Бидний тухай
Багш ажилтан
This study investigates the glacial lake outburst flood (GLOF) hazards in the Tsambagarav mountain range in Western Mongolia, focusing on the Khukhnuruu Valley and its interconnected proglacial lakes. Over the last 30 years, significant glacier retreats, driven by rising temperatures and changing precipitation patterns, have led to the formation and expansion of several proglacial lakes. Fieldwork combined with satellite data and meteorological analysis was used to assess the dynamics of glacier and lake area changes, with particular focus on the flood events of July 2021. The research reveals a substantial reduction in glacier area, particularly in the Khukhnuruu E complex, where glacier area decreased by 19.3%. The study highlights the influence of increasing temperatures and summer precipitation, which have accelerated ice melt, contributing to the expansion and eventual breaching of lakes. Additionally, lake area changes were influenced by the steepness of the terrain, with steeper slopes exacerbating peak discharge during floods. Of the studied seven lakes (Lake 1 to Lake 7), Lake 1 experienced the most dramatic reduction, with a decrease in area by 73.51% and volume by 84.84%, followed by Lake 7. This study underscores the region’s vulnerability to climate-induced hazards and stresses the need for a comprehensive early warning system and disaster preparedness measures to mitigate future risks.
This study investigates the glacial lake outburst flood (GLOF) hazards in the Tsambagarav mountain range in Western Mongolia, focusing on the Khukhnuruu Valley and its interconnected proglacial lakes. Over the last 30 years, significant glacier retreats, driven by rising temperatures and changing precipitation patterns, have led to the formation and expansion of several proglacial lakes. Fieldwork combined with satellite data and meteorological analysis was used to assess the dynamics of glacier and lake area changes, with particular focus on the flood events of July 2021. The research reveals a substantial reduction in glacier area, particularly in the Khukhnuruu E complex, where glacier area decreased by 19.3%. The study highlights the influence of increasing temperatures and summer precipitation, which have accelerated ice melt, contributing to the expansion and eventual breaching of lakes. Additionally, lake area changes were influenced by the steepness of the terrain, with steeper slopes exacerbating peak discharge during floods. Of the studied seven lakes (Lake 1 to Lake 7), Lake 1 experienced the most dramatic reduction, with a decrease in area by 73.51% and volume by 84.84%, followed by Lake 7. This study underscores the region’s vulnerability to climate-induced hazards and stresses the need for a comprehensive early warning system and disaster preparedness measures to mitigate future risks
Хот суурин газрын тогтвортой байдал, хиймэл дагуулын мэдээ боловсруулах, түүнээс суурин газарт холбоотой мэдээллийг ялгах, газарзүйн мэдээллийн системийн өгөгдлийг боловсруулах, хотын төлөвлөлтийн зураг, мониторингийн технологийг ашиглах, экологийн гол үзүүлэлт, хот суурины нөлөөллийг тогтоох
Хүлэрт намаг гэж юу вэ? Зүлэг шавартай нойтон, чийгтэй газар, ургамлын өвөрмөц бүрхэвчтэй, ихэнхдээ хүлэр агуулсан, хэт чийгшилтэй хуурай газрын хэсэг буюу өндөр үржил шимтэй хөрсийг хэлнэ (https://mn.wiktionary.org/). Хүлэрт намаг нь Монгол орны газар нутгийн 1.7%-ийг эзэлдэг. Сүүлийн жилүүдэд хүлэрт намаг нь уур амьсгалын өөрчлөлт, бэлчээрийн даац зэргээс шалтгаалан ихээхэн доройтож, алдарч үгүй болж байна. (Tatiana Minayeva, Andrey Sirin, and Chultemin Dugarjav (2018). Mongolia’s peatlands and permafrost. SPPM, 2017).
Цэвдэг (perma-frost) гэдэг нь тэг буюу түүнээс доош температурт хоёр буюу түүнээс дээш жил орших хөрс, чулуулгыг хэлнэ. (French, 2007) (Монгол орны цэвдгийн тархалт, өөрчлөлт. Я.Жамбалжав, 2017) Монгол орны цэвдэг Дорнод Сибирийн цэвдэгт бүс нутгийн өмнөд захад оршдог бөгөөд тэг градуст ойрхон хасах температуртай байдаг. Тэг градуст ойрхон болоод уулархаг, хуурай гандуу бүс нутгийн цэвдэг нь дулаарч уярахаас гадна гэсэж үгүй болдог онцлогтой. (Жамбалжав нар, 2013)
Assording to the Law of Mongolia on the Right of Persons with Disabilities, a person with a disability is defined as a person whose ability to fully and effectively participate in social life like others is limited due to permanent physical, mental, emotional, or sensory impairment combined with other environmental barriers.
Abstract: Mt. Munkhkhairkhan is the most crucial region for understanding climate and glaciation changes in Mongolia. This study investigated the relationship between glacial area changes and the climate elements of Mt. Munkhkhairkhan in the Mongolian-Altai Mountains using a remote sensing approach, in-situ observations, the Mann–Kendall (MK) test, Innovative Trend Analysis Method (ITAM), Sen’s slope estimator test, and statistical analysis. The study results showed that for the last 30 years, the annual average air temperature of Mt. Munkhkhairkhan has been slightly increasing. Total annual precipitation (mainly snow) in the mountain area decreased from 1990 to 2000, but since 2000, a significant increase in precipitation levels has appeared. For the last 30 years, the glacial area has decreased by 32% to 11.7 km². Multiple regression results showed a strong correlation between Temperature, Precipitation, and Glaciers (Multiple R = 0.69, R² = 0.48). Ruther indicated that Temperature (t = −2.332, p = 0.036) and Precipitation (t = −3.212, p = 0.007) were significant predictors in the model. Air temperature and precipitation explained 48 percent of the change in the glacier area, and R = 0.69 is a strong correlation. The glaciers and snow area in the study area have changed due to climate warming and precipitation changes and are located in arid and semi-arid regions of Central Asia. This study of Mt. Munkhairkhan shows that climate change significantly impacts glaciers and snow.
Монгол орны цаг уурын мэдээний үр дүнгээс үзэхэд сүүлийн 80 орчим жилд уур амьсгалын өөрчлөлт дэлхийн дундаж температураас 2 дахин буюу 2.60 -аар дулаарсан байна. Үүний үр нөлөөгөөр 1971 оны зураглалаар нийт нутгийн 63 хувийг эзэлж байсан цэвдэг 29.3 хувь болтлоо буурч 53.5 хувиар багассан үзүүлэлт ажиглагдаж байна. Энэ байдал цааш хэвээр үргэлжилбэл 2060 он гэхэд 10.9 хувь болтлоо буурч Монгол орны мөнх цэвдгийн 66 хувь нь хайлж дуусах төлөвтэй байгаа гэсэн үг юм. (1)
Органик бичил бохирдуулагчаас үүссэн усны бохирдол нэгэнт ховордсон нөөцийг хүний хэрэглээнд тохиромжгүй болгож, асуудлыг улам хүндрүүлж байна. Одоо байгаа бохир ус цэвэрлэх уламжлалт арга, дэд бүтэц нь бичил бохирдуулагчийг арилгахад зориулагдаагүй. Тиймээс тэдний үр ашиггүй байдал нь идэвхтэй эмийн найрлага (API), дотоод шүүрлийг тасалдуулах нэгдлүүд (EDCs), хувийн арчилгаа зэрэг шинээр гарч ирж буй бичил бохирдуулагчийн үлдэгдлийг арилгах орчин үеийн аргуудыг шаарддаг. Тогтвортой, хэмнэлттэй түүхий эд, ялангуяа ургамлын ханд элбэг байдгаас ус дахь микробохирдуулагчийг бууруулахын тулд наноматериал ашиглах нь сүүлийн жилүүдэд эрчимтэй хөгжиж байна. Нано хэсгүүдийн нийлэгжилт, тэдгээрийг бохир усны урсгал дахь бичил бохирдуулагчийг зайлуулахад ашиглах нь энэхүү илтгэлийг гол зорилго юм.
