Бидний тухай
Багш ажилтан
Сүүлийн жилүүдэд кластерийн хөгжлийн загвараар хөгжих талаар төрийн бодлогын хэд хэлэн баримт бичигт тусган ажиллаж байгаа билээ. Жижиг, дунд үйлдвэрлэл, үйлчилгээг дэмжих тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.3-д заасны дагуу кластерийн ангилал тогтоох, ямар шалгуураар, хэрхэн тооцох талаар журмыг боловсруулсан ажлын хүрээнд манай улсад үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгжүүдийн хүрээнд судалгаа хийж, кластерийн ангилалыг эдийн засгийн үндэслэлтэй тодорхойлон, тооцох журмыг боловсруулах зорилготой төсөл юм.
In recent years, cluster development model has been reflected in several government policy documents. In accordance with Article 9.3 of the Law on Small and Medium Enterprises and Services, this project aims to develop cluster classification criteria determining data on operating SMEs of Mongolia using economic justifications.
Түлхүүр үгс:Монгол Улс далайд гарцгүй, эрдэс баялгийн асар их нөөцтэй орон бөгөөд эдийн засгийн хөгжлийн гол хөдөлгөгч нь уул уурхайн салбар юм. ДНБ-ийг бүрдүүлж буй салбаруудын тоон мэдээллээс харахад уул уурхай, олборлолтын салбар сүүлийн 10 жилийн дунджаар 21%-ийг бүрдүүлж байна. Мөн манай улсын нийт экспортын 85 хувийг уул уурхайн гаралтай бүтээгдэхүүн, түүн дотроо чулуун нүүрс дангаарааа 40 хувийг эзэлдэг. Хэдийгээр манай улс нь нүүрс экспортлогч томоохон 10 улсад багтдаг хэдий ч, нүүрсийг авто зам ашиглан экспортолж буй цорын ганц улс юм. 2019 оны байдлаар нийт 36,5 сая тонн нүүрс экспортолсон бөгөөд түүний 99 хувийг БНХАУ руу экспортолжээ. Монгол улс нь БНХАУ-тай 12 боомтоор харьцдаг ба тэдгээрээс авто замын 5 боомтоор нүүрс экспортолж байгаагийн 90 хувийг Өмнөговь аймгийн нутаг дэвсгэрт байрлах Гашуун сухайт болон Шивээ хүрэнгийн боомтуудаар дамжуулан экспортолж байгаа бөгөөд нийт хэмжээгээр Гашуун сухайт боомт тэргүүлж байна. Уг боомтоор гарч буй нүүрсний тээвэрлэлт Өмнөговь аймгийн Цогтцэций сумын нутаг дэвсгэрээс эхэлж, Ханбогд сумын Хайрхан багийн Цагаан хад суурьшлын бүсээр дамжин, нийт 239 км замыг туулан хил нэвтэрч байна. Тавантолгой-Гашуун сухайт чиглэлийн нүүрсний тээвэрлэлтийн процесст эдийн засаг талаасаа гаалийн нэвтрүүлэх хүчин чадал, тээвэрлэлт хийж буй тээврийн хэрэгслийн тоо, замын хүчин чадал болон уурхайн олборлолтын хэмжээ нөлөөлөхөөс гадна БНХАУ-ын эрэлт ихээхэн нөлөөлдөг. Эдгээр нөлөөлж буй хүчин зүйлсийн хоорондын уялдаа холбоог сайжруулах шаардлагатай байгаагаас гадна хүрээлэн буй орчин, хүн мал, амьтны эрүүл мэндэд үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг төлөвлөгөөтэй, хариуцах эзэнтэй болгож системтэйгээр багасгах шаардлагатай байна. Тиймээс, тээвэр логистикийн нөхцөл байдлыг оновчтой шийдвэрлэх нь манай улсын нийгэм, эдийн засаг болон экологийн тулгамдсан, зангилаа асуудлуудын нэг билээ. Тавантолгой- Гашуун сухайт чиглэлийн нүүрсний тээвэр, логистикийн өнөөгийн болон ирээдүйн чиг хандлагын нийгэм, эдийн засгийн үр нөлөөллийн судалгааг төрийн байгууллага, их сургуулиуд болон хувийн хэвшлийнхэн өөр өөрийн өнцгөөс судалсан боловч нэгдсэн байдлаар эдийн засгийн үр өгөөжийн судалгаа хийгдээгүй байна. Энэхүү төсөл нь нүүрсний экспортод томоохон нөлөөлөл үзүүлж буй Таван толгой-Гашуун сухайт чиглэлийн нүүрсний тээвэр логистикийн өнөөгийн байдалд дүн шинжилгээ хийн, ирээдүйн чиг хандлага болох чингэлэгт тээврийн эдийн засгийн үр ашгийг тодорхойлох зорилгоор хийгдлээ.
Монгол Улс далайд гарцгүй, эрдэс баялгийн асар их нөөцтэй орон бөгөөд эдийн засгийн хөгжлийн гол хөдөлгөгч нь уул уурхайн салбар юм. ДНБ-ийг бүрдүүлж буй салбаруудын тоон мэдээллээс харахад уул уурхай, олборлолтын салбар сүүлийн 10 жилийн дунджаар 21%-ийг бүрдүүлж байна. Мөн манай улсын нийт экспортын 85 хувийг уул уурхайн гаралтай бүтээгдэхүүн, түүн дотроо чулуун нүүрс дангаарааа 40 хувийг эзэлдэг. Хэдийгээр манай улс нь нүүрс экспортлогч томоохон 10 улсад багтдаг хэдий ч, нүүрсийг авто зам ашиглан экспортолж буй цорын ганц улс юм. 2019 оны байдлаар нийт 36,5 сая тонн нүүрс экспортолсон бөгөөд түүний 99 хувийг БНХАУ руу экспортолжээ. Монгол улс нь БНХАУ-тай 12 боомтоор харьцдаг ба тэдгээрээс авто замын 5 боомтоор нүүрс экспортолж байгаагийн 90 хувийг Өмнөговь аймгийн нутаг дэвсгэрт байрлах Гашуун сухайт болон Шивээ хүрэнгийн боомтуудаар дамжуулан экспортолж байгаа бөгөөд нийт хэмжээгээр Гашуун сухайт боомт тэргүүлж байна. Уг боомтоор гарч буй нүүрсний тээвэрлэлт Өмнөговь аймгийн Цогтцэций сумын нутаг дэвсгэрээс эхэлж, Ханбогд сумын Хайрхан багийн Цагаан хад суурьшлын бүсээр дамжин, нийт 239 км замыг туулан хил нэвтэрч байна. Тавантолгой-Гашуун сухайт чиглэлийн нүүрсний тээвэрлэлтийн процесст эдийн засаг талаасаа гаалийн нэвтрүүлэх хүчин чадал, тээвэрлэлт хийж буй тээврийн хэрэгслийн тоо, замын хүчин чадал болон уурхайн олборлолтын хэмжээ нөлөөлөхөөс гадна БНХАУ-ын эрэлт ихээхэн нөлөөлдөг. Эдгээр нөлөөлж буй хүчин зүйлсийн хоорондын уялдаа холбоог сайжруулах шаардлагатай байгаагаас гадна хүрээлэн буй орчин, хүн мал, амьтны эрүүл мэндэд үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг төлөвлөгөөтэй, хариуцах эзэнтэй болгож системтэйгээр багасгах шаардлагатай байна. Тиймээс, тээвэр логистикийн нөхцөл байдлыг оновчтой шийдвэрлэх нь манай улсын нийгэм, эдийн засаг болон экологийн тулгамдсан, зангилаа асуудлуудын нэг билээ. Тавантолгой- Гашуун сухайт чиглэлийн нүүрсний тээвэр, логистикийн өнөөгийн болон ирээдүйн чиг хандлагын нийгэм, эдийн засгийн үр нөлөөллийн судалгааг төрийн байгууллага, их сургуулиуд болон хувийн хэвшлийнхэн өөр өөрийн өнцгөөс судалсан боловч нэгдсэн байдлаар эдийн засгийн үр өгөөжийн судалгаа хийгдээгүй байна. Энэхүү төсөл нь нүүрсний экспортод томоохон нөлөөлөл үзүүлж буй Таван толгой-Гашуун сухайт чиглэлийн нүүрсний тээвэр логистикийн өнөөгийн байдалд дүн шинжилгээ хийн, ирээдүйн чиг хандлага болох чингэлэгт тээврийн эдийн засгийн үр ашгийг тодорхойлох зорилгоор хийгдлээ.
Түлхүүр үгс:
