Бидний тухай
Багш ажилтан
Энэ хичээлээр АНУ-ын газар нутгийн байршил, онцлог, хүн ам болон эдийн засгийн гол гол сектор болох эрчим хүч, байгалийн баялаг, хөдөө аж ахуй, агнуур, ойн аж ахуй, аж үйлдвэр, тээвэр, дэд бүтэц, харилцаа холбоо, технологи, үйлчилгээний салбар, хөдөлмөрийн нөөц, хотжилт, олон улсын худалдаа, хөрөнгө оруулалт зэрэг эдийн засгийн харилцаа хийгээд муж бүрийн байршил, газарзүйн онцлог, тэдгээр нь АНУ-ын эдийн засагт хэрхэн нөлөөлж байдаг талаар авч үзнэ
Хичээлээр АНУ-ын эдийн засгийн газарзүйн талаар суурь мэдлэг олгох бөгөөд эдийн засаг, хүн ам, үйлдвэржилт, аж ахуйн хөгжилтэй танилцана. АНУ-ын эдийн засагт гарсан өөрчлөлтийн талаар мэдлэг олгож, цаашид эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил бие даан хийх үндэс суурийг тавина.
Хичээлээр Амеркийн түүхэн эхэн үеэс Америкийн хувьсгал ялснаар шинэ үндэстэн бий болсон, үндсэн хууль боловсруулж бүгд найрамдах улс байгуулсан, улс орны өсөлтийн дараа иргэний дайн эхэлсэн үе, үндэсний өсөлт, өмнөдийн зохион байгуулалт, улс орны өөрчлөлт шинэчлэл, аж үйлдвэрийн Америк, шинэ хил хязгаар, нөөц баялаг, суурин нийгэм, нийгэм-улс төрийн бодлого ба эсэргүүцлийн хөдөлгөөн, дэлхийн I дайн, хөгжлөөс хямралд, их хямрал, дэлхийд тэргүүлэх гүрэн болсон, дэлхийн II дайн, хүйтэн дайн ба өнөө үе хүртлэх түүхийг үзнэ.
Хичээлээр АНУ-ын нутаг дахь эртний хүмүүсийн аж байдал, тэдний эдлэж хэрэглэж байсан эд өлгийн зүйлс, нутгийн уугуул ба цагаан арьстаны суурьшил, тусгаар тогтнолын урьдач нөхцөл, тусгаар улс болсон, иргэний дайн, дэлхий I, II дайн ба АНУ, их хямрал ба Шинэ Áîäëîãûí үе, хүйтэн дайн ба түүний дараах үеийн АНУ зэрэг нийгэм, соёл, улс төрийн өргөн сэдвээр Америкийн түүх, соёл-иргэншлийн талаар мэдлэг олгож, цаашид Америкийн түүх судлалаар эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил бие даан хийх үндэс суурийг тавина.
Унших дадлын хзрээнд оюутанд ямарваа бүтээл туурвилыг эх зохиолоох нь унших ойлгох чавдарыг хөгжүүлэн бий болгох түүнчилэн тусгай мэргэжлийн үгийн санг дотрох контекстээр нь таниу мэдэх мэдлэг чадварыг хөгжүүлэх зорилготой академик згсийн санг судлах болоод гадаад хэлний эх сурвалжтай бие даан ажиллах ур чадварыг хөгжүүлэн бүрдүүлэхэд тус хичээлийн ач холбогдол оршино. Бичих дадлын хүрээнд оюутнуудад найруулга зүйн үндсэн ойлголтыг өгч, зөв найруулан бичих дадлыг эзэмшүүлэх, бичих чадварыг хөгжүүлэхэд энэ хичээлийн зорилго оршино.
Унших дадлын хзрэнд оюутанд ямарваа бүтээл туурвилыг эх зохиолоох нь унших ойлгох чавдарыг хөгжүүлэн бий болгох түүнчилэн тусгай мэргэжлийн үгийн санг дотрох контекстээр нь таниу мэдэх мэдлэг чадварыг хөгжүүлэх зорилготой академик згсийн санг судлах болоод гадаад хэлний эх сурвалжтай бие даан ажиллах ур чадварыг хөгжүүлэн бүрдүүлэхэд тус хичээлийн ач холбогдол оршино. Бичих дадлын хүрээнд оюутнуудад найруулга зүйн үндсэн ойлголтыг өгч, зөв найруулан бичих дадлыг эзэмшүүлэх, бичих чадварыг хөгжүүлэхэд энэ хичээлийн зорилго оршино.
Хичээлийн агуулга нь уншсан материалыг бүрэн ойлгох, олон төрлийн унших материалтай танилцах, шаардлагатай эсвэл тодорхой мэдээлэл, баримт авах зорилготой унших, нарийвчилсан, хайлт хийсэн, танин мэдэхүйн журмаар унших дадлыг хөгжүүлэх чиглэлийг багтаасан болно.
Бүтээл туурвилыг эх зохиолоос нь уншиж ойлгох, гол утга санааг тодорхойлох, мэдээлэлийг харьцуулах, шүүн тунгаах, үнэлгээ дүгнэлт өгөх, тусгай ба мэргэжлийн үгийн санг контекстээр мэдэх, цуглуулах, цэгцлэн томьёолох, эрдэм шинжилгээний үг хэллэг, үгсийн санг судлах, харьцуулах, дэлгэн харуулах, гадаад эх сурвалжтай бие даан ажиллах замаар оюутнууд англи хэлний унших чадварыг дундын дээд түвшинд, бичих чадварыг дунд түвшинд эзэмшихэд тус хичээлийн зорилго, ач холбогдол оршино.
Энэ хичээл нь ахисан дунд түвшний англи хэлний мэдлэгтэй оюутанд зориулагдсан юм. Хэл бол өөр өөр соёлт үндэстнүүдийн хоорондын харилцааны хэрэглүүр болдгийн хувьд өмнөх ангиудад судалсан найруулга зүй, орчуулгын онол, дадлага зэрэг хичээлийн мэдлэгт тулгуурлан соёлын утгат үг хэллэг, хэлцийг хэрхэн оновчтой, зөв, ойлгомжтой хэлбэрээр тайлбарлан, олон төрлийн орчуулах арга дадлыг олгоно.
Орчуулга бол нэг хэлний яруу утгыг нөгөө хэлний яруу утганд хөрвүүлэх хэлшинжлэлийн ухааны мэдлэг шаардсан нөр их хөдөлмөрийн үйл юм. Орчуулгын онол, дадлагад тулгуурлан хэл соёлын шүтэлцээ, соёлын утгат хэлц хэллэг, үгийг монголоос англи хэлнээ, англи хэлнээс эх хэлнээ найруулгын өндөр түвшинд оновчтой, зөв оноож орчуулах дадлыг эзэмшүүлэхэд энэ хичээлийн зорилго оршино.
Энэхүү хичээл нь монголын орчуулгын түүх, монгол болон барууны тур дундаа англи, америк, оросын орчуулгын онолуудыг харьцуулан судалж, орчин үеийн орчуулгын чиг хандлагууд, орчуулгын нэр төрөл, нэрт орчуулагчдын орчуулгын арга барил, орчуулгын тэнцвэрт чанар, орчуулгын утгын хийдэл, англи монгол, монгол англи орчуулгын үгийн семантик утга (денотат, коннотаци), соёлын орчуулгыг судлах юм.
Энэхүү хичээлээр оюутан орчуулгын төрлүүд, ангилал, онцлог, зарчим, арга, загвар, тэнцвэрт байдал, төрөл зүйл, орчуулгын утгын хийдэл зэрэг орчуулгын онолын ухагдахууныг судалж мэдэхээс гадна тухайн сэдвээр англи, монгол уран зохиолыг бие даан судлах юм.
Хичээлээр M.Mead “Male and Female”, Konrad Lorenz “On Aggression”, H.Laski “Authority and the Modern State”, Jessica Bernard “The Future Family” зэрэг эрдэм шинжилгээ, судалгааны бүтээлээс орчуулж, шинжлэх ухааны нэр томьёо, түгээмэл хэрэглэгддэг үг хэллэг, найруулгын асуудалд анхаарч орчуулах дадал эзэмшинэ.
Оюутан өмнөх орчуугын хичээлээр олж авсан мэдлэг дээр тулгуурлан англи хэлнээс монгол хэл, монгол хэлнээс англи хэлрүү гүнзгийрүүлсэн түвшний эх материалын орчуулга хийж, орчуулгын дадал чадвараа дээшлүүлэх ач холбогдолтой. Энэ удаад академик нэг сэдэвт судалгааны бүтээл түлхүү орчуулах ба сэдвийн хүрээнд түгээмэл хэрэглэгддэг үг хэллэгийг тодорхойлж, найруулгын оновчтой хувилбарыг тодорхойлж, орчуулж сурна.
Оюутан монгол, англи хэлнээс бичгийн орчуулга хийх дадал, чадварыг эзэмшихдээ өдөр тутмын сонин хэвлэл, сэтгүүл, ном сурах бичигт нийтлэгдсэн улс төр, нийгэм эдийн засаг, шинжлэх ухаан, боловсрол, урлаг, байгаль орчин, түүх соёл, уламжлалт ахуй, ёс заншил, аялал жуулчлал, танин мэдэхүй зэрэг олон сэдвийн хүрээнд орчуулга хийнэ.
Уг хичээлийн зорилго нь орчуулгын онол дээр тулгуурлан англи хэлнээс монгол хэлнээ, монгол хэлнээс англи хэлнээ уран яруу, зөв оновчтой орчуулах арга барил, дадлыг оюутанд олгох явдал юм. Орчуулгын явцад тулгардаг бэрхшээлтэй асуудлуудыг шийдвэрлэх арга замыг хамтдаа боловсруулж шийдсэнээр оюутан цаашид орчуулгын суурь мэдлэгтээ тулгуурлан бие даан орчуулах чадварт суралцах ач холбогдолтой.
Уг хичээлийн зорилго нь орчуулгын онол дээр тулгуурлан англи хэлнээс монгол хэлнээ, монгол хэлнээс англи хэлнээ уран яруу, зөв оновчтой орчуулах арга барил, дадлыг оюутанд олгох явдал юм. Орчуулгын явцад тулгардаг бэрхшээлтэй асуудлуудыг шийдвэрлэх арга замыг хамтдаа боловсруулж шийдсэнээр оюутан цаашид орчуулгын суурь мэдлэгтээ тулгуурлан бие даан орчуулах чадварт суралцах ач холбогдолтой. Оюутан монгол, англи хэлнээс харилцан бичгийн орчуулга хийх дадал, чадварыг эзэмшихдээ өдөр тутмын сонин хэвлэл, сэтгүүл, ном сурах бичигт нийтлэгдсэн улс төр, нийгэм эдийн засаг, шинжлэх ухаан, боловсрол, урлаг, байгаль орчин, түүх соёл, уламжлалт ахуй, ёс заншил, аялал жуулчлал, танин мэдэхүй зэрэг олон сэдвийн хүрээнд орчуулга хийнэ.
Энэ хичээлийг үзсэнээр оюутнууд нийгэм, улс төрийн сэдвээр англи хэлнээс төрөлх, төрөлх хэлнээс англи хэлрүү орчуулга хийх дадал эзэмшинэ. Англи хэлний тайлбар болон хоёр хэлний толь ашиглаж сурах, англи монгол өгүүлбэрийн дэс дарааг зөв ойлгох, албан бичиг баримт, захидлын орчуулга хийх, ойролцоо үг хэллэгийг харьцуулж үг зөв оновчтой үг хэллэгийг сонгох, үгчлэх утгачлах, дүйлгэх, тайлбарлах зэрэг орчуулгын олон арга эзэмших, найруулгын хувьд олон хувилбар гаргадаг болох чадвар дадал эзэмшинэ.
