Бидний тухай
Багш ажилтан
Оюутнууд ойн экологийн онол аргазүйд суралцаж, ойн экосистемд хүний болон байгалийн ямар хүчин зүйл хэрхэн нөлөөлж байгаа үүнээс үүдэн ямар үр дагавар асуудлууд гарч болох вэ гэдгийг ойлгож, тооцоолж сурах мэдлэг эзэмшинэ. Экологийн онол, зарчмууд ойн янз бүрийн хэв шинж, олон янз байдалд хэрхэн үйлчлэх зүй тогтлыг шинжлэх ухааны бүтээл туурвил уншиж судлан зураг, дүрслэл ашиглан тайлбарлах чадвартай болно. Янз бүрийн багаж төхөөрөмж ашиглан хэрхэн туршилт, судалгаа хийх, туршилт судалгааны төлөвлөгөө боловсруулах, өгөгдөл цуглуулах, боловсруулах, үр дүнг нэгтгэн тайлагнах, дүгнэх дадал эзэмшинэ. Ихэнх лаборатори болон хээрийн дадлагын ажлууд багаар гүйцэтгэх даалгавар байх бөгөөд үүний үр дүнд оюутан хамт олонч, багаар ажиллах, бусдыг сонсох, хүлээн авах, зохицох зэрэг хувь хүний хөгжилтөй холбоотой дадал, хэвшилд суралцана.
Ойн экологи гэдэг нь ойд болж буй байгалийн бүхий л процесс ургамал, амьтан, микроорганизм тэдний харилцан үйлчлэл, тэдний хүрээлэн буй орчин, ой болон хүний амьдралд үзүүлж байгаа нөлөөг судалдаг. Эдгээр бүх процесс нь тодорхой оронзай цаг хугацаанд явагдаж байдаг ба бүх ойд хоорондоо төсөөтөй, нийтлэг зүй тогтол байдаг (модод, түүний дор ургах ургамал, тэнд амьдрах амьтад, биологийн төрөл зүйл, хөрс гэх мэт). Мөн ой байнга хүний нөлөөнд автагдаж хувьсан өөрчлөгдөж байдаг. Ойн экологи хичээлийг судлахад өргөн мэдлэг чухал. Үүнд: цаг уур судлал, биологи, биохими, усзүй, популяци, генетик, гамшигт үзэгдлийн экологи гэх мэт. Ой хэрхэн бий болох цаашид хэрхэн хөгжих вэ гэдэг асуудалд хариу өгөхөд дээрх шинжлэх ухаануудын мэдлэг шаардагдах бөгөөд эдгээрийн хооронд харьцуулалт, дүн шинжилгээ хийж дүгнэлт гаргах мэдлэг эзэмших нь чухал. Зарим харилцан хамаарал нь тодорхой, тооцоолж болохуйц, шугаман шууд хамааралтай байдаг ч ихэнх нь тодорхой бус, урьдчилан тооцоолох боломжгүй, зөвхөн том хэмжээнд тооцоолж болохуйц (шугаман бус) байдаг. Дээрх асуудлуудыг шийдвэрлэх мэдлэг эзэмшүүлэхэд энэ хичээлийн зорилго оршино.
Хэмжилт, түүний үндэс, ойн таксац, түүний судлах зүйл, таксацын хэмжилтийн багаж хэрэгсэл, дээж талбай байгуулах арга зүй, нэгж модны шинж чанар, унагасан модны таксац, ургаа модны таксац, модон материалын таксац, загвар модоор ойн нөөцийг тогтоох, ойг сортиментлах, модны өсөлтийг тодорхойлох, ойн моддын өсөлтийн явц, ойн фонд түүний бүртгэл тооллого, огтлох ойн таксац зэргийг судална.
Ойн таксац хичээлээр ойн модод ургах орчны нөхцөл, онцлогоосоо хамааран хэмжээ, чанарын хувьд харилцан адилгүй байдаг тул эдгээр өвөрмөц байдалд нь тохирсон судалгааны аргыг боловсруулж, ойн тооллого бүртгэл, тооцооллыг хийх арга зүйд оюутныг сургахад оршино.
Энэ хичээлээр ойн аж ахуйн систем, мод огтолсон талбайн хэв шинж, ойн бүтээмжийг дээшлүүлэх, ой модыг огтлох тухай сургаал зэргийн онолын чухал ойлголтыг оюутан нарт өгнө. Ойн үндсэн ашиглалтын огтлолтын ангилал. Хавтгайруулсан огтлолт. Аажим огтлолт. Түүвэрлэх огтлолт. Мод бэлтгэсэн талбайг цэвэрлэх. Арчилгааны огтлолтын хэлбэр, арга. Арчилгааны огтлолт явуулах шаардлагатай ой мод. Арчилгааны огтлолтын давтагдах хугацаа, огтлолт хийх арга. Огтлох модыг сонгох, огтлолтын эрчим. Төрөл бүрийн ойд арчилгааны огтлолт хийх. Цэвэрлэгээний огтлолт. Ойг арчлах бусад хэлбэрүүд. Ойн модон бус бүтээгдэхүүнийг ашиглах. Ойн бүтээгдэхүүнт чанарыг дээшлүүлэх. Ойн түймэр судлал, түүний зорилт. Ойн түймэр гарах шалтгаан, нөхцөл. Ойн түймрийн ангилал. Ойн шатах материал. Түймэр гарах газар зүйн онцлог. Түймэр гарах улирал. Ойн шатамхай чанар. Ойн түймрийн үр дагавар. Ойн түймрээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ. Ойн түймрийг илрүүлэх. Ойн түймэртэй тэмцэх. Ойн түймрийн хохирлыг тодорхойлох. Хяналттай гал тавьж түймрийн аюулыг багасгах. Ой модыг ашиглах ба ойг ургуулах техник, технологи ба экологийн асуудлыг органик холбоотойгоор авч үзнэ. Тэрчлэн ой ашиглалтын нийгэм, эдийн засгийн төлөв байдал ба Монголын ойн менежментийн одоо ба ирээдүй, түүний онцлог, гадаад орнуудын туршлагатай харьцуулан судлах болно.
Ойн аж ахуй хичээл нь ойд үндсэн ашиглалт ба арчилгаа, цэвэрлэгээний огтлолт хийх, ойг нөхөн сэргээх, өсгөн бойжуулах, ойн бүтээгдэхүүнт чанарыг нэмэдүүлэх, ойн модон бус бүтээгдэхүүнийг ашиглах, ойн түймэр, түүнээс урьдчилан сэргийлэх, түймэртэй тэмцэх онол, практикийн мэдлэг, чадварыг оюутнуудад олгож, тэдгээрийг пракикт хэрэглэх чадвар, дадал эзэмшүүлнэ. Ой ашиглалтын эдийн засаг, нийгмийн төлөв байдал, ойн аж ахуйн менежментийн одоо ба ирээдүйн хөгжлийг шийдвэрлэх асуудлыг оюутнуудад танилцуулна.
Ой судлалын шинжлэх ухааны нэг салбар болох модны жилийн цагираг судлалын шинжлэх ухааны түүхэн хөгжил болон нээлтүүд, модны жилийн цагираг судлалын энгийн аргазүйг судлаачдын хийсэн судалгааны ажилуудтай уншиж ярилцах замаар танилцана. Mодны жилийн цагираг судлалын хамгийн чухал арга болох плотинг болон кросс дэйтингийн аргыг эзэмшнээр оюутнууд бие даан өөрсдийн дээж материалыг лабораторын нөхцөлд бэлдэж, анализ хийж сурснаар өөрсдийн бие даасан судалгааг эхлэх чадвартай болно.
Ойн шинжлэх ухаанд өргөн хэрэглэддэг модны жилийн цагирагийн судлалын арга зүйг эзэмшиж, энэ чиглэлээр хийгдсэн судалгаатай танилцана.
