Бидний тухай
Багш ажилтан
Цөмийн инженер мэргэжилтэй хүмүүс заавал цөмийн цахилгаан станцад ажиллах ёстой гэсэн буруу ойлголт байдаг. Энэхүү хичээлээр цөмийн эрчим хүчний бус салбарт мэргэжлийн суурь хичээлүүдээр эзэмшсэн мэдлэг, чадвараа хэрхэн ашиглах талаар зааж, оюутнаар практикт түгээмэл ашигладаг арга, техникүүдийн тухай лабораторийн ажил хийлгэнэ.
Мэргэжлийн суурь хичээлүүдээр олж авсан мэдлэгийг практикт хэрхэн ашиглах, ямар арга, томъёог юунд ашиглах боломжтой зэрэг илүү практикт чиглэсэн техникийн ур чадварыг эзэмшүүлэх зорилготой.
Цөмийн түлшний циклийн процесс дахь материал болон бүрэлдэхүүн хэсгүүд, хаягдлын үзүүлэлтүүд, цацраг идэвхт хаягдлын үүсгүүрүүд, бүтэц найрлага, цацраг идэвх болон дулаан ялгаруулалт, хаягдлыг боловсруулах технологиуд; хаягдлыг аюулгүй болгох технологиуд; хаягдлыг аюулгүй болгох үеийн аюулгүй байдлын үнэлгээ
Энэхүү хичээлээр дараах ойлголтуудыг оюутнуудад өгөх зорилготой: - Цөмийн цацрагийн төрөл, цацрагийн үүсгүүр, тэдгээрийг бүртгэх арга - Цөмийн цацрагаас хамгаалах, аюулгүй болгох, олон улсын болон манай улсын цацрагийн хамгааллын дүрэм журам - Цөмийн эрчим хүчний реакторын хувьд худалдааны цөмийн түлшний циклийн тогтолцоог хянах - Цацраг идэвхт хаягдлын тоо хэмжээ, найрлага, хэлбэр зэрэгт тоон хэмжээний шинжилгээ хийх - Цацраг идэвхт хаягдал үүсэн бий болох, цацраг идэвхт хаягдлыг тодорхойлох - Цацраг идэвхт хаягдлыг боловсруулан эзэлхүүнийг бууруулах, тогтворжуулах, хадгалахад тохирох технологийн хяналт - Хугацаанаас хамаарч цацраг идэвхт хаягдлаас дулаан ялгарах, цацрагийн хордуулах чанар, цацраг идэвхийн өөрчлөлт зэрэгт тоон шинжилгээ хийх
Реакторын физикийн лабораторийн хичээлээр өөр улсад байрлах цөмийн судалгааны реактор дээр реакторын физикийн туршилт хийх боломжийг олгоно. Өөр улсад байрлах цөмийн реакторын удирдлагийн өрөөнд суурилагдсан тоног төхөөрөмжийг ашиглан интернэтээр дүрс, видеог дамжуулж хичээлийн танхимд байх оюутнуудад мэдээллийг өгнө. Хичээлийн танхимд байх онлайн видео хурлын төхөөрөмжөөр дамжуулж оюутнууд реакторын удирдлагийн өрөөнд байгаа операторуудтай ярилцаж реакторын физикийн туршилтыг гүйцэтгэнэ.
Цөмийн эрчим хүч, технологийг нэвтрүүлэхэд хүний нөөцийн асуудал өндөр ач холбогдолтой байдаг. Цөмийн үндсэн тоног төхөөрөмж, ялангуяа цөмийн реактортой холбоотой лабораторийн хичээлийг явуулахад тухайн сургуулиас өндөр өртөгтэй нарийн мэргэжлийн лаборатори байхыг шаарддаг. Ихэнх тохиолдолд реакторын физикийн лабораторийн хичээлийн аль нэг улсын судалгааны реактор дээр хийлгэдэг. Реакторын физикийн лабораториор оюутанд реакторын физикийн үндсэн туршилтууд, эдгээртэй холбоотой онолын мэдлэг, туршилтанд бэлтгэх тооцоо, лабораторийн туршилтын бэлтгэл ажил, аюулгүй ажиллагааны зарчим, онлайнаар судалгааны реактор дээр туршилтыг тавих зэргүүдийн талаар мэдлэг олгоно.
Энэ хичээлээр менежмент, системийн инженерчлэл, материал судлал гэх мэт олон инженерчлэлийн салбарын аргачлал, зарчмуудыг ашиглаж цаг агаарын өөрчлөлт, тогтвортой байдалд тулгамдаж буй бодит асуудлыг шийдвэрлэнэ. Багуудад хуваагдаж, бүтээлчээр сэтгэх, ёс зүйн асуудал, баг доторх гишүүдийн саналыг хэрхэн авч үзэх, шинэ зүйлийн талаар хэрхэн суралцах, цогц системээр нь хэрхэн авч үзэх талаар суралцана.
Хичээлийн төгсгөлд оюутнууд дараах чадвартай болсон байна: (1) бүтээлчээр сэтгэх, ёс зүйтэй сэтгэх, шинэ зүйлийн талаар хэрхэн суралцах, багаар ажиллах; (2) судалгааны арга, багаж хэрэгсэл, техникүүдийг хооронд нь холбох; (3) уур амьсгалын өөрчлөлт, тогтвортой байдалд тулгамдаж буй асуудлыг шийдвэрлэхэд дээрх арга, хэрэгсэлүүдийг ашиглаж сурах. Эхний чадварыг даалгавар, бие даалтаар үнэлэх, хоёр ба гурав дахь чадварыг хэрэглээнд нэвтрүүлэх боломж, илтгэл хэлэлцүүлэх байдлаар үнэлнэ.
Инженерийн термодинамикийн үндсэн ойлголт, тодорхойлолтууд, Термодинамикийн 1-р хууль ба энерги, термодинамикийн шинж, чанаруудыг үнэлэх, энергийн балансийг ашиглаж “Control Volume”-н анализыг хийх, Термодинамикийн 2-р хууль, Энтропигийн хэрэглээ, “Exergy”-н анализ, Усны уураар ажилладаг чадлын систем, Хийгээр ажилладаг чадлын систем, Хөргүүр ба Дулааны нацосын систем гэсэн дарааллын дагуу энгийнээс хүндрэх чиглэлд хичээлийг орно. Эдгээр сэдэв бүр дээр бодит, орчин үеийн жишээг авч үзэж, түүн дээр тооцоог хийх бөгөөд тооцоог хэрхэн хийх талаар дэлгэрэнгүй тайлбарыг өгнө. Түүнчлэн төрөл бүрийн салбар дахь хэрэглээ, онцлог байдлыг тухайн сэдэв бүрт орно.
XIX зуунд термодинамик нь халуун биеийн дулаан багтаамжийг авч үзэн хийгдэх ажлыг тооцох үндсэн судалгааны талбар болсон байдаг. XX зуунд термодинамикийн инженерийн хэрэглээнүүд хүнийг сайн сайхан байдлыг сайжруулахад ихээхэн чухал үүрэг гүйцэтгэсэн байдаг. Тухайлбал тээвэрлэлт, эрчим хүч үйлдвэрлэх, барилгийн халаалт ба хөргөлтийг дурдаж болно. XXI зуунд термодинамикийн зарчмууд нь нийгэмд тулгамдаж буй асуудлуудыг шийдвэрлэх оновчтой арга, ойлголтуудыг бий болгосоор байна. XXI зуунд чулуужсан түлшийг илүү үр дүнтэй ашиглах, сэргээгдэх эрчим хүчний технологийг хөгжүүлэх, түлшний хэмнэлттэй тээврийн системийг хөгжүүлэх зэрэг асуудлуудад инженерийн термодинамик ихээхэн хувь нэмэр оруулна. Чухал үүрэг гүйцэтгэх бусад салбаруудад дэлхийн дулаарал, агаарын бохирдол, усны бохирдол мөн багтана. Мөн биоинженер, био-анагаах ухааны систем, нанотехнологи зэрэг асуудлууд шинээр гарч ирж байна. Энэхүү хичээл нь байгалийн ухааны салбарт суралцаж байгаа бүх оюутнуудад зориулагдсан бөгөөд термодинамикийн удиртгал, суурь мэдлэгийг олгож орчин үеийн термодинамикийн инженерийн хэрэглээний талаарх цогц ойлголтыг олгоно. Түүнчлэн төрөл бүрийн инженер, технологийн салбарт шийдвэр гаргахад инженерийн термодинамик ямар үүрэг гүйцэтгэх талаар дэлгэрэнгүй тайлбарыг өгнө.
Материаллаг биеүдийн механик хөдөлгөөн, тэдгээрийн хоорондын харилцан үйлчлэлийн ерөнхий зүй тогтол, механизм, инженерийн бүтээцийн бүтэц, кинематик болон кинетик тооцооны үндсийг авч үзнэ
Механикийн ерөнхий хуулиуд, механизмын бүтэц, статик, кинематик, динамикийг судалж, инженерийн бусад ухааныг судлах суурь эзэмших
Физик, математик, дискрет болон обьект загварчлалын суурь үндсүүд. Бодлогод анализ ба симуляц хийхийн тулд хэрэглэгдэх ойролцооллын аргууд. Матлав программыг хэрэглэж нэгэн дискрет загвар бий болгох, үр дүн гаргах ба дүрслэх. Шугаман алгебр, спектрал, төгсгөлөг элемент, монте карло аргууд мөн энэ судалгаанд хэрэглэгддэг бусад орчин үеийн тоон аргууд.
Оюутнуудад компьютер загварчлалын талаар мэргэжлийн түвшний мэдлэг олгох, амьдрал практик дээр түгээмэл тааралддаг сонирхолтой, олон тооны системүүдийг компьютерээр загварчилсан жишээнүүд дээр тулгуурлан төрөл бүрийн системийг загварчлах түүний арга технологиудыг таниулахад оршино. Энэхүү хичээлийг судалснаар оюутнууд дараах зүйлүүдийн талаар ерөнхий мэдлэгийг олж авна. Үүнд: Загвар, Систем, Детерминистик ба стохатик загвар, Математик загвар байгуулах /Хүснэгт, Функц, Граф/, Элемент хоорондын харилцан үйлчлэл, Компьютерийн загварчлал, Загварчлалын програм хангамж, Санамсаргүй тоо гарган авах, шинжлэх ухааны холбогдолтой систем, Үйлдвэрлэлийн системтэй холбоотой загваруудыг судална.
