Бидний тухай
Багш ажилтан
This article is about the bronze utensils found in the cemetery of the Xiongnu aristocrats in the Ondor Ulaan sum in Arkhangai province of Mongolia. From 2001 to the present, the Golmod-2 site , which is part of our study, has excavated 5 aristocrat’s tombs with their dromus and 51 satellite burials. The artifacts found here are very diverse in terms of species, and this time only the shape, design and types of bronze utensils have been studied. Many types of utensils were found at the site, such as pots made of bronze and iron, bronze wares, bronze teapot, bronze bowls, three-legged deng pots, and in this study we tried to classify them and clarify their purpose.
Нийслэлийн Налайх дүүргийн 3 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт хэрэгжүүлэх “Мэргэн Тоньюкукийн музей цогцолбор” төслийн барилгын ажил эхлэхтэй холбоотойгоор тус цогцолборт археологийн авран хамгаалах малтлага болон гэрэлт хөшөө, тахилын хавтан зэрэг чулуун дурсгалыг зөөж шилжүүлэх ажлыг Соёлын сайдын 2023 оны А/138 дугаар тушаал, Соёлын өвийн үндэсний төвийн захирлын 2023 оны А/21 дүгээр тушаалыг тус тус үндэслэн энэ оны 5 дугаар сарын 29-өөс 6 дугаар сарын 4-ий хооронд Соёлын өвийн үндэсний төвийн (Авран хамгаалах, эрсдэлийн судалгааны газрын дарга Г.Анхсанаа, Сэргээн засварлах газрын Ерөнхий сэргээн засварлагч С.Даваадарь, сэргээн засварлагч Т.Сүхбаатар, А.Мөнгөнцоож) баг бүрэлдэхүүн гүйцэтгэв. Археологийн авран хамгаалах малтлагыг МУИС-ийн Улаанбаатар сургуулийн Археологийн тэнхимийн (Ахлах багш, археологич Э.Мижиддорж, Б.Галбадрах, оюутан Б.Очирхуяг, Д.Наранбаатар, Б.Жанцанноров) судлаачид гэрэлт хөшөөд болон тахилын хавтан орчимд бага хэмжээний малтлага хийж, зарим дурсгалын шороонд дарагдсан хэсгүүдийг ил гаргах ажлыг гүйцэтгэв.
Говьсүмбэр аймгийн Сүмбэр сумын "Их Сансар уул" нд үерийн усанд идэгдэж жалгын нуралтад өртсөн дөрвөн хүннү булш, ойрын үед тоногдсон хоёр дөрвөлжин булшинд авран хамгаалах малтлага судалгааны ажил гүйцэтгэсэн тухай өгүүлсэн
МУИС-ийн Улаанбаатар сургуулийн археологийн авран хамгаалах хайгуул, малтлага судалгааны тухай
ШУА-ийн Археологийн хүрээлэнгээс Монгол нутаг дахь Хүннүгийн археологи, антропологийн судалгаанд судалгааны шинэ арга зүй, техник технологийн дэвшилийг нэвтрүүлэх зорилгоор Дани улсын Аархус хотын Моосгаардын музей, Аархусын Их сургуулийн Антропологийн тэнхимтэй хамтран ажиллах санамж бичиг, гэрээ байгуулсан билээ. Уг гэрээний дагуу 2023 оны 7-р сард Монгол нутагт оршин археологийн дурсгалт газарт хамтарсан археологийн малтлага судалгаа хийх, улмаар судалгааны явцад цаашдын судалгаанд шаардлагатай дээж сорьц цуглуулах, хоёр орны археологийн туршлагыг хуваалцахаар тохиролцсон болно. Энэ удаагийн судалгааг Архангай аймгийн Өндөр- Улаан сумын Балгасан тал дахь Гол Мод-2 дурсгалт газар явуулсан бөгөөд энд буй 570 гаруй Хүннүгийн үеийн булшнаас жирийн иргэдэд хамаарах 2 жижиг булшыг сонгон авч, археологи, антропологийн судалгааг хийсэн тухай өгүүлнэ.
This study was designed to study the effect of social stratification on human diet in the Xiongnu society. Human remains unearthed from three different sites in western and northern Mongolia were analyzed for stable carbon and nitrogen isotope values. The results demonstrate that a certain amount of C4 component was consumed by people of different social levels. The three noble individuals from terrace tombs at the Gol Mod 2 site ate a similar diet to most of the burial followers buried in satellite tombs, indicating similar lifestyle or a close relationship between them. Commoners from the Ereen Hailaas were very close to the nobles in isotopic features; this might indicate dietary similarity or could be related to the environment factors. The Salkhitiin Am commoners were lower in both carbon and nitrogen isotope values compared with other Xiongnu people analyzed before; it is likely that they had a quite different diet featuring less C4 plant and animal protein. If such dietary variation was not related to social stratification, possible differences in subsistence strategies or dietary traditions should be considered. These results provide an important window into the social structure and subsistence strategies of the Xiongnu people and will facilitate future study on cultural communication and material exchange across the Eurasian continent.
As the first provenance study focusing on Xiongnu nobles and their followers, this study analyzed eleven human and four animal remains from the Gol Mod 2 cemetery in western Mongolia for strontium isotope ratios. The results suggest that two of the three nobles had lived in the Khanuy valley for an extended period of time, and one had lived elsewhere but was buried at the same cemetery as were the other nobles. These Xiongnu nobles might have migrated in the grassland, but the Khanuy valley and the Gol Mod 2 site surely played an irre- placeable role for them, providing valuable information for the investigation of the Xiongnu political center. A number of the followers did not grow up locally but were chosen to follow the nobles and lived in or close to the valley during their later lives. Furthermore, strontium isotope values and dietary features together confirmed that the human skeleton in G2T189 belonged to the tomb owner rather than a buried intruder. This study is a reminder that some traditional methods used to determine the local strontium isotopic range for a site are not suitable when the studied human individuals did not live a sedentary lifestyle or their social roles evidently varied.
Улаанбаатарын Их сургуулийн Түүх, Археологийн тэнхимийн суурь судалгааны бааз болох Архангай аймгийн Өндөр-Улаан сумын Хануй багийн Балгасан тал дахь “Гол Мод 2”-ын дурсгалт газрыг 2001 онд нээн илрүүлснээс хойш бие даасан болон гадны эрдэм шинжилгээний байгууллагуудтай хамтран хүннүгийн язгууртны булш 4, дагуул булш 44-ийг малтаад байна. 2022 онд “Нүүдэлчдийн хаад язгууртны оршуулга, тахилын байгууламжийн судалгаа” төслийн судалгаагаа үргэлжлүүлэн уг дурсгалт газар язгууртны 44-р булшны малтлага ажлыг эхлүүлж, түүний дагуул 5 булшийг малтан судалсан юм.
Тус тэмдэглэлд Улаанбаатарын Их сургуулийн Түүх, Археологийн тэнхимийн судалгааны баг 2022 онд Архангай аймгийн ӨндөрУлаан сумын нутаг Балгасан тал буюу “Гол Мод 2”-ын дурсгалт газрын хүннүгийн язгууртны 44-р булшны 5 дагуул булшийг малтан судалсан тухай өгүүлсэн болно. Судалгааны баг уг язгууртны булшийг малтан судлах ажлыг энэ онд эхлүүлж, үүдэвчний хэсгийн өнгөн хөрсний цэвэрлэгээг гүйцэтгэн, булшны баруун зүүн талд орших 5 дагуул булшийг малтсан юм. Эдгээр дагуул булш нь бүгд эрт цагт тоногдсон, оршуулга эд өлгийн зүйлс хомс боловч З-2 дугаартай булшнаас цом хэлбэрийн төмөр тогоо илэрсэн нь өндөр суурьтай тогоог хүннү нар хүрэл төдийгүй төмрөөр урлан хэрэглэж байсны нэг тодорхой баримт юм.
As part of the Mongolian-Chinese joint archaeological project ‘Exploring Ancient Nomadic Culture in the North’, archaeological surveys, excavations and research activities were conducted in the Hanui River valley in the Arkhangai aimag of Mongolia from July 2017 to August 2019. Th ree fi eld seasons at the Gol Mod-2 necropolis yielded rich results, which were partly published in Mongolian and Chinese scientifi c journals. In December 2019, one of the major discoveries of this collaborative project (the excavation of the Gol Mod 2 burial ground) was honoured as one of the ‘Top Ten Discoveries of 2019’ by American Archaeology Magazine. Th anks to the eff orts of Chinese and Mongolian scientists, the joint project successfully achieved its research goals. New material has been obtained to study the history of the interaction between agricultural and nomadic civilizations.
