Бидний тухай
Багш ажилтан
Энэхүү хичээл нь оюутнуудад дэлхийн болон монголчуудын түүхээ бичиж ирсэн онол, ухагдахуун, арга зүй түүхэн уламжлалыг танин мэдэх, өнөөгийн түүхчдийн бүтээлд шүүмжлэлтэй задлан шинжлэх аргад сургах, монголын түүх бичлэгийн хөгжилд гарсан өөрчлөлт шинэчлэлтийг нэн эртнээс орчин цаг хүртэл түүхэн зүйн зарчмын дагуу судлах, үүнийгээ дэлхийн улсуудын түүх бичлэгийн үүсэл хөгжилтэй харьцуулан жиших, эрдэм шинжилгээний шаардлагад нийцсэн янз бүрийн төрлийн бичих чадвар дадал эзэмшүүлэхэд чиглэгдэнэ.
Энэхүү курс хичээлийн үндсэн зорилго бол оюутан цаашид түүхийн хүссэн сэдвээр сонирхон судлах, эрдэм шинжилгээний ажил хийх арга чадвараа ахиулан хөгжүүлэх мэргэжлийн чиг баримжааг олгох явдал юм. Энэхүү курс хичээлийн үндсэн зорилго бол оюутан цаашид түүхийн хүссэн сэдвээр сонирхон судлах, эрдэм шинжилгээний ажил хийх арга чадвараа ахиулан хөгжүүлэх мэргэжлийн чиг баримжааг олгох явдал юм.
Энэ хичээлээр оюутнууд нэн эртнээс өнөө үе хүртэлх Монголын улс төр, нийгэм, оюун санаа, соёл, аж ахуйн түүхтэй танилцана. Юуны өмнө тус хичээл Монгол нутагт эртний хүн анх суурьшиж, өвөг үеийн аж ахуй, соёл, нийгэм хөгжсөн тухай гол асуудлууд, хүрэл-түрүү төмрийн үед нүүдлийн иргэншил үүссэн хийгээд энэ нь өвөг монгол угсаатнууд, тэдний төрт улс бүрэлдэхэд ямар үүрэг гүйцэтгэсэн талаар авч үзнэ. Улмаар оюутнууд Монгол нутаг дахь эртний төрт улсуудын хөгжилт, Монголын эзэнт гүрэн байгуулагдсан үйл явц ба эзэнт гүрний үеийн Евро-Ази дахь улс төрийн тогтвортой байдал, соёл, эдийн засагт гарсан гол дэвшлүүдийг судална. Мөн, тус хичээл эзэнт гүрэн мөхсөний дараах их хаадын эрх мэдлийн бууралт болон Монгол дахь улс төр, нийгэм, соёлын өөрчлөлтүүд, XVII-XVIII зуунд монголчууд Манж Чин гүрний харьяанд орсон хийгээд Чин гүрний үеийн улс төр, нийгмийн асуудлуудыг хэлэлцэхэд чухалчлан анхаарна. Хичээлийн сүүл хэсэгт оюутнууд тусгаар тогтнолын төлөө хувьсгалт хөдөлгөөнөөр эхэлсэн Монголын шинэ түүхийг дэлхийн чухал үйл явдлуудын хэлхээ холбоонд ойлгож, XX зууны Монголын нийгэм-улс төрийн хувьсгалууд болон орчин үеийн монголын оюун санаа, эдийн засгийн өөрчлөлтүүдийн талаар хэлэлцэнэ. Хичээл Монгол орны өнөө болон ирээдүйн тухай хэлэлцүүлгээр өндөрлөнө.
Монголчуудын түүхийг дэлхий дахинаа мандан бадарсан эрэлхэг дайнч үндэстэн, эсвэл соёл иргэншлүүдийг аймшигт сүйрэлд автуулж явсан бүдүүлэгчүүдийн гэх хоёрхон хэмжээсээр харах үзэл бий. Гэвч сүүлийн үед олон орны эрдэмтдийн шинэ судалгааны үрээр монголчуудын түүхийн талаарх ташаарлуудыг залруулж, түүнийг хавьгүй баялаг агуулгаар ойлгох боломж нээгдэж байна. Оюутнууд Монголын түүхийг тэрхүү шинэ чиг хандлагаар судлах нь энэ хичээлийн гол зорилго болно. Оюутнууд тус орны нэн эртнээс өнөө үе хүртэлх түүхтэй танилцаж, нийгэм-соёл, аж ахуй, улс төрийн гол өөрчлөлтүүд хийгээд Монгол ба дэлхий, бүс нутгийн түүхэн үйл явцуудын холбоог ойлгохын зэрэгцээ сэдэв, асуудлыг судлахдаа мэдээлэлд анализ хийх, аргумент дэвшүүлэх, өөрийн санааг илэрхийлэх чадвар эзэмшинэ. Үүний сацуу тэд өөрийн ард түмний түүхэн ололт, соёл, үнэт зүйлсийг дээдлэн хамгаалах төдийгүй бусдынхыг хүндэтгэх хандлагатай болно.
Дэлхийн түүхэнд тэргүүлэх үүрэг гүйцэтгэж байсан Монголын Эзэнт гүрэн” (XIII-XIV зуун) үеэ өнгөрөөсөн ч Монгол хаад улс гэрээ тохинуулан, Монгол улс тусгаар тогтнолоо хамгаалан, түүх соёлоо бүтээсээр ирсэн. Монгол улсын шинэ хөршүүд, тэдний хоорондын харилцаа, тухайн үеийн түүхийг бүс нутгийн түүхийн ханан дээр судлах болно. Түүхэн сурвалж, судалгааны бүтээлүүдэд тулгуурлан Монголын улс (XIV зууны II хагсаас XVII зуун)-ын төр, засаг захиргаа, хууль цааз, эдийн засаг, нийгмийн харилцаа, ард түмний амьдрал аж төрөх ёсон, зан заншил, шашин, соёлын асуудлыг цогц байдлаар судлах, нутаг дэвсгэр, он цагийн хамрах хүрээ, түүхэн агуулгын хувьд цогцолбор шинжтэй авч үзэх болно. Түүний дараа хэдийн монголчууд Манж Чин улсын эрхшээлд орсон авч өмнөх үетэй харьцуулахад арвин их сурвалж хэрэглэгдэхүүнтэй, бас ХХ зууны монголчуудын ерөнхий байдал (засаг захиргааны хуваарь, нийгэм, эдийн засаг) бүрэлдэн буй болсон үе тул өмнөх болон дараа үеийн монголчуудын түүхийг ойлгох, судлахад чухал ач холбогдолтой. Түүнчлэн Монгол улсын ҮТА болоод БНХАУ-д хэвлэгдсэн архивийн баримтуудыг оюутанаар уншуулах, хэлэлцүүлэг хийх аргаар монголчууд Манж Чин улсын харьяанд орсон түүхэн нөхцөл, үйл явдал, тухайн үеийн монголчуудын засаг захиргааны зохион байгуулалт, нийгэм-эдийг засгийн байдал, аж ахуйн тогтолцоо, сүм хийдийн асуудлыг шинэ хандлагаар авч үзнэ.
Түүхэн сурвалж, судалгааны шинэ хандлагад тулгуурлан XIV зууны II хагасаа XХ зууны эхэн үеийг хүртэлх Монголын түүхийн талаар шинжлэх ухааны үндэслэлтэй мэдлэг олгох, нийгэм, соёлын түүхийн үйл явцын учир шалтгаан, уялдаа холбоо, мөн чанарыг задлан шинжлэх, харьцуулан дүгнэх, бие дааж бүтээлчээр ажиллах аргазүй, ур чадварыг эзэмшүүлэх; хичээл заах, ахисан түвшний сургалт, судалгаанд бэлтгэхэд хичээлийн зорилго оршино. Сурагчдад аливаа асуудлыг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй ойлгуулах, түүхэн үйл явцыг тайлбарлах, задлан шинжлэх чадварыг эзэмшсэн ирээдүйд багшийг бэлтгэх, ажилдаа бүтээлч, шинэлэг байдлаар хандах, ажлын байрны шаардлагатай уялдан хөрвөх чадвартай холбоотой ур чадвар эзэмших болно
