсөн бус хяналт зэрэг хяналтын зорилгоорх сэдэв багтана. Гуравдугаар хэсэгт удирдлагын шийдвэр гаргалтанд шаардлагатай мэдээллийг хэрхэн боловсруулах талаар судлах бөгөөд богино ба урт хугацааны шийдвэр гаргалт гэсэн хэсгээс бүрдэнэ.
• Удирдлагын бүртгэлийн үндсэн ойлголт, байгууллагын дотоод мэдээлэл хэрэглэгчдэд эдийн засгийн оновчтой шийдвэр гаргахад нь шаардлагатай бүртгэлийн мэдээллийг боловсруулах болон тайлагнахтай холбоотой аргазүйг энэхүү хичээлээр судална.
Санхүүгийн бүртгэл, тайлангийн мэдээллийг уншиж гүйцэтгэлийг үнэлэх болон, төсөв төлөвлөгөө боловсруулах, удирдлагын шийдвэр гаргалтанд ашиглах хэрэгцээ шаардлага. Санхүү эдийн засгийн шинжилгээний агуулга, зорилго, судлах зүйл, төрөл, хэлбэр, шинжилгээнд ашиглагдах арга, аргачлал, шинжилгээний ажлын зохион байгуулалт, арга зүйн ойлголтуудыг судлан эзэмших, улмаар аж ахуйн нэгж байгууллагын санхүү, эдийн засгийн үйл ажиллагаанд тогтсон үзүүлэлтийн системийг ашиглан шинжилгээний тооцооллыг хийх болон үнэлгээ дүгнэлт өгөх арга зүйн үндсийг судлана. Мөн аж ахуйн нэгж байгууллагын санхүү, эдийн засгийн үзүүлэлтүүдийн утга, агуулга, тэдгээрийн хоорондын уялдаа холбоо, харилцан хамаарал, нөлөөлөх хүчин зүйлсийг судалж үнэлгээ дүгнэлт өгөх арга зүйн мэдлэг, зохих дадлага чадварыг эзэмшүүлнэ.
Бизнесийн байгууллагын санхүүгийн бүртгэл, тайлагнал, бусад холбогдох мэдээлэлд тулгуурлан эрхэлж байгаа үйл ажиллагаа, түүний санхүү-эдийн засгийн үр дүнд шинжилгээ хийж, өнөөгийн ба хэтийн төлөв байдалд нь үнэлгээ, дүгнэлт өгөх арга зүй, дадлага, чадварыг эзэмшүүлэхэд оршино.
Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай ойлголт, түүхэн хөгжлийн үе шат, өнөөгийн хандлага, нягтлан бодох бүртгэлийн төрөл, тэдгээрийн судлах зүйлс, хамрах хүрээ,баримтлах үндсэн зарчмуудын талаарх ерөнхий мэдлэгийг олгоно. Мөн ажил гүйлгээний баримтжуулалт, хөрөнгийн тооллого, дансны давхар бичилт зэрэг нягтлан бодох бүртгэлийн аргыг ашиглан аж ахуйн нэгж, байгууллагын ажил гүйлгээг бүртгэлд тусгаж (баримтжуулах, ерөнхий ба туслах журнал хөтлөх, ерөнхий болон туслах дэвтэр хөтлөх, тохируулах бичилт хийх, хаалтын бичилтийн өмнөх ба дараах шалгах баланс бэлтгэх, ажлын хүснэгт бэлтгэх), санхүүгийн тайлан бэлтгэн гаргахарга зүйг судална
Энэхүү хичээл нь аж ахуйн нэгж, байгууллагын эдийн засгийн үйл явцыг илэрхийлсэн олон тооны ажил гүйлгээг үнэлэн ангилж, нэгтгэн дүгнэх, үр дүнг нь тодорхойлох, улмаар санхүүгийн тайлан бэлтгэх ерөнхий зарчим, арга зүйг оюутанд эзэмшүүлэх зорилготой. Мөн бизнесийн байгууллагын санхүүгийн тайланг унших, үнэлэлт дүгнэлт өгөх анхан шатны чадварыг эзэмшүүлэх, бусад хичээлийн онолын суурь мэдлэг олгох зорилготой.
