Бидний тухай
Багш ажилтан
Удирдлагын бүртгэл хичээл нь 1-рт ерөнхий ойлголт, 2-рт удирдлагын төлөвлөлт ба хяналт, 3-рт удирдлагын шийдвэр гаргалт гэсэн үндсэн хэсгээс бүрдэнэ. Эхний хэсэгт удирдлагын бүртгэлийн тухай ойлголт, дотоод тайлагналын зорилгоорх зардлын ангилал, зардлын төлөв хамаарлын шинжилгээ гэсэн сэдвүүд хамаарагдана. Хоёрдугаар хэсэгт удирдлагын төлөвлөлт хяналтын зорилгоор дотоод тайлагналыг хэрхэн хийх тухай, тухайлбал, хувьсах зардлаар өртөг тооцох систем, стандарт өртгийн систем зэрэг сэдэв хамаарагдана. Тэрчлэн, зардал-үйлдвэрлэл-ашгийн хамаарлын шинжилгээ, мастер төсөв боловсруулалт, уян хатан төсөвлөлт зэрэг төлөвлөлтийн зорилгоорх, хариуцлагын бүртгэл тайлагнал, баланслагдсан үнэлгээний хуудас, төвлөрсөн бус хяналт зэрэг хяналтын зорилгоорх сэдэв багтана. Гуравдугаар хэсэгт удирдлагын шийдвэр гаргалтанд шаардлагатай мэдээллийг хэрхэн боловсруулах талаар судлах бөгөөд богино ба урт хугацааны шийдвэр гаргалт гэсэн хэсгээс бүрдэнэ.
• Удирдлагын бүртгэлийн үндсэн ойлголт, байгууллагын дотоод мэдээлэл хэрэглэгчдэд эдийн засгийн оновчтой шийдвэр гаргахад нь шаардлагатай бүртгэлийн мэдээллийг боловсруулах болон тайлагнахтай холбоотой аргазүйг энэхүү хичээлээр судална.
Санхүүгийн бүртгэл, тайлангийн мэдээллийг уншиж гүйцэтгэлийг үнэлэх болон, төсөв төлөвлөгөө боловсруулах, удирдлагын шийдвэр гаргалтанд ашиглах хэрэгцээ шаардлага. Санхүү эдийн засгийн шинжилгээний агуулга, зорилго, судлах зүйл, төрөл, хэлбэр, шинжилгээнд ашиглагдах арга, аргачлал, шинжилгээний ажлын зохион байгуулалт, арга зүйн ойлголтуудыг судлан эзэмших, улмаар аж ахуйн нэгж байгууллагын санхүү, эдийн засгийн үйл ажиллагаанд тогтсон үзүүлэлтийн системийг ашиглан шинжилгээний тооцооллыг хийх болон үнэлгээ дүгнэлт өгөх арга зүйн үндсийг судлана. Мөн аж ахуйн нэгж байгууллагын санхүү, эдийн засгийн үзүүлэлтүүдийн утга, агуулга, тэдгээрийн хоорондын уялдаа холбоо, харилцан хамаарал, нөлөөлөх хүчин зүйлсийг судалж үнэлгээ дүгнэлт өгөх арга зүйн мэдлэг, зохих дадлага чадварыг эзэмшүүлнэ.
Бизнесийн байгууллагын санхүүгийн бүртгэл, тайлагнал, бусад холбогдох мэдээлэлд тулгуурлан эрхэлж байгаа үйл ажиллагаа, түүний санхүү-эдийн засгийн үр дүнд шинжилгээ хийж, өнөөгийн ба хэтийн төлөв байдалд нь үнэлгээ, дүгнэлт өгөх арга зүй, дадлага, чадварыг эзэмшүүлэхэд оршино.
Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай ойлголт, түүхэн хөгжлийн үе шат, өнөөгийн хандлага, нягтлан бодох бүртгэлийн төрөл, тэдгээрийн судлах зүйлс, хамрах хүрээ,баримтлах үндсэн зарчмуудын талаарх ерөнхий мэдлэгийг олгоно. Мөн ажил гүйлгээний баримтжуулалт, хөрөнгийн тооллого, дансны давхар бичилт зэрэг нягтлан бодох бүртгэлийн аргыг ашиглан аж ахуйн нэгж, байгууллагын ажил гүйлгээг бүртгэлд тусгаж (баримтжуулах, ерөнхий ба туслах журнал хөтлөх, ерөнхий болон туслах дэвтэр хөтлөх, тохируулах бичилт хийх, хаалтын бичилтийн өмнөх ба дараах шалгах баланс бэлтгэх, ажлын хүснэгт бэлтгэх), санхүүгийн тайлан бэлтгэн гаргахарга зүйг судална
Энэхүү хичээл нь аж ахуйн нэгж, байгууллагын эдийн засгийн үйл явцыг илэрхийлсэн олон тооны ажил гүйлгээг үнэлэн ангилж, нэгтгэн дүгнэх, үр дүнг нь тодорхойлох, улмаар санхүүгийн тайлан бэлтгэх ерөнхий зарчим, арга зүйг оюутанд эзэмшүүлэх зорилготой. Мөн бизнесийн байгууллагын санхүүгийн тайланг унших, үнэлэлт дүгнэлт өгөх анхан шатны чадварыг эзэмшүүлэх, бусад хичээлийн онолын суурь мэдлэг олгох зорилготой.
Барууны өндөр хөгжилтэй орнуудад нэвтэрч үр дүнгээ өгч буй Зардлын нэг хэвийн бүртгэл ба пүүсийн дотоод харьцуулалт (Uniform Costing and Inter Firm Comparision), Өртөг хямдруулалт ба Үнэ цэнийн шинжилгээ (Cost Reduction and Value Analysis), Үйлдэлд суурилсан өртөг тооцолт ба Үйлдэлд суурилсан удирдлага (Activity Based Costing-ABC and Activity Based Management-АВМ), Зорилтот өртөг тооцолт (Target Costing), Кайзен өртөг тооцолт (Kaizen Costing), Стандарт өртөг тооцолт (Standart Costing), Бүтээгдэхүүний мөчлөгийн өртөг (Life Cycle Costing), Зөвхөн цаг хугацаанд нь систем (Just In Time system), Чанарын нэгдсэн удирдлага ба хяналт (Total Quality Management-TQM, Total Quality Control-TQC), Гүйцэтгэлийн үр дүнгийн хэмжилт ба Тэнцвэрт онооны хүснэгт (Business Performance Measuring and the Balanced Scorecard), Тодорхой ба тодорхой бус нөхцөлд өртөг үйлдвэрлэлтийн тоо хэмжээ, ашгийн хамаарлаар удирдах шийдвэр гаргах зэрэг удирдлагын бүртгэлийг манайд хөгжүүлэх ойрын чиг хандлага болж байгаа ахисан түвшний асуудлуудыг авч үзнэ.
Академик компетенц: Удирдлагын нягтлан бодох бүртгэлээр бие даан тасралтгүй суралцах, удирдлагын бүртгэлийн сүүлийн үеийн ном сурах бичгийг англи хэл дээр ашиглах, холбогдох аргачлал дүрэм журмыг шинэчлэн боловсруулж аж ахуйн нэгжид мөрдүүлэх. Судалгааны компетенц: Удирдлагын нягтлан бодох бүртгэлээр шаардлагатай судалгаа хийх, дүгнэлт гаргах, санал дэвшүүлэх, харьцуулсан шинжилгээ хийх, зүй тогтол, харилцан хамаарлыг загварчлах, тоон болон чанарын шинжилгээ судалгаа хийх, судалгааны үр дүнг шийдвэр гаргалтанд ашиглах. Ерөнхий компетенц: Удирдлагын нягтлан бодогчийн ёс зүйтэй, хариуцлагатай, багаар ажиллах, боловсруулах, дүгнэх, боломжит хувилбаруудыг сонгох, судалгааны асуудал боловсруулах, таамаглал дэвшүүлэх, судалгааны хөгжлийн хандлагыг тодорхойлох, зардал-удирдлагын бүртгэлээр хичээл заах.
