Бидний тухай
Багш ажилтан
Хичээлээр хүний хөгжлийн тулгуур асуудал болох чадавх-боломжийг авч үзнэ. Чадавхийг хөгжүүлж, боломжийг бий болгох, тэдгээрт нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг судална. Мөн эдийн засгийн өсөлт, хүний хөгжлийн хоорондын харилцан хамаарлыг тайлбарлах бөгөөд өсөлтийн хэв маяг, ядууст үзүүлж буй нөлөөллийг авч үзнэ. Хүний хөгжлийн бодлого, стратегиуд, тэдгээрийг боловсруулах, хэрэгжүүлэх арга замыг судална. Мөн институциудын хүний хөгжлийн төлөөх үүрэг хариуцлагыг тайлбарлана. Оюутнууд хүний хөгжлийг хэмжих буй түгээмэл хэмжигдэхүүн тухайлбал, ХХИ, ЖХИ, ЖЭМХ, ХЯИ-ийг тооцох, баялгийн хуваарилалт, тэгш бус байдал, ажилгүйдэл, ядуурлыг шинжлэн дүгнэх, үр дүн үнэлэх, тайлбарлах арга барилд суралцана.
Хүний хөгжлийн тухай ойлголт, үзэл баримтлал, хүний чадавхид суурилсан хөгжлийн арга зам, хүний хөгжлийн хэмжүүрүүд, хөгжил дэх тэгш бус байдал, хүний аюулгүй байдал, хүний хөгжлийн төлөөх эдийн засгийн өсөлт, хүний хөгжлийн төлөөх макро болон микро түвшний бодлогууд, тэдгээрийн өвөрмөц байдлын талаар ойлголт, онолын мэдлэг эзэмшүүлнэ.
:Нийгмийн судалгаа хийх үндэслэл сэдвийн хүрээнд нийгмийн судалгааны онолын эх үүсвэрүүд, судалгааны ангилал хийгээд онцлог, тоон судалгааны хандлага, судалгааны үндсэн элементүүдийг авч судлана. Нийгмийн судалгаанд хэмжилт хийх тухай, хамаарах ба үл хамаарах хувьсагчид, тэдгээрийн онцлогийг авч үзнэ. Мөн асуулга судалгааны үүсэл, асуулга судалгаа хөгжихөд нөлөөлсөн хүчин зүйлс, зан үйл, магадлал, мэдлэг, итгэл үнэмшил, зан үйл, ангилал, итгэл үнэмшил, санал бодол, нэр хүнд харуулах асуултуудын хэлбэрүүд, анкет асуулга, телефон асуулга, шуудангийн асуулга, анкет асуулгын оршил, эхэн, дунд, төгсгөл хэсгүүд, асуултын төрөл хэлбэр болох үндсэн ба шалгах, гол ба гол бус, нээлттэй ба хаалттай, хагас хаалттай, хамаатуулсан ба тойруулсан, алгасах буюу үргэлжилсэн асуултууд, асуултыг оновчтой хийх зарчмууд, зайлсхийх ба анхаарвал зохих зүйлс, асуулга судалгааны хэв шинжүүд: хэвлэлийн асуулга, шуудангийн асуулга, түүний онцлог, давуу талууд, телефон асуулга, түүний давуу ба сул талуудыг харьцуулан авч үзэж, судлана. Хичээлийн хүрээнд стандарт ба стандарт биш сурвалжлага, сурвалжлага ба яриа, сурвалжлагын судалгаа хийхэд анхаарах зүйлс, давуу ба сул талын талаар авч үзнэ. Мөн түүвэр олонлог ба эх олонлог, санамсаргүй ба зорилтот түүвэр, түүврийн бүтэц, хэмжээ, түүврийн алдаа, түүврийн төлөөлөх чадвар, түүврийн зохист хэмжээг тогтоох уламжлалт ба статистик аргачлалтай танилцана. Баримт бичгийн судалгааны арга хичээлээр баримт бичгийн онцлог, баримтын төрөл хэлбэр/баримт бичгийн ангилал/, контент анализын аргаар судалгаа хийх үе шат, баримт бичгийн судалгаа хийхэд анхаарах зүйлсийг авч үзнэ. Тоон судалгааны үр дүнг графикаар илэрхийлэх, дүгнэлт санал зөвлөмж бичих аргачлалын талаар авч үзэж судлах болно.
Оюутанд судалгааны дадал суулгах, тоон судалгааг цогц байдлаар хийх онол арга зүй, аргачлалыг судлах, тоон судалгааны аргын чадвар, дадлага, хандлага олгоно.
Мэдээллийн эх үүсвэр, тоон мэдээллийг бий болгох; Тоон өгөгдлийг шалгах, баталгаажуулах, ангилах, нэгтгэх; Тоон өгөгдлийг шинжлэх, тайлагнах гэсэн үе шатыг хамарна. Хичээлд хэрэглэх гол програмууд нь CSPro, STATA болон SPSS гэсэн нийгмийн судалгааны мэдээлэл боловсруулахад ашиглагддаг статистикийн багц програм байна
Судалгааны мэдээлэл боловсруулах, шинжлэх програм ашиглан тооллого, судалгааны мэдээллийг боловсруулж, дүн шинжилгээ хийх арга зүйд суралцуулах
Энэ хичээлээр суралцагчдад нэн тэргүүнд шинжлэх ухааны үүсэл, хөгжил, практик хэрэгцээ, ач холбогдол, судлах зүйл, зорилго, үндсэн арга, ойлголтуудын талаар тоймлон танилцуулна. Ингэхдээ статистикийн практик үйл ажиллагаа болон статистикийн шинжлэх ухаан манай оронд үүсч хөгжсөн байдал, статистик мэдээллийн тогтолцоо, томоохон тооллого, судалгаануудын талаар танилцуулна. Улмаар статистик мэдээллийг цуглуулах арга хэлбэр, зохион байгуулалтын асуудал, байгаль нийгмийн ухааны салбарт статистик мэдээллийн онцлог хэрэгцээ, шаардлагыг дэлгэрэнгүй авч үзнэ. Статистик судалгааны асуулгын хуудас боловсруулах, түүнд тавигдах гол шаардлагуудын талаар авч үзнэ. Мөн цуглуулсан задгай тоо мэдээлэлд анхан шатны боловсруулалт хийх, тархалтын цувааг байгуулах, бүлэглэх, товчоолон нэгтгэх арга техникийн талаар заана. Авсолют, харьцангуй, дундаж хэмжигдэхүүний тухай удаах хэсэгт авч үзнэ.
Энэхүү хичээлийн зорилго нь статистикийн шинжлэх ухааны анхны суурь мэдлэгийг эзэмшүүлэх, статистикийн судалгаа шинжилгээний аргуудыг байгалийн шинжлэл, нийгмийн ухааны салбарт хэрхэн ашиглах талаар оюутнуудад танилцуулах, статистикийн мэдээлэл цуглуулах онол, арга зүйд сургах, цуглуулсан мэдээллээ нэгтгэх, түүнд боловсруулалт хийх анхан шатны арга техникийг эзэмшүүлэх, үүний дотор статистикийн мэдээллийг ашиглан хүснэгт, график байгуулах, дундаж үзүүлэлт тооцох чадавар олгоход оршино. Мөн түүнчлэн санамсаргүй үзэгдлийн магадлалыг үнэлэх, тархалтыг нь тодорхойлох, статистик дүгнэлт гаргхад шаардлагатай онолын суурь мэдлэг, чадварыг эзэмшүүлэх зорилготой.
Энэхүү хичээлийн лекцээр өгөгдлийг цуглуулах, боловсруулах, шинжлэх статистикийн практик арга техникүүдийг судлах ба семинараар тэрхүү арга техникийг практикт зөв хэрэглэх, статистик программаар гүйцэтгэх, мэдээллийн баазтай ажиллахад практикт тулгардаг асуудлыг шийдвэрлэх талаар судална. Хичээлийн эхэнд судалгааны өгөгдлөө бэлтгэх үе шатууд болох статистик мэдээллийг цуглуулах арга, хэлбэр, зохион байгуулалтын асуудлыг судалж, анхдагч өгөгдлийг цэгцлэн, төвийн болон хэлбэлзлийн үзүүлэлтүүдийн тусламжтайгаар өгөгдлийг шинжлэх, тархалтын хэлбэрийг шинжих арга техникийг судална. Улмаар түүвэр судалгааны магадлалт болон магадлал бус түүврийн төрлүүд, түүврийн алдаа, магадлалт түүврийн төрөл бүр дэх олонлогийн параметрийг (дундаж, нийлбэр, хувийн жин) үнэлэх, стандарт алдааг тооцох, үр дүнг хэрэглэх, түүврийн өгөгдөлд үндэслэн параметрийн аргаар эх олонлогийн тухай таамаглал шалгаж, статистик ач холбогдол бүхий дүгнэлт гаргах практик дадлага эзэмшүүлнэ. Цаашилбал эх олонлогийн тухай таамаглал шалгах параметрийн бус аргуудыг судалж, зөв хэрэглэж, үр дүнг тайлбарлах тухай үзнэ. Индексийн тухай ойлголт, түүний хэлбэрүүд, хэрхэн тооцох, индексийн шинжилгээг хэрхэн хийх, ашиглах болон үр дүнг тайлбарлах талаар судална. Мөн хугацаан цуваан өгөгдөлтэй ажиллах арга техникүүдийг (хугацааны цувааны тоо мэдээг нэгтгэн цэгцлэх, трендийн, улирлын болон мөчлөгийн бүрэлдэхүүнд задлах, улирлын нөлөөг илрүүлэх зэрэг) судалж эцэст нь бэйсийн статистикийн талаар үндсэн ойлголтыг өгнө.
Энэхүү хичээлийг судалснаар тоон мэдээллийг шинжлэх статистикийн программ хангамжуудыг (STATA гэх мэт) ашиглан нийгэм-эдийн засгийн нийтлэг үзэгдэл, үйл явцын талаарх мэдээллийн эх үүсвэр, өгөгдлийг бий болгох, цуглуулах, өгөгдлийг шалгах, баталгаажуулан судалгааны өгөгдлөө бэлтгэн, статистик арга техникүүдийн ашиглан ангилах, нэгтгэн боловсруулан шинжилж, тайлагнан шинжлэх ухааны үндэслэлтэй дүгнэлт гаргах ур чадварыг эзэмшүүлнэ.
