Бидний тухай
Багш ажилтан
XYII-XYIII дугаар зууны эхний хагас дахь Европын нийгэм-улс төрийн сургаал. Баруун Европ дахь хөрөнгөтний анхны хувьсгалын эрин үеийн улс төрийн сэтгэлгээний шинж. Шинэ үзэл, сургаалын ертөнцийг үзэх үзлийн үндэс. Байгалийн жам ёсны эрх, нийгмийн гэрээний онолын мөн чанар. Эрх зүйн тэгш байдлын үзэл. Хувь хүн ба нийгэм. Голландын нийгэм улс төрийн сургаал. Гуго Гроц төр эрхийн сургаал. Хүний төрх шинж. Байгалийн жам ёсны эрхийн эх сурвалж. Эрх зүйн төрлүүд хүний эрх ба хүчирхийлэл. Шударга ёс гэсэн ойлголт. Төр гэрээний замаар үүссэн болох нь. Дээд засаглалын мөн чанар, түүний бие даасан байдал. Дайн ба энхийн асуудал. Бенедикт Спинозын жам ёсны эрхийн онол түүний улс төрийн үзэл санааны философ, арга зүйн үндэс. Хүний байгалийн төрх шинжийн хууль. Зайлшгүй ба эрх чөлөө. Жам ёсны эрхийн эх сурвалж. Хүний халдашгүй эрх. Төрийн үүсэл нь гэрээтэй холбоотой болох нь. Төрийн үүрэг. Төрийн байгуулалтын хэлбэр. Английн нийгэм-улс төрийн сургаал. Томас Гоббс түүний нийгэм-улс төрийн философийн үндэс. Хүний төрх, шинж. Нийгмийн “байгалийн төрх” байдал. Төрийн үүсэл төлөвшил. Нийтийн гэрээ. Засаглалын биеэ даасан байдал. Төрийн үүрэг. Хүний эрх. Жон Локкын төрийн онол. Жам ёсны эрхийн онолыг боловсруулсан нь хүний төрх шинж, нийгмийн төрх шинж, хүний халдашгүй эрх. Төрийн гэрээний онол. Төрийн гол зорилт нь хүний халдашгүй эрх, өмчийг хамгаалах явдал юм. Төр ба хүн. Засаглалын эрх мэдлийн хязгаар. Эрх зүйн үндсэн дээр засаглалыг хэрэгжүүлэх нь. Хууль тогтоох ба гүйцэтгэх засаглалыг хуваах нь. Тэдгээрийн хоорондын харилцаа. Олонхийн шийдвэрт захирагдах. Ард түмний бие даасан хараат бус байдал, зэвсэгт тэмцэл хийх тэдний эрх. Төрийн төгс байгуулал. Ж.Локк либерализмын үндсийг тавигч. XYIII-XIX зууны АНУ-ын нийгэм-улс төрийн сэтгэлгээ. АНУ дахь эрх чөлөөний хөдөлгөөн өрнөх (1775-1783) нийгэм-эдийн засаг, оюун санааны нөхцөл. Улс төрийн үзэл баримтлал бүрэлдэхэд Францын соён гэгээрүүлэгчдийн үзэл санааны нөлөө. Нийгэм-улс төрийн сэтгэлгээний үндсэн чиглэл. Томас Пейний нийгэм ба төрийн онол. Төрийн үүсэл. Засаглалын хэлбэр. Ард түмний бие даасан байдал, тэмцэлд босох тэдний эрх. Улс төрийн туйлжсан хүсэл зорилго. Томас Жефферсоны улс төрийн үзэл. Хүний төрөлхийн халдашгүй эрх. Төрийн засаглалын үүрэг. Ард түмний биеэ даасан байх эрх ба дарангуйлагчын засгийн эрхээс зайлуулах тэдний эрх. Тусгаар тогтнолын тунхаглалын үзэл санаа. Бүгд найрамдах засаглалын зарчим. Александр Гамильтоны төвлөрсөн хүчирхэг гүйцэтгэх засаглалын талаар сургаал түүний үүрэг. Хобооны төрийн байгуулал. Ерөнхийлөгчийн засаглалын шинж чанар. 1787 оны АНУ-ын үндсэн хууль. Соён гэгээрлийн эрин үеийн нийгэм-улс төрийн сургаал. Нийгэм улс төрийн хөгжлийн зарчим. Феодлын үзэл номлолыг шүүмжилсэн нь. “Соён гэгээрэл” гэдэг ойлголт, эрин үеийн түүхэн засаглал. Улс төрийн сургаалын ертөнцийг үзэх үзлийн үндэс, шинж. Улс төрийн онолын үндсэн чиглэл ба гол онцлог. Францын соён гэгээрлийн үе. Вольтер түүний улс төрийн үзэл баримтлалын философийн үндэс. Хувийн өмчийн асуудал. Эрх чөлөө, тэгш эрхийн мөн чанар. Сүм хийдийг шүүмжилсэн нь. Соён гэгээрлийн үүрэг. Нийгмийг өөрчлөх арга зам. Ш.Монтескьегийн түүхэн зүй тогтнолын үзэл санаа. Газар зүйн нөхцөл. Төрийн үүсэл, хэлбэр, мөн чанар. Хууль ба засаглал. Улс төрийн эрх хэрэгжүүлэх нөхцөл. Засаглалыг хуваах онол. Францын аугаа хувьсгал ба Ш.Монтескье. Жан Жак Руссо түүний нийгэм, улс төрийн сургаал. Нийгэм ба хүн. Тэгш бус байдал үүсэх шалтгаан, төрөл. Хувийн өмчийн үүсэл түүний үр дагавар. өмчийн тэгш бус байдлыг устгах шаардлага. Эрх чөлөө ба тэгш байдал. Ардчиллын онолыг боловсруулсан нь. Нийгмийн гэрээний агуулга, мөн чанар. Ард түмний бие даасан байдал ба олонхийн засаглал. Дарангуйлагч засаглалыг түлхэн зайлуулах зүй ёс. Хууль нь нийтийн хүсэл зорилгын илрэл. Шууд ардчилал. Бүгд найрамдах засаглал. XYIII зууны Францын нийгэм-улс төрийн сэтгэлгээн дэх утоп социалист үзэл. Жан Мелье нийгэм-улс төрийн үзэл санаа. Нийгмийн тэгш бус байдлыг шүүмжилсэн нь. Төрийн үүсэл, үүрэг. Хаант засаг, дарангуйлагч дэглэмийг шүүмжилсэн нь. Шударга
Улс төр судлалын ухаанаар мэргэжил эзэмшихээр суралцаж буй оюутнуудад эртнээс эдүгээ хүртлэх үеийн дэлхий нийтийн улс төрийн сургаалын түүхээр шинжлэх ухааны үндэстэй, системтэй онолын мэдлэг эзэмшүүлэх, түүнийг оюутнууд бие дааж бүтээлчээр гүнзгийрүүлж судлах арга барил, зохих чадвартай болгоход оршиж чиглэгднэ.
Улс төрийн сэтгэлгээний үүсэл. Улс төрийн сургаалийн түүхийн судлагдахуун. Улс төрийн сургаалын үүсэл хөгжлийн зүй тогтол, бүтэц. Улс төрийн сургаалын түүхийг судлах арга зүй, арга. Улс төрийн сургаалын түүх бичлэг. Улс төрийн сургаалын түүхийн үе шатууд. Эртний Дорно дахины улс төрийн сэтгэлгээний ерөнхий шинж. Египетийн улс төрийн сэтгэлгээ. Вавилончуудын улс төрийн үзэл санаа. Эртний Энэтхэгийн улс төрийн сэтгэлгээ. Түүхэн нөхцөл, үүсэл хөгжлийн үе шат, сурвалж бичиг, үндсэн ойлголтууд. Брахманизмын улс төрийн үзэл санаа. Буддизмын улс төрийн үзэл санаа. Эртний Хятадын улс төрийн сэтгэлгээ. Күнзийн нийгэм-улс төрийн сургаал. Мо-цзын (моизм) нийгэм-улс төрийн үзэл санаа. Легистууд тэдгээрийн улс төрийн сургаал. Даосизмын улс төрийн үзэл санаа. Эртний Грекийн улс төрийн сургаал. Түүхэн нөхцөл, үүсэл, ерөнхий шинж. Эртний Грекийн түрүү үеийн улс төрийн сэтгэлгээ (мэө YIII-YI зуун). Эртний Грекийн улс төрийн сургаалын хөгжлийн оргил үе (мэө Y-IY зуун). Платоны улс төрийн сургаал. Аристотелийн улс төрийн сургаал. Эллинизмийн үеийн улс төрийн сэтгэлгээ (мэө IY зууны II хагасаас манай эриний II зуун). Эртний Ромын улс төрийн сургаал. Түүхэн нөхцөл, ерөнхий шинж, үндсэн чиглэлүүд. Плебейчүүдийн хөдөлгөөний улс төрийн үзэл санааны үндэс. Лукрецийн нийгэм-улс төрийн үзэл. Цицероны улс төрийн сургаал. Ромын стоикууд. Түрүү үеийн христосын шашны улс төрийн үзэл санаа. Христосын шашны үүссэн түүхэн нөхцөл, улс төрийн үзэл санааны эх. Хүн төрөлхтний эцсийн хувь заяа ба бурхны авралын тухай сургаалын улс төрийн утга агуулга. Улс төрийн засаглал, төрийг үзэх үзэл. Нийгмийн хэм хэмжээ, тэгш байдал, эрх чөлөө, өмчийг үзэх үзэл. Христосын шашны улс төрийн номлол үүссэн нь. Августины улс төрийн сургаал. Дундад зууны үеийн Баруун Европын улс төрийн сургаал. Теократ онол. Дундад зууны үеийн ересейн улс төрийн үзэл санаа. Дундад зууны үеийн схоластик улс төрийн онол. Аквины Фома. Дундад зууны үеийн хуульчид. Падуаны Марсилийн төр хуулийн тухай сургаал. Дундад зууны үеийн Араб Дорно дахины улсын улс төрийн сургаал. Ислам дахь улс төрийн асуудал. Арабын философчдын бүтээл дэхь улс төрийн үзэл санаа. Эртний Оросын төр улсад тогтсон улс төрийн үзэл суртал. Москвагийн төр улсын улс төрийн үзэл санааны төлөвшил. XYI зууны Баруун Европын улс төрийн сургаал. Төр, улс төрийн талаарх Н.Макиавеллийн сургаал. Реформацийн үеийн улс төрийн үзэл. Ж.Боденийн улс төрийн сургаал. Эртний социализмын улс төрийн үзэл санаа. Т.Мор, Т.Кампанеллийн бүтээл дэхь төр эрхийн асуудал.
Улс төр судлалын ухаанаар мэргэжил эзэмшихээр суралцаж буй оюутнуудад эртнээс эдүгээ хүртлэх үеийн дэлхий нийтийн улс төрийн сургаалын түүхээр шинжлэх ухааны үндэстэй, системтэй онолын мэдлэг эзэмшүүлэх, түүнийг оюутнууд бие дааж бүтээлчээр гүнзгийрүүлж судлах арга барил, зохих чадвартай болгоход оршиж чиглэгднэ.
