Бидний тухай
Багш ажилтан
Зурагт хуудас гэдэг нь зорилтот хэрэглэгчдэдээ мэдээллийг бүрэн төгс түгээхэд хэрэглэгддэг визуал харилцааны багаж юм. Үүнийг бараа бүтээгдэхүүн, үйл ажиллагаа, тоглолт наадам улс төр, шашин болон институт идеологийг сурталчлахад ихэвчлэн ашигладаг. Тэртээ 19-р зуунаас эхлэн хэрэглэгдэх болсон зурагт хуудас нь үеэс үед тухайн нийгмийн онцлог, хүмүүсийн эстетик үнэлэмж, таашаалтай холбогдон тэмдэг тэмдэглэгээ нь хувьсан өөрчлөгдсөөр ирсэн. Монголын урлагийн зөвлөл (МУЗ) Улаанбаатар кино наадмыг 15 дах удаагаа зохион байгуулаад байна. Кино наадмын албан ёсны зурагт хуудаст 2009-2020 он хүртэл ямар нэг өгүүлэмж бүхий зураг дүрслэл ашиглаагүй. Харин 2021 оноос хойш монголын алтан үеийн гэгдэх тухайлбал, найруулагч Д.Жигжидийн Ардын элч (1959), найруулагч Б.Сумхүүгийн Хань (1975), найруулагч Б.Жамсрангийн Аман хуур (1963) зэрэг кинонуудын сценүүдийг ашиглах болжээ. Тиймээс бид 2021-2023 оны зурагт хуудсуудыг сонгон авч семиотик онолоор дамжуулан энэ нь хэрхэн зурагт хуудсын үүргийг биелүүлж, үзэгчидтэй харьцах харилцааны үүргийг гүйцэтгэж буй эсэхийг шинжлэн тайлбарлана. Keywords: UBIFF, poster art, semiotics, communication, film
Бид энэхүү бичвэрээрээ ньюд (буюу нүцгэн) урлагийн бүтээл хэрхэн порнографаас ялгагдах хийгээд эдгээрийн утга агуулгын ялгаатайг тогтоож, ньюд бүтээлийг олон нийтийн орон зайд тавихад цензуртэй хандах хэрэгтэй эсэхэд хариулт өгөхийг зорив. Хэдийгээр аль ч нийгэмд нүцгэн хүний дүр дүрслэлийг олон нийтэд (тухайлбал, телевиз, олон нийтийн сүлжээ гэх мэт) дэлгэн харуулахад насны хязгаартай хандах хэрэгтэй байдаг ч сонгодог уран зургийн бүтээлүүдийн зорилго нь садар самуун бус харин төгс төгөлдөр хүн байгалийн сайхныг мэдрүүлэхэд байдаг тул нийгмийн бус гоо зүйн цензур үүнд үйлчлэх ёстой юм.
Тус илтгэл нь урлаг судлаач, шүүмжлэгчдийн үйл ажиллагааг идэвхжүүлэх, хэрэгцээ шаардлага байгааг нотлохын зэрэгцээ урлаг судлаач мэргэжилтнүүд хангалттай бэлтгэгдэж байгаа, гэвч эдгээр судлаачид мэргэжлийн ур чадвараа бүрэн ашиглах ажлын байрны хүртээмжгүй байдлын тухай цохон тэмдэглэх болно. Энэхүү баримтыг 1992 оноос эхлэн тасралтгүй 31 дэх жилдээ бакалаврын түвшинд “Урлаг судлаач” бэлтгэж байгаа МУИС-ийн Урлаг судлалын хөтөлбөрийн жишээнд үндэслэн бичив. Мөн урлаг судлаачдыг ажиллуулах ажлын байр нэмэгдүүлэх боломж, хувилбарыг дэвшүүлэв.
Тавь гаруй жилийн түүхтэй граффити урлаг цаг үеэ даган хувьсан өөрчлөгдсөөр контемпорари үетэй золгоод байна. 1990 оноос монгол оронд хип хоп хөгжмийн урсгал орж ирснээр үүний нэг элемент болох граффити урлагийг залуус сонирхох болжээ. Монголын дүрслэх уран зургийн хөгжилд Буддын шашин, социалист реализм маш хүчтэй нөлөөлсөн. Хорьдугаар зуунаас хойших монгол зураачид нийгэм, улс төрийн байдлаас шалтгаалан хязгаарлагдмал нөхцөлд бүтээж байсан ч монгол зургийн хэв маягаа, элементүүдээ бүтээлүүддээ шингээсээр иржээ. Харин өнөөдөр хорин нэгдүгээр зууны шинэ залуу үеийнхний сонирхлыг татаж буй граффити урлагийн бүтээлүүдэд монгол зургийн хэв маяг, элемент байна уу? Энэхүү бичвэртээ граффити урлагийн дүрслэлд монголын зургийн элемент, хэв маяг байна уу, хэрэв бий бол ямар элемент, хэв маяг ихэвчлэн хадгалагдсан байна вэ, утга илэрхийлэл юу байна вэ, цаашлаад уг утга илэрхийлэл бүхий бүтээлүүд олон нийтэд залуусын дуу хоолой болон хүрч чадаж байна уу? зэрэг асуултад хариулахыг зорив.
Монголд гэрэл зураг хөгжсөнөөс хойш гудамжны гэрэл зураг зэрэгцэн хөгжсөн байна. Өнөө үед гэрэл зургийн төрлүүдээс гудамжны гэрэл зураг хүчтэй хөгжиж байгаа билээ. Уг судалгаагаараа бид дэлхийн болон монголын гудамжны гэрэл зургийн хөгжил хийгээд гудамжны гэрэл зургийг тодорхойлсон байдлыг авч үзсэн. Ингэснээр гудамжны гэрэл зургийн хөгжлийг тодорхой харуулж, монголын гудамжны гэрэл зургийг судалгааны эргэлтэд оруулж, гудамжны гэрэл зургийн үнэлэмжийг нэмэгдүүлэх ач холбогдолтой. Since the development of photography in Mongolia, street photography has developed simultaneously. Nowadays, street photography is emerging strongly among the types of photography. In this study, we considered the development of world and Mongolian street photography and the definition of street photography. In this way, it is crucial to clearly show the growth of street photography, bring Mongolian street photography into the research cycle, and increase the value of street photography.
2022 оны хавар “Тагтаа” хэвлэлийн газраас Францын философич Ален Бадьюгийн “Хайрын магтуу” ном хэвлэгдэн гарсан билээ. Хэвлэлийн газрын редакцын алба уг номд зориулан Ж.Ариунтуяа зураачийн бүтээлийг сонгон авч хэвлэсэн. Уг ном нь уран зохиолын бус философийн зохиол ба хавтасны зураг нь уг зохиолын хайрын тухай философийн утга санаатай уялдаж байна уу, эсвэл зөрчилдөж байна уу гэдгийг бид визуал урлагийн формал шинжилгээ, В.Ж.Мичеллийн iconology буюу үг, зураг хоёрын хоорондын харилцааны тухай ойлголтоор шинжлэн хавтасны зураг, зохиол хоёрын харилцааг үзүүлэхийг зорив.
Хээ угалз болон буддын шашны дүр дүрслэлийг орчин үеийн дүрслэх урлагт хэсэгчилсэн байдлаар эвдэн ашиглах болсныг Ч.Баатаржав, Б.Баатарзориг, Б.Номин, М.Батзориг нарын контемпорари уран бүтээлчдийн бүтээлээс харж болно. Бид энэхүү өгүүлэлдээ контемпорари зураач Б.Номингийн зарим бүтээл дэх Буддын шашин, монголын уламжлалт хээ угалзыг дүрслэх урлагийн формал, айконограф шинжилгээг ашиглаж, харьцуулан шинжлэв. Ийн судалснаар контемпорари дүрслэх урлаг дахь шашин, уламжлал, орчин үеийн элементийн хослол нэгдлээр уран бүтээлч нийгмээ хэрхэн илэрхийлж буйг тайлбарлах, цаашлаад контемпорари дүрслэх урлаг дахь хээ угалз болон Бурханы шашны дүрслэл нь уламжлалт болоод глобалчлагдсан нийгмийн заагт гүйцэтгэж буй үүргийг шинжлэх юм.
Хураангуй: Бид энэхүү өгүүлэлдээ гэрэл зургийн хөгжил, зарим онол, үзэл баримтлалын хамт товчхон тайлбарлав. Гэрэл зургийн түүхийн тухай бичвэрүүд явсаар гэрэл зургийн онолын тухай асуудал хөндөх болж, гэрэл зургийн “онолын тэсрэлт” бий болжээ. Тиймээс дүрслэх урлагийн салшгүй нэг хэсэг болсон гэрэл зургийн онол, үзэл баримтлалыг энэхүү бичвэртээ тайлбарлав.
Их Юан Улсын үеийн ордонд бүжиглэж байсан “Дуулал” хэмээх бүжиг нь монгол бүжиг болох тухай, мөн үгийн тайлбарыг тухайн үеийн түүхийн тайлбар толиос улбаалан тодруулж, бүжиглэх дэг хөдөлгөөн, хэв намбыг Их Юаны үеийн шүлэг яруу найргаас мөшгөн, өнөө хэрхэн уламжлагдан буй тухай таамаглал дэвшүүлсэн болно.
