Бидний тухай
Багш ажилтан
Манай орны баялаг нөөцтэй эрдсүүдийн нэг нь байгалийн цеолитийн минерал юм. Дорноговь аймгийн нутагт орших Цагаан цавын уурхай нь цеолит болон бентонит, албит гэх мэт бусад дагалдах эрдсүүдийн нөөцтэй бөгөөд Монгол улсын засгийн газраас батлан гаргасан стратегийн ач холбогдолт 33 ордод багтдаг юм. Цеолитийн химийн болон физикийн өвөрмөц шинж чанар дээр тулгуурлан бусад орнуудад шинжлэх ухаан, үйлдвэрлэлийн олон салбарт ашиглаж байна. Эдгээрийн зарим ач холбогдолтой хэрэглээг дурдвал: - Шүүлтүүрийн материал: Цеолит нь катион солилцох багтаамж өндөр, сүвэрхэг шинж чанараараа усан орчноос хүнд хортой металлийг шингээх чадвартай. Мөн модификацид оруулснаар анион шингээх чадвартай болдог. Тиймээс катион болон анион солилцлооны механизмийг молекулын түвшинд загварчлан, тайлбарласнаар хэрэглээнд нэвтрүүлэхэд дөхөм болох юм. - Хортой хийн шингээгч: Агаарын бохирдлын гол бохирдуулагчид болох pm2.5 хэмжээтэй тоосонцорыг орчин үеийн технологиор шүүх боломжтой боловч түүнээс илүү хортой хийнүүд (Urban smokes - CO, CO2, NO, NO2, NOx, VOCs, SO2) ялгах, шингээх шүүлтүүр, маск хэрэглээнд нэвтрээгүй байна. Цеолитийн катион солилцооны өндөр идэвхи нь дан ганц элемент төдийгүй химийн адсорбцийн процессоор хийн молекулуудыг шингээх боломжтой. Манай орны Цагаан цавын цеолит нь байгалийн гаралтай 35-49 төрлийн цеолитийн нэг бөгөөд харьцангуй бага судлагдсан. Тиймээс бид энэ судалгаагаар нунтаг цеолитийн эрдэсийг ашиглан хүрээлэн буй орчны тулгамдсан асуудлуудын нэг болох усан дах хүнд, хортой нэгдлийн шингээлтийн судалгааг онол, туршилтын аргыг хослуулан явуулах юм. Харин Улаанбаатар хотын агаарын бохирдолд агуулагдах хорт хийг шингээх механизмыг молекуляр опмизацийн аргаар загварчлана.
Zeolite is the alumina-silicate mineral which has various application of adsorbent for heavy metals and gasses. Tsagaan tsav deposit has abundant source of clinoptilolite type of zeolite, it located in south-east part of Mongolia. Zeolite has unique properties of cation exchange, porous characteristics and molecule sieving. We will study adsorption mechanism of cation and anion exchange for the adsorption and filtration materials.
Түлхүүр үгс:Монгол Улс нь Хөгжлийн Урт Хугацааны бодлого 2015-2040-д Орчин үеийн технологи, тэргүүлэх чиглэлүүдийг дэмжин ажиллана гэж үндсэн 5н бодлогынхоо 4-рт томъёолон оруулсан билээ. Өнөөдөр дэлхийн орчин үеийн шинжлэх ухаан, технологийн нэгэн томоохон чиглэл нь нанотехнологи хийгээд түүнээс гарах инновцийн судалгаа болж байна. Нано хэмжээст материал, биологийн объектууд, уураг, ДНК-ийн түвшний судалгаа хийхэд түүний хэмжээстэй дүйж очихуйц хэмжээстэй цацрагаар бүтэц, шинж чанарын судалгааг хийх хэрэгтэй. Дэлхий дахинд Синхротрон цацрагийг дээр дурьдсан судалгаанд голлон ашигладаг ба цацраг хэдий чинээ эрчим ихтэй, нарийхан байна төдий чинээ тогтворгүй байдаг тул зөв, чанартай, хэмжилт хийхийн тулд эрчим, байрлал, хэлбэрийг байнга хянаж байх зайлшгүй шаардлагатай. Рентген цацраг (Синхротрон цацраг)-ийн байрлалыг хянах олон төрлийн детекторыг өнөөдөр хэрэглэж байгаа ч шинэ дэвшилтэд технологи дээр суурилсан, хурдан, өндөр бүтээмж бүхий бүртгэх чадвартай, удаан хугацааны хүчтэй цацрагийн нөлөөнд тэсвэртэй хямд детекторын хэрэгцээ шаардлага зайлшгүй байна. Өнөөгийн байгаа хамгийн шилдэг хатуу хэлбэрийн детектор нь моно-кристал бүхий алмазан бүртгэгч бөгөөд түүнтэй эн зэрэгцэн өрсөлдөхүйц шинж чанарыг үзүүлэх 25нм-н хэмжээстэй InGaAs/InAlAs “квант худаг” (quantum well)) бүтэцтэй өргөн мужийн фотон детекторыг энэ судалгааны ажилд авч үзэж байна. Энэ детектор нь алмазан детектороос 6 дахин хурдан үнэ болон технологийн хувьд хэд дахин хямд гэдэг нь хэдийн тодорхой болсон юм. Нано хэмжээстэй квант худаг дотор бүрэлдэх 2 Хэмжээст Чөлөөт Электрон Хий (2DEG) нь маш хурдан хийгээд өндөр бүтээмтэй бүртгэх чадвар бүхий детектор бүтээх боломжийг харуулж байгаа ба дан ганц Рентген цацраг төдийгүй пиксл детекторийн судалгаанд ч нааштай үр дүнгүүд гараад байна. Энэ судалгааны ажлаар нанобүтэц бүхий хагас дамжуулагч материалыг өргөн мужийн фотон детектор болгон ашиглах, хэдэн нм-с мк-н хэмжээтэй Рентген цацраг (Синхротрон)-н байрлалыг хянах өндөр идэвхитэй, одоогоор бүртгэгдээд байгаа хамгийн хурдан детекторын “үржигдэх” (multiplication) эффект, транспорт процессийг онолын түвшинд судалж шаардагдах онол загварчлалыг хийх, түүнийгээ туршилт, хэмжилтээр баталгаажуулан физик процессийг ойлгох улмаар инновацид чиглүүлэн технологийг сайжруулахыг зорьсон болно.
Mongolia has been marked one of the 5 main purpose of “Long term development policy of Mongolia 2015-2040” which says that “Mongolia will mainly support new technology and innovation based”. Furthermore, nanotechnology is one of the highlighted technology and it’s innovation and products are attracted by mankind all over the world. Properties and structural study of nano-sized materials, biological objects such as cell, protein and DNA level study requires highly focused and nano-scaled radiation. Synchrotron radiation (SR) is being addressed as main tool to for such research today. However, it’s very difficult to control position and size of the SR with such small sized and highly focused. Therefore, it is very important to monitor the position, intensity and shape of the SR to obtain successful measurements and trusted results. Many new technology has been used or proposed to control the position of the radiation in the SR facility centers around world, but fast, high efficient and radiation hard position sensitive detectors based on new technology is still missed and waited to be proposed. The best detector for such application is solid state mono-crystal diamond detector, in parallel, nano-structured 25 nm- InGaAs/InAlAs quantum well detector is being highlighted as fastest and enhanced efficient detector for broad range photon detection. The quantum well detector is 6 times faster than the diamond and 50 times cheaper detector. Moreover, 2 Dimensional Free Electron Gas (2DEG) allows us to produce fast and very efficient device not only for SR monitoring, can be also used for pixelated detectors. Furthermore, the multiplication effect has been showed in the produced charges due to the incident photon and the mechanism the effect is still not clear in this device. In this project, we are proposing to understand quantum and classical mechanical mechanism of the multiplication effect using simulation and measurements on the device, which shows fastest response to photon detection.
Түлхүүр үгс:
