Бидний тухай
Багш ажилтан
Хураангуй Эмзэг байдлыг эмпирик аргаар хэмжих, тоон үзүүлэлтээр тодорхойлох сонирхол судлаачдын дунд нэмэгдсээр байна. Бид цар тахлын өмнөх ба дараах өрхийн түвшний хүн ам зүй, нийгэм-эдийн засгийн эмзэг байдлыг харьцуулан үнэлэх зорилгоор энэхүү дүн шинжилгээг хийсэн. Нийгмийн эмзэг байдлын индекс (SoVI) тооцож буй аргачлалд үндэслэн өрхийн түвшний эмзэг байдлын дүн шинжилгээг өрхийн хүн ам зүйн шинж байдал, өрхөд үзүүлж буй нийгмийн дэмжлэг, өрхийн эдийн засгийн нөхцөл байдал гэсэн 3 бүрэлдэхүүн хэмжигдэхүүнээр сонгон авч шинжилсэн. Шинжилгээнд ҮСХ-ноос зохион байгуулсан ӨНЭЗС-ны 2018 (n=16454), 2022 оны (n=22995) мэдээллийн баазыг ашигласан. Дүн шинжилгээгээр өрхийн түвшний хүн ам зүй, нийгэм-эдийн засгийн нийлмэл эмзэг байдал цар тахлын өмнөх үетэй (HHVI=0.517) харьцуулахад цар тахлын дараа (HHVI=0.498) буурсан байна. Бүрэлдэхүүнээр задалбал, өрхийн хүн ам зүйн эмзэг байдал бага, харин нийгэм-эдийн засгийн эмзэг байдал өндөр байгаа ба энэ хандлага цар тахлын өмнөх болон дараах аль аль үед ижил байна. Цар тахлын дараа өрхийн нийгмийн эмзэг байдал нэмэгдэж, хүн ам зүйн болон эдийн засгийн эмзэг байдал буурсан байна. Өрхийн анхдагч нэгж дээр суурилсан эмзэг байдлыг хэмжсэн явдал Ковид-19, зуд зэрэг нийтийг хамарсан халдварт цар тахал, байгалийн гамшигт үзлийн аюулаас урьдчилан сэргийлэх оновчтой хариу арга хэмжээ авах эмпирик нотлох баримтыг бий болгох практик ач холбогдолтой болно. Түлхүүр үгс: Эмзэг байдал, хүн ам зүй, нийгэм-эдийн засаг, өрхийн эмзэг байдал
Эмзэг байдлыг эмпирик аргаар хэмжих, тоон үзүүлэлтээр тодорхойлох сонирхол судлаачдын дунд нэмэгдсээр байна. Бид цар тахлын өмнөх ба дараах өрхийн түвшний хүн ам зүй, нийгэм-эдийн засгийн эмзэг байдлыг харьцуулан үнэлэх зорилгоор энэхүү дүн шинжилгээг хийсэн. Нийгмийн эмзэг байдлын индекс (SoVI) тооцож буй аргачлалд үндэслэн өрхийн түвшний эмзэг байдлын дүн шинжилгээг өрхийн хүн ам зүйн шинж байдал, өрхөд үзүүлж буй нийгмийн дэмжлэг, өрхийн эдийн засгийн нөхцөл байдал гэсэн 3 бүрэлдэхүүн хэмжигдэхүүнээр сонгон авч шинжилсэн. Шинжилгээнд ҮСХ-ноос зохион байгуулсан ӨНЭЗС-ны 2018 (n=16454), 2022 оны (n=22995) мэдээллийн баазыг ашигласан. Дүн шинжилгээгээр өрхийн түвшний хүн ам зүй, нийгэм-эдийн засгийн нийлмэл эмзэг байдал цар тахлын өмнөх үетэй (HHVI=0.517) харьцуулахад цар тахлын дараа (HHVI=0.498) буурсан байна. Бүрэлдэхүүнээр задалбал, өрхийн хүн ам зүйн эмзэг байдал бага, харин нийгэм-эдийн засгийн эмзэг байдал өндөр байгаа ба энэ хандлага цар тахлын өмнөх болон дараах аль аль үед ижил байна. Цар тахлын дараа өрхийн нийгмийн эмзэг байдал нэмэгдэж, хүн ам зүйн болон эдийн засгийн эмзэг байдал буурсан байна. Өрхийн анхдагч нэгж дээр суурилсан эмзэг байдлыг хэмжсэн явдал Ковид-19, зуд зэрэг нийтийг хамарсан халдварт цар тахал, байгалийн гамшигт үзлийн аюулаас урьдчилан сэргийлэх оновчтой хариу арга хэмжээ авах эмпирик нотлох баримтыг бий болгох практик ач холбогдолтой болно.
Хүмүүс хамгийн сайныг хүртэх хэрэгтэй. Үүний тулд хэн ч байсан (нас, хүйс, үндэс угсаа, нийгмийн гарал үүсэл, шашин шүтлэг гэх мэт шинж байдлаас үл хамааран) сайн сайхан амьдрахын тулд i) эрүүл саруул, урт удаан амьдрах, ii) мэдлэг боловсрол эзэмших боломж бололцоотой байх, iii) сайхан амьдрахын тулд материалаг нөөцтэй байх, iv) нийгмийн амьдрал, үйл хэрэгт чөлөөтэй оролцдог байх гэсэн 4 гол асуудлаа шийдсэн байх шаардлагатай. Учир нь хүний чадавх дээшилж, боломж бололцоо нэмэгдэхийн хэрээр сайн сайхан байдал улам бүр тэлж, харин эсрэгээр чадавх доройтож, боломж бүрдэхгүй бол хумигддаг. Иймд төрийн бүхий л бодлого, хөгжлийн стратегиуд нь эдийн засаг, нийгэм, соёл, улс төрийн бүхий л хүрээнд хүмүүст адил тэгш боломжуудыг бүрдүүлэх, бий болгоход чиглэгдэх ёстой. Хүний эрх нь хувь хүний эрх зүйн байдлын үндсэн суурь бөгөөд улс орнууд олон улсын гэрээ, хэлцэл, үндсэн хууль, үндэсний бусад хууль, тогтоомжоор хүний эрхийг баталгаажуулж байдаг. Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглал нь олон улсын харилцаанд бүх нийтээрээ сахин биелүүлэх хүний үндсэн эрх, эрх чөлөөний хүрээг дэлхийд анх удаа (1946 он) тодорхойлсон олон улсын эрх зүйн хэм хэмжээ юм. Хүний жам ёсны эрхээ эдлэх үндэс нь ижил тэгш боломжоор хүмүүсийг хангахаас эхэлнэ. Харамсалтай нь олон улс орнууд үндсэн хуулиндаа амьд байх, боловсрол эзэмших, хүйсийн тэгш байдал, амьжиргааны зохих түвшингээр хангагдах зэрэг хүний үндсэн эрхүүдийг баталгаажуулж өгсөн байдаг ч бодит амьдрал дээр иргэн бүр эдгээр эрхүүдийг тэгш эдэлж чадахгүй байна.
1. Share and identify the issues of food accessibility for the poor in different countries under the condition of climate change 2. Discuss about how to cooperate among 6 countries in the NEA sub-region to improve the food accessibility 3. Network stakeholder groups who are interested in the nexus issue in the sub-region: governments, scholars & researchers, NGOs, volunteers, farmers & fisherfolks, and businesses & industries. • Target audiences: Governments and any stakeholder groups who are interested in (around 30~40 persons on site, and more in virtual)
Төрийн бодлого СӨБ-т хамрагдалтын түвшинд түлхүү чиглэж, холбогдох арга хэмжээг хэрэгжүүлж байгаа нь сайшаалтай ч хүүхдээ харах асуудал залуу эмэгтэйчүүд эдийн засгийн үйл ажиллагаанд оролцож чадахгүй байгаа хамгийн гол шалтгаан хэвээр байна. СӨБ, хүүхэд харах үйлчилгээнд хүүхдээ хамруулсан залуу эмэгтэйчүүдийн эдийн засгийн үйл ажиллагаанд оролцож чадахгүй байгаа учир шалтгааныг тодорхойлон, бодит байдлыг дүрслэн харуулахад энэхүү кейс судалгааны зорилго оршино. Судалгаанд чанарын судалгааны арга зүй ашигласан. Ажил-гэр-цэцэрлэгийн хоорондын зай, нийтийн тээврийн хүртээмжгүй байдал, замын түгжрэл нь эмэгтэйчүүдийн ажил эрхлэх боломжийг хязгаарлаж байна. Цэцэрлэг, хүүхэд харах үйлчилгээний чанарыг сайжруулахгүйгээр тэдгээрт хамрагдаж буй хүүхдүүдийн дунд тархаж буй халдварт өвчний түвшин, давтамжийг бууруулах боломжгүй байна. Шинээр дагаж мөрдөж буй хөдөлмөрийн хуулийн холбогдох заалтыг нарийвчлан хэрэгжүүлэх, зөрчил гарсан тохиолдолд гомдол барагдуулах механизмыг бий болгон ажиллах чиг үүргийг ажил олгогчид, ажиллагсдын эрх ашгийг хамгаалах төлөөлөл, байгууллага /үйлдвэрчний эвлэл, жендэрийн зөвлөл, эмэгтэйчүүд, эцэг эхийн зөвлөл гэх мэт/-уудтай хамтран хэрэгжүүлэх, хянах, тайлагнах шаардлагатай байна.
Засгийн газраас “Цалинтай ээж” хөтөлбөрийг 2018 оноос нийгмийн халамжийн тэтгэмж хэлбэрээр хэрэгжүүлж эхэлсэн. “Цалинтай ээж” хөтөлбөрт хамрагдаж байгаа ээжүүдийн тоо нэмэгдсэн боловч төсвийн зарцуулалт буурсан нь ихээхэн анхаарал татаж байна. Энэхүү судалгааны зорилго нь 0-3 хүртэлх насны хүүхэдтэй эмэгтэйчүүдийг дэмжих бодлого болон холбогдох хууль тогтоомж, дүрэм журам дахь шууд бус ялгаварлан гадуурхалтыг илрүүлж, бодит байдлыг дүрслэн харуулах явдал юм. Судалгаанд чанарын судалгааны арга зүй ашигласан. Хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг халамжийн тогтолцоо руу оруулсан учраас цалин, хөлс, орлого олох үйл ажиллагаанд оролцсон тохиолдолд ээжүүд хөтөлбөрт эрх тэгш хамрагдах боломж хаагдсан байна. Энэ нь огт орлого байхгүй эмэгтэйчүүдийг дэмжсэн, халамжийн бодлогын нэг хэлбэр болж байгаа төдийгүй, хүүхэд төрүүлсэн ялангуяа бага насны хүүхэдтэй залуу эмэгтэйчүүд эдийн засгийн идэвхтэй байх, шинээр батлагдсан хөдөлмөрийн тухай хуулиар олгогдсон эрхээ эдлэхэд шууд бус ялгаварлан гадуурхалтын хэв шинжийг агуулж байна. Хөдөлмөрийн тухай хууль (2021), Эмэгтэйчүүдийн хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих бодлого (2022)-той энэхүү хөтөлбөрийн хэрэгжүүлэлт зөрчилдөж байгаа бөгөөд ялангуяа залуу ээж, эмэгтэйчүүдийн бие даан хөгжих, эдийн засгийн эрхээ эдлэх, өрхийн орлогоо нэмэгдүүлэх, бага насны хүүхдүүд эрүүл саруул өсөж торних, хөгжихөд шууд бусаар хязгаарлалт бий болгож байна.
Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн эрхийн тухай тодорхой хуулиудад ажлын байрны тохируулгатай холбоотой заалт тусгагдсан байдаг ч ажлын байрны тохируулгын ач холбогдол, хэрхэн хийх, бий болгох талаар ажил олгогчдод ойлголт, мэдлэг түгээхэд чиглэсэн нөлөөллийн болон таних мэдэхүйн үйл ажиллагаа, тусгайлсан дүрэм журам, зааварчилгаа, удирдамж зэрэг эрх зүйн актууд байхгүй байна. Хөгжлийн бэрхшээлтэй эмэгтэйчүүдийн боломжит тохируулгагүй ажил эрхлэлтийн үр дагаврыг илрүүлэн, бодит байдлыг дүрслэн харуулах зорилгоор энэхүү кейс судалгааг хийсэн. Судалгаанд чанарын судалгааны арга зүйг ашигласан. Судалгаагаар, боломжит тохируулгагүй ажил эрхлэлтийн улмаас тухайн ажлын байранд тогтвортой ажиллаж чадахгүй, ажлаас гардаг/ халагдах; хөдөлмөрийн бүтээмж бага, улмаар цалин хөлс буурах; илүү цагаар ажиллах; гэр бүл болон өөртөө зарцуулах цаг, зав багасах/эсвэл огт завгүй болох; ажлаас авах сэтгэл ханамж буурах; өөртөө итгэлгүй болох; өөрийн хүссэн, сонирхсон/мэргэжлийн ажлаа хийж чадахгүй байх, ажлын хамт олон төвөгшөөх, залхах, ялгаварлах; хөгжлийн бэрхшээлтэй хүн ажил хийж чаддаггүй гэсэн харалган ойлголтын нийгэм, олон нийтэд төрүүлэх; өөрийгөө хөгжүүлэх, мэдлэг, ур чадвараа дээшлүүлэх, ахиж дэвших боломжууд хаагдах/хязгаарлагдах зэрэг үр дагаврууд гарч байна.
Бичил бизнес эрхэлж буй эмэгтэйчүүдэд бизнесээ тасралтгүй үргэлжлүүлэхэд шаардлагатай хөрөнгө оруулалт, төсөв санхүү хязгаарлагдмал, мэргэшсэн банк, санхүүгийн байгууллага, хөдөлмөр эрхлэлтийг төрөөс бодлогоор дэмжин хэрэгжүүлж буй аливаа төсөл хөтөлбөрийн хүрээнд зээл хүртээмжгүй байна. Иймд бичил бизнес эрхлэгч эмэгтэйчүүд зээлд хамрагдаж чадахгүй байгаа учир шалтгааныг тодорхойлон, бодит байдлыг дүрслэн харуулах зорилготой энэхүү кейс судалгааг хийсэн. Судалгааг чанарын судалгааны арга зүйгээр хийсэн. Cудалгаагаар зээлийн шалгуурууд нь бичил бизнес эрхлэгчдийн онцлогт тохироогүй, тэдгээрт чиглэсэн бичил зээл, санхүүгийн дэмжих тусгай арга хэмжээ байхгүй, Засгийн газраас АХБ-ны санхүүжилтийн хүрээнд хэрэгжүүлж буй төслийн хүрээнд ХААН банк, Төрийн банкаар дамжуулан эмэгтэйчүүдийн дэмжих зээлийг олгож байгаа боловч бичил бизнес эрхэлж буй эмэгтэйчүүдэд тусгайлан зориулагдаагүй, хөдөлмөр эрхлэлтийн дэмжих, жижиг дунд үйлдвэрлэл, үйлчилгээг дэмжих төсөл, хөтөлбөрүүдэд хамрагдахад тодорхой шалгуур тавигддаг хэдий ч засаг, захиргааны нэгжийн төлөөлөл бүхий дэд зөвлөлөөр дамжиж байгаагаас субьектив хүчин зүйл нөлөөлж байгааг илрүүлсэн. Түлхүүр үгс: бичил бизнес, барьцаа хөрөнгө, зээлийн баталгаа, зээлийн шалгуур
Боломжийн тэгш бус байдал ба хүний эрхийн асуудлыг нотолгоонд тулгуурлан хөндөж тавьсан. Хөгжлийн гарц, шийдвэрлэх асуудлуудыг боломжийн тэгш бус байдал, хомсдолыг илрүүлэх, хүсэл эрмэлзлэлээс үйл ажиллагаа руу гэсэн 2 чиглэлд тодорхойлсон.
The presentation focused on social policy and social expenditure in Mongolia. The following issues were examined. 1) Recent trends in social expenditure and how and why can Health Spending be prioritized, 2) The impact of policy reform and 3) The impact of the introduction and/or phasing out of measures taken in response to covid-19 and 4) Challenges and issues encountered when collecting the data.
The presentation was focused on the discussion on the Impact of the social policy response to COVID-19 in Mongolia. GoM takes 3 main measures such as : 1) Measures and increased fund allocation for social protection program, 26% of the measures were for social protection, comprised of cash transfers – mainly through the Child Money Program (CMP). 2) Measures to safeguard productive sectors and MSMEs. 70% of this budget measures support vulnerable businesses and fiscal stimulus measures. And 3) Health sector measures. 4% were for public health protection, mainly investments in diagnostic, protective, and curative supplies and equipment for hospitals and health workers. The effectiveness of these measures was assessed.
Даян дэлхийн тогтвортой хөгжлийн зорилтуудын эцсийн зорилго нь ядуурал, нийгмийн тэгш бус байдлыг бууруулах, уур амьсгалын өөрчлөлтийг зогсоох, экосистемийг хадгалж хамгаалахад дэлхий нийтээрээ хүчин чармайлт гаргаж, хэнийг ч орхигдуулахгүйгээр хөгжлийн боломжит түвшин, үр дүнд хүрэхэд оршиж байгаа билээ. Ингэхдээ хүний чадавхид суурилсан хөгжлийн арга зам ба тогтвортой хөгжил 2030 хөтөлбөрийн хоорондын уялдаа холбоог35 хангах, Мянганы хөгжлийн зорилтуудаас (МХЗ) Тогтвортой хөгжлийн зорилтууд (ТХЗ) руу шилжин хүрэх үр дүнгийн тодорхой шалгуур үзүүлэлтүүдийг боловсруулж, улс орон бүрийн засгийн газрууд тодорхой амлалтууд авсан. Энэхүү эрдэм шинжилгээний өгүүллээр ЗГ өмнө тулгамдаад байгаа эрүүл мэнд, боловсролын жендэрийн асуудал, шийдвэрлэх боломжуудыг нотолгоонд суурилан гаргаж ирсэн.
The presentation was focused on the discussion on the social policy response to COVID-19 in Mongolia. Until last November, Mongolia managed to contain very effectively the spread of the coronavirus pandemic and avoided its direct health effects. However, since November, 2020 the virus has spread internally. At the same time, the policies to contain the virus (border closure, trade disruption, schools, businesses closure, national wide lockdown for one month) had significant impact on economic activities. From December 1 to July 1, the government pais for water, electricity and heating for households and businesses. The effects of these measures were presented and suggested for further action.
Энэхүү баримтын судалгааны зорилго нь Монгол болон гадаадын улс орнуудад хийгдсэнсудалгаануудад үндэслэн нялхсын эндэгдэлд нөлөөлөгч хүн ам зүй, нийгэм эдийн засаг,улс төр, эрүүл мэндийн системээс хамаарч буй хүчин зүйлсүүдийг тодорхойлоход оршино.Нялхсын эндэгдэлд эхийн нас, төрөх үеийн байдал, эхийн сүүгээр хооллолт, төрөлхийнэмгэг зэрэг биологийн болон хүн ам зүй хүчин зүйлс нөлөөлж байна. Эхийн боловсролнь нялхас хүүхдийн эндэгдлийг бууруулах нийгэм, эдийн засгийн нэн чухал үзүүлэлтболох нь нотлогдсоор байна. Бүтэн гэр бүл, эцэг эхийн хайр халамжинд өсч бойжиж буй нялхас, хүүхэд эндэх магадлал ганц бие эхтэй харьцуулахад маш бага байгаа нь гэрлэлтэхийн сэтгэл санаа, эх хүүхдийн асран хамгаалал, өрхийн эдийн засагт давхар хувьүзүүлдэг болохыг судалгааны үр дүнгүүд харуулж байна. Улс үндэстний амар тайван,аливаа ялгаварлал, гадуурхалгүй, дайн самуунгүй улс төрийн тогтвортой байдал нь нөхөнүржихүйн эрүүл мэндийг тэтгэх хүчин зүйлс болж байна. Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний чанар, хүртээмж нь нялхсын эндэгдлийг бууруулаханхдагч нөхцөл болохыг улс орнуудад хийгдсэн олон судалгаа нотолсоор байна. Иймд, нарийн мэргэжлийн эмч, сувилагч, эмнэлгийн ажилтанг бэлтгэх, орчин үеийн техник,технологийг тууштай нэвтрүүлэх, ДЭМБ-аас гаргасан стандарт шаардлагуудыг бүрэнхангаснаар нялхас, хүүхдийн эрүүл мэндэд нэн шаардлагатай үйлчилгээг цогцоор нь хүргэх нөхцөл бүрдэх юм. Түлхүүр үгс: Нялхсын эндэгдэл, хүн ам зүйн хүчин зүйлс, нийгэм, эдийн засгийн хүчинзүйлс, эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ, хүчирхийлэл ба ялгаварлан гадуурхалт
Types of Social Protection in Mongolia. Methods to define target group of Social Welfare in the country and its' challenging issues
