Бидний тухай
Багш ажилтан
Abstract. The study is focused on palatal vowel harmony effect on word recognition time in Khalkha-Mongolian native speakers during the lexical decision task. The study involved 26 native speakers of Khalkha-Mongolian living in the Khovd province of Mongolia (females (n=17) and males (n=9); mean age=21.8; SD=6.9). Experimental blocks in cluded only visual verbal stimuli printed in Cyrillic: words and pseudo-words representing the presence or absence of palatal vowel harmony, as well as non-words (unpronounceable sets of letters). Visual stimuli included real Khalkha Mongolian word forms of different frequencies (n=30, from 613.64 to 0.98 ipm, half of them were “masculine” words (-ATR harmonic class) and the other half included “feminine” ones (+ATR harmonic class), The word forms were extracted from the Mongolian Web Texts 2016 corpus (mnWaC16) with a volume of 6 104 565 word forms. Word length varied from six to ten characters. All words were of independent grammar categories (parts of speech); the set of stimuli included word forms with both derivational and inflectional affixes. The first syllable of all words varied in the same way as the first syllable of the pseudo-words we used (n=16). The pseudo-words were constructed according to Amy LaCross’ study (2011). Fourteen stimuli were non-words (a sequence of letters not amenable to normal pronunciation). © Власов М.С., Павлов В.И., Одончимэг Т., 2023 Власов М.С., Павлов В.И., Одончимэг Т. Влияние фактора нёбного сингармонизма на визуальное распознавание слов The main session included 60 trials. Each trial included blank screen for 500 ms, then one of three types of visual verbal stimuli was presented for 1000 ms, for example: medeelel (“feminine” word), metүybi (“feminine” pseudo-word), todorkhoy (“masculine” word), toboyma (“masculine” pseudo-word), and non-words (bkadlof, nsodsokh), etc. Participants had to decide whether a real word of the Khalkha-Mongolian language or a non-existent set of letters was presented (pseudo-words or non words) by pressing one key for appropriate decision. The reaction time (RT) was recorded using E-Prime software. After removing RTs less than 150 ms, only responses to words were analyzed (n=669). A linear mixed effects regression model was used for RTs analysis. The effect of word frequency appeared to be the most significant RT predictor according to fixed effects analysis (i.e., when the logarithm of word frequency changed by 1 standard deviation, the words were recognized faster on average by 11 ms). In addition to the robust word frequency effect, one more significant fixed effect that determined word recognition time was revealed. It is the palatal vowel harmony effect: “feminine” words (+ATR vowel harmony) were recog nized significantly faster than “masculine” words on average by 203 ms. This vowel harmony effect on RT word recognition is not consistent with earlier studies.
Орчуулах стратегийг гаднын эрдэмтэд, судлаачид олон янзаар ангилан тодорхойлсоор ирсэн бөгөөд монгол орчуулагч, эрдэмтэд ч тодорхойлолтын олон хувилбар дэвшүүлсээр ирсэн билээ. Аливаа бүтээлийг орчуулахад агуулга, утга санааг алдагдуулалгүй, оновчтой, бүрэн дүүрэн буулгаж, зохиогчийн бодол санаа, байр суурийг харгалзан, эх бичвэрийг нөгөө хэлнээ хадгалан үлдэх нь чухал бөгөөд үүний тулд орчуулагч олон төрлийн стратегийг тохируулан хэрэглэх шаардлагатай тулгардаг. Энэ удаа бид орчуулах стратеги нэр томьёоны оноолт, ангиллал, хэрэглээг орчуулгын бүтээлээр жишээлэн авч үзлээ. Марко Пологийн аялал бүтээлийн орчуулгад дүн шинжилгээ хийж, түүхэн сурвалж гэдэгт голчлон анхаарч сонгон хэрэглэсэн стратеги байгаа эсэх, орчуулагчийн түгээмэл хэрэглэсэн стратегийг тодорхойлон эх бичвэрийн утга санааг хэрхэн буулгасан талаар дүн шинжилгээ хийхийг зорьлоо.
Цаг үеийн нөхцөл байдлаас үүдэн гадаад хэл сурах нь хүн бүрийн хэрэгцээ, шаардлага болсон билээ. Ингэснээр гадаад хэлтэй хүн бүр шаардлагатай тохиолдолд орчуулга хийх нь алхам тутамд тулгарч байна. Үүнээс үүдэн орчуулгын чанарын асуудал урган гарч байгаа бөгөөд орчуулагчийн эх болон гадаад хэлний мэдлэг, хэлэхүйн чадвартай шууд болон шууд бусаар холбоотой байдаг билээ. Орчуулагчийн хэлний мэдлэгийн нэгэн чухал хэсэгт хэл зүйн чадамж зайлшгүй багтах бөгөөд бид энэ удаад Европын олон хэлний суурь хөтөлбөрт орчуулагчийн хэл зүйн чадамжийг хэрхэн тусгасан талаар хөндөж, дүн шинжилгээ хийлээ.
