Бидний тухай
Багш ажилтан
This research attempts to locate an appropriate location for constructing a naturally iced cellar in the Ulaanbaatar area, where food consumption is high and food storage vaults are few. Ulaanbaatar is the place of residence for 48 percent of Mongolia's population. On the basis of Alos Palsar and Sentinel-2 satellite data, empirical statistical modeling techniques were used to map the surface conditions and permafrost distribution in Ulaanbaatar. Nevertheless, economic and health factors were also taken into account while choosing the best locations for the building of a naturally iced cellar. This was done by calculating the cold reserves using air temperature data from the ERA5-Land reanalysis with an accuracy of 0.1°. According to the results of the research, 37 percent of the total territory of Ulaanbaatar city, or 1470.9 km2, has permafrost, and 89 km2 is a residential area. Ulaanbaatar city accumulates considerable cold reserves in the east and north, up to -1290°C, while it is positive in the southwest, or +169°C in Ulziit, if we compare the FDD (freezing degree days) and TDD (thawing degree days) temperatures. Based on the aforementioned results, we discovered 557 prospective ice cellar locations totaling 210.2 km2. The remaining points can be used to construct vegetable cellars, leaving 276 points available for building meat cellars. The relationship between the results of this investigation and the field measurement and meteorological station data from the previous time period was usually excellent. In contrast to previous permafrost distribution maps, it also has the advantage of offering more accurate coverage of permafrost distributed regions. To confirm the distribution of the permafrost and the sites of the iced cellars, more field measurements are necessary.
The particular study covers estimation of daily maximum rainfall amount, namely by estimating the probable maximum precipitation, by some selected methods and prediction of future trends of rainfall amount and location. The daily maximum rainfall amount with different return period is one of the key inputs for any flood estimation studies. The study also contributes to reduction of risk of flood disasters in river basins with high density of population and infrastructural facilities. In these studies have been used series of daily maximum rainfall data at 21 meteorological stations in the Tuul river basin for last thirty years (1991-2020) and the statistical method of Hershfield was applied for the analysis and results of the estimation are compared with the actual observed values. The study results that mean difference between estimated values by the Hershfield statistical method with observed one was around 11mm by reaching highest values difference to 51 mm and lowest difference was even smaller than 2 mm in the daily maximum rainfall. The Nash-Sutcliffe coefficient between estimated and observed values was 0.90, which indicates strong correlation rate of the estimation. Another goal of this study was to evaluate spatial distribution of the PMP within the Tuul river basin. By analyzing set of data from 21 weather stations 630 occurrence data, we obtained the estimated daily maximum values of PMP in the Tuul river as mean of 108.8 mm. In this research, we also have used the CNRM-CM6-1-HR (France) model which initiated and developed by World Climate Research Program (WRCP) with the highest spatial resolution of 0.50x0.50 for estimation of rainfall amount during period of 1991-2014 and the analysis showed reasonable high values of correlation coefficient as 0.60. The data series of 1991-2014 is recommended and used in The Sixth Assessment Report-AR6, developed by the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) of the United Nations Framework Convention on Climate Change. Finally, the results of the analysis by CNRM-CM6-1-HR (France) model showed that probable maximum precipitation (daily maximum rainfall) is expected to be around 110 mm in the basin for period of till 2099.
Үерийн тооцооны үндсэн өгөгдлийн нэг нь хамгийн их тунадасны тоо хэмжээ байдаг. Хүн ам, дэд бүтцийн байгууламжийн нягтшил өндөртэй сав газрын боломжит хамгийн их тунадсыг тооцож болзошгүй үерийн гамшгийн эрсдэлийг бууруулахад энэ ажлын ач холбогдол оршино. Туул голын сав газарт хамаарах 21 цаг уурын станц, харуулын тунадасны сүүлийн 30-н (1991-2020) жилийн ажиглалтын мэдээ, материалд түшиглэн ажиглагдаж болох хамгийн их хур тунадсыг тооцох Хэршфилдийн статистик аргыг туршин бодит ажиглагдсан хамгийн их утгуудтай харьцуулан үнэлэлт дүгнэлт өгөв. Хэршфилдийн статистик арга нь уур амьсгалын хувьд нэгэн төрлийн, олон тооны харуул станцын бүхий сав газарт боломжит хамгийн их хур тунадас (PMP)-г үнэлэхэд ашиглагддаг. Бодит ажиглалтын мэдээг ашиглан газарзүй мэдээллийн системийн Arcmap программыг ашиглан урвуу зайн интерполяцийн аргаар орон зайн тархалтыг зураглав. Бодит ажиглалтын болон Хэршфилдийн статистик аргаар тооцсон хамгийн их тунадасны орон зайн ажиглалтын дундаж зөрүү 11 мм, хамгийн их зөрүү 51 мм, хамгийн бага 2 мм байна. Түүнчлэн хоорондын хамаарлыг Нэйшийн коэффициент ашиглан шалгахад 0.54 буюу хоорондын хамаарал сайтай гэж ажиглагдав. Туул голын сав газрын орон зайн аль ч хэсэгт ажиглагдаж болох (PMP)-г үнэлэх нь энэ судалгааны ажлын гол зорилго бөгөөд 21 цаг уурын станц, харуулын тунадасны сүүлийн 30-н жилийн хамгийн их ажиглалтын мэдээ буюу 630 ширхэг өгөгдөлд дүн шинжилгээ хийж сав газарт ажиглагдах боломжтой хамгийн их хур тунадас (PMP) – нь 108.8 мм гэсэн үр дүнг гаргаж авав. Мөн Хэршфилдийн аргын үр дүнгийн зураглалаас харахад сав газрын урсац бүрэлдэх өндөр уулын бүсэд хамгийн их тунадас унаж болохоор байна. Энэ нь байгаль дээрх хууль зүйг бататгаж буй хэрэг юм.
NUM has a long-lasting and well-established educational experiences in the bachelor programmes to prepare specialists in the areas of Meteorology and Hydrology since 1962.
Surface water resources and flow regime of the river are dependent on climate, physical geography, soil condition, geology and hydrogeological conditions of the basin. These factors vary spatially and temporally and affect the runoff. To study the flow regime of the river including snowmelt and rainfall flow is crucial information for flood mitigation, control, water harvesting, hydro construction planning, dam and other hydrologic systems, etc. Therefore, we attempted to investigate the flow regime and its changes of the Taats river which is located in the Asian internal drainage basin in this study. The study was conducted using the daily runoff, precipitation and air temperature data for the period of 1975-2019. In addition, the Mann-Kendall test was applied to detect trend analysis for the annual runoff and maximum flow of the snowmelt and rainfall events. The probability of the maximum runoff of the snowmelt was estimated through the Gringorten method. The results show that the mean annual runoff and snowmelt flow decreased and rainfall flow has increased insignificantly in the study period. However, it was observed the changes in the timing of the snowmelt runoff shifted toward later in the year 1975-1990, earlier in the year 1991-2003 and on average in the period of 2004-2019. The maximum runoff of the snowmelt and rainfall is estimated at 13.2 m3/s and 275 м3/c, respectively in the 100 years.
Гадаргын усны нөөц, горим нь уур амьсгал, физик газарзүй, хөрсний механик бүтэц-чийгийн горим, геологи, гидрогеологи зэрэг олон хүчин зүйлээс хамаарч байдаг. Эдгээр хүчин зүйлс нь цаг хугацаа, орон зайн хувьд өөрчлөгдөх хирээр урсцад нөлөөлж байна. Гадаргын усны горим болон зуны хур борооны болон хаврын шар усны үерийн талаарх судалгаа нь үерээс урьдчилан сэргийлэх, хамгаалах, усны нөөцийг хуримтлуулан төрөл бүрийн зориулалтаар ашиглах, усны барилга байгууламжийн төлөвлөлт ялангуяа авто болон төмөр замын ус гаргах байгууламжийн тооцоо, усны эрчим хүчийг ашиглах байгууламжийн загвар зохиох, урсгалын динамик хүчийг үнэлэх, сав газрын шинж чанарын өөрчлөлтийг илрүүлэх зэрэгт чухал мэдээлэл болдог. Тиймээс энэхүү судалгаанд Төв Азийн гадагш урсгалгүй ай савд хамаарагддаг Таац голын урсцын горим, түүний өөрчлөлтийг 1975-2019 оны урсац, температур, хур тунадасны мэдээ өгөгдлийг ашиглан гаргахыг зорилоо. Ингэхдээ тренд анализыг Манн-Кендаллын тестээр шалгаж, хаврын шар усны болон зуны хур борооны үерийн хамгийн их хэмжээг Грингортены аргыг ашиглан тооцоолов. Судалгааны дүнгээс харахад Таац голын хаврын шар усны хэмжээ буурах, зуны хур борооны үерийн хэмжээ өсөх хандлагатай байна. Хаврын шар усны урсац эхлэх хугацаа олон жилийн дунджаас 1975-1990 (15 жилийн хугацаанд) хожуу ажиглагдсан, 1991-2003 (12 жилийн хугацаанд) эрт, 2004-2019 (15 жилийн хугацаанд) дунджийн орчим тус тус байна. Хаврын шар усны болон зуны хур борооны урсцын 100 жилд тохиох хамгийн их хэмжээ 13.2 м3/с, хур борооны үерийн хэмжээ 275 м3/с байна.
Энэхүү судалгаа нь Монгол орны төв хэсэгт аянга цахилгаантай аадар бороо орох үндсэн механизм, синоптик системийн шинж чанарыг судлах зорилготой. Судалгаанд зургаан цагийн алхамтай 0.75x0.75 нягтралтай Европын дунд хугацааны цаг агаарын прогнозын төв(ECMWF) -ийн ERA реанализ мэдээг авсан болно. Судалгаанд National Severe Storms Laboratory(NSSL) -ийн давхар моментийн микрофизикийн схем бүхий Weather Research and Forecasting(WRF) тоон загварчлалын системийг 2019 онд болсон аянга цахилгаантай хэд хэдэн тохиолдлыг загварчлахад ашигласан. Загварын үр дүнг Цаг уур, орчны шинжилгээний газар(ЦУОШГ) -ын цаг уурын автомат станц(AWS) -ын ажиглалтаар баталгаажуулсан. Мөн Global Lightning Dataset(GLD360) сүлжээний орон нутгийн ажиглалтын цэгээс ашигласан аянгын дохиоллын өгөгдлийг ашигласан. Аянга цахилгаантай аадар бороо үүсэхэд нөлөөлдөг синоптик процессууд нь Монгол орны төв дээгүүр үүсдэг фронтогенез ба циклогенезтэй холбоотой байдаг. Энэхүү судалгаа нь аянга цахилгаантай аадар бороог урьдчилан таамаглах загварчлалын үр дүнг боломжийн нарийвчлалтайгаар харуулж байна.
Манай орон уур амьсгалын өөрчлөлтөд нэн өртөмтгий, эмзэг бүс нутгуудын тоонд багтдаг учир говийн бүсэд хамаарах Орог нуур-Түйн голын сав газрын ус зүй, уур амьсгалын судалгааг хийх нь олон ач холбогдолтой. Үүнээс товч дурдвал уур амьсгалын өөрчлөлт тухайн сав газарт нөлөөлөх нөлөөллийг тогтоох, УННМТ-г шинэчлэх, сайжруулах, суурь судалгаа болох гэх мэт. Уг судалгааг хийхийн тулд Ландсат-5TM, Ландсат-8OLI хиймэл дагуулаас 1991-2020 оны жил бүрийн 10р сарын үүлгүй үеийн зургийг татан авч сүүлийн гучин жилийн Орог нуурын талбайг тодорхойлсон. Мөн Европын дунд хугацааны цаг уурын прогнозлох төвөөс бэлтгэн гаргадаг ERA-5 ре-анализын мэдээнээс (тухайн сав газрыг 200 орчим цэгээр төлөөлж чадахуйц) 1991-2020 оны гучин жилийг хамарсан хур тунадас, температур, нийлбэр ууршилт, потенциал ууршилт зэрэг уур амьсгалын үзүүлэлтүүдийг авч боловсруулалт хийсэн болно. Судалгааны ажлын үр дүнг тодорхойлохдоо Орог нуурын талбайн хэмжээ, Түйн голын Богд харуул дээр хэмжигдсэн урсцын хэмжээ, ERA5-аас тодорхойлсон уур амьсгалын үзүүлэлтүүд хоорондын хамаарлыг тогтоосон ба орон зайн тархалтаас харахад сүүлийн 30 жилийн хугацаанд Орог нуурын талбай 70 орчим ам.км, Түйн голын урсац 0,5 шоо м/с-ээр тус тус буурсан байна. Хур тунадасны хэмжээ 30 жилийн хугацаанд 23мм-ээр багасч, агаарын температур 2 орчим градусаар дулаарсан бол нийлбэр ууршилт 18мм -ээр нэмэгдсэн байна. Түйн голын урсац хур тунадаснаас хүчтэй (C=0.71) хамаардаг бол нуурын талбайн хэмжээ урсцаас төдийлөн сайн хамаарахгүй (C=0.48) байна. Мөн нийлбэр ууршилтын хэмжээ температураас (C=0.66) хүчтэй хамаарч байна. Нуурын талбай болон хур тунадасны хамаарал (C=0.56) бөгөөд тухайн нуурын талбай дулааны улиралд орсон хур тунадаснаас сул хамаарч байна.
Тус судалгааны ажлыг Төв Азийн гадагш урсацгүй ай савын томоохон төлөөлөл Завхан голын сав газрын эхэн хэсэг Гуулин ус судлалын харуулын хөндлөн чиглэлд тодорхойлсон ус хурах талбайн хэмжээнд хийж гүйцэтгэлээ. Монгол орны төвийн бүсэд 2016 оны 7-р сарын 08 нд орсон аадар тунадасны тоо (18-22 мм) хэмжээг Weather Research and Forecasting (WRF) v4.0.3 загварын үүлний микросфизикийн 7 төрлийн схемээр тооцоолон цаг уурын станцуудын мэдээ болон GPM (Global Precipitation Measurement)-тэй харьцуулан үнэлээд NSSL and Morrison double-moment схемээр тооцсон нийлбэр тунадасны хэмжээ газрын хэмжилтийн үр дүнтэй илүү нийцэж буйг олж тогтоов. Орон зайд тооцсон нийлбэр хур тундасны үр дүнг ашиглан Америкийн нэгдсэн улсын (АНУ) Хөрс хамгаалах нийгэмлэгээс боловсруулан гаргасан SCS-CN аргаар гадаргын урсацын хэмжээг тооцож улмаар гарсан үр дүнг Завхан-Гуулин ус судлалын харуулд хэмжигдсэн усны өнгөрөлтийн мэдээгээр урсацын давхараа бодож харьцуулан үзэв. Судалгааны дүнгээс авч үзвэл бодит урсацын хэмжээ SCS-CN арга хоорондын зөрүү 1.3 мм ба WRF загварын MP10, MP18 схемүүдээр тооцсон урсац бодит урсацын хэмжээ ба SCS-CN аргын тооцооны үр дүнтэй илүү таарч буй нь тогтоогдлоо.
In this work, the basin precipitation has been assessed – an important indicator of its surface water and climate, comparing the amount with GPM (Global Precipitation Measurement) of National Aeronautics and Space Administration, USA, as well as the measurement result from eight station of Mongolian National Agency for Meteorology and Environmental Monitoring collected from 2011 to 2018. Khar Lake- Khovd River has been chosen as the research field, and the number as well as even distribution of the meteorological stations using ArcGis 10.6 program for the geographical information system over the entire field has been taken into consideration. According to the research results, the space accuracy of GPM data, 0.1*0.1 (10km*10km) can be connected to the correlation coefficient of 0.6 with monthly total precipitations measured in the meteorological stations and numeral serial 152 determined with GPM data, which shows the correlation force is average. At the basin level, however, it is averaged by the Thiessen polygon method, and the correlation coefficient between the values averaged by the GPM data is 0.85, which is a strong correlation. This indicates high advisability in terms of space.
The mean pressure in the center of the Siberian anticyclone in January, more than 1030 hPa, in some parts can be up to 1050 hPa. Siberian anticyclone brings very cold (in the surface layers), cloudy and therefore little snow winter in inland areas of Central Asia. During the summer, replaced by Central Asian anticyclone comes depression. Calculate the first three EOFs over the central Asian region for the winter (DJF) season. The first EOF pattern is commonly identified as the Siberian anticyclone oscillation mode. In this study, we apply some applications of principal component analysis (PCA) which is the fundamental technique’s for EOF analysis. Finally, the resulting principal component time series is normalized by the weights used to get the time series of the mean areal amplitudes. Keywords: Siberian anticyclone, PCA, air pressure, air temperature
The study was conducted in the Zavkhan-Guulin watershed located in Central Asian internal drainage basin. The catchment delineation is generated for the Guulin watershed to get sub-watersheds by using Arc-hydro extension in ARCGIS10.1. In this work, a case study of the precipitation and surface runoff simulation was performed on heavy rainfall on 8th July 2016 in Central Mongolia. The daily accumulated precipitation amount of 18–22 mm can be regarded as a heavy rainfall event in Mongolia. To numerically simulate the heavy rainfall event and accumulated surface runoff, the Weather Research and Forecasting (WRF) model v4.0.3 was used. Additionally to simulate the surface runoff ,the cloud microphysical seven types scheme was used. Many methods are available to estimate runoff from rainfall, however, The US Department of Agriculture, Soil Conservation Service Curve Number method used in this study. The SCS-CN method still remains the most popular.SCS-CN method and it depends on land use, land cover, soil type, and antecedent soil moisture. These necessary data are from Zavkhan River Basin Integrated Water Resources Management Assessment Report. We took an observed data analysis for Zavkhan-Guulin hydrological gauges stream flow data( 8th of July – 18th of July) and processed the runoff spatial distribution. The results show : We compared the actual measurement results with the quantitative results which were conducted by WRF model v4.0.3, and SCS-CN method. To sum it up, the wrf-mp10 and wrf-mp18 scheme suited best with observed and SCS-CN method’s results.
This study target to evaluate the potentiality of two single moment and six double-moment bulk cloud microphysics schemes in the WRF (Weather Research and Forecasting) model how heavy rainfall amount can be simulated, in reference to the observation data are from the Integrated Multi satellite Retrievals for GPM (Global Precipitation Measurement) and rain gauge observation network of the NAMEM (National Agency for Meteorology and Environment Monitoring) of Mongolia. On 8 August 2016, a heavy rainfall event observed over central Mongolia. The daily accumulated surface precipitation amount of 18–22 mm can be regarded as a heavy rainfall event in Mongolia from NAMEM data. To numerically simulate the heavy rainfall event, the Weather Research and Forecasting (WRF) model v4.0.3 is used. The results show that the NSSL and Milbrandt double-moment schemes (cloud droplets, rain drops, ice crystals, snow, graupel, and hail) are simulated best the heavy rainfall field compared then GPM data. The all model tends to underestimate the 24h accumulated surface precipitation amount compared to the GPM and NAMEM data. The most minimum mean bias value shown also, the NSSL double-moment schem and maximum mean bias value show single-moment schemes. Minimum root-mean-square deviation value shown the NSSL and Morrison double- moment schemes.
аман
- аман илтгэл
Голын сав газрын усны нөөц, горимд ирээдүйд гарах өөрчлөлтийг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй таамаглаж гарсан үр дүнг усны бодлого зохицуулалтад тусгах нь зүйн хэрэг юм. Уг судалгааны ажлаар уур амьсгалын ирээдүйн өөрчлөлт дулааны улиралдаа голын урсацын хэмжээнд хэрхэн нөлөөлж буйг үнэлэх ажлыг хийсэн болно. Гадаргын урсацын олон жилийн (1978-2008) хэмжилтийн материал бүхий Онон-Биндэр усны харуулын ус хурах талбайд усны балансын гол бүрэлдэхүүн хэсэг тунадас, нийлбэр ууршилтыг NCEP-ийн 0.5 градус торын алхмаар буулган урсацыг тооцоолж үр дүнгээ бодит ажиглагдсан утгатай нийцүүлэв. Гарган авсан тооцооны тэгшитгэлд ирээдүйн уур амьсгалын өөрчлөлтийн HadCM3 загварын сав газрын түвшинд үнэлсэн үр дүнг ашиглаж харьцуулалт хийлээ. Судалгааны үр дүнгээс Онон-Биндэр ус хурах талбайд энэ зууны дунд үе (2046-2065) - д тунадас 3-30 мм, агаарын температур 3-4.5 хэм, сүүлчээр тунадас 24-32 мм, агаарын температур 3.4-6.1 хэмээр тус тус нэмэгдэж ирээдүйд голын шууд урсацын хэмжээ дулааны улиралдаа нэмэгдэх төлөв ажиглагдаж байна.
Голын сав газрын усны нөөц, горимд ирээдүйд гарах өөрчлөлтийг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй таамаглаж гарсан үр дүнг усны бодлого зохицуулалтад тусгах нь зүйн хэрэг юм. Уг судалгааны ажлаар уур амьсгалын ирээдүйн өөрчлөлт дулааны улиралдаа голын урсацын хэмжээнд хэрхэн нөлөөлж буйг үнэлэх ажлыг хийсэн болно. Гадаргын урсацын олон жилийн (1978-2008) хэмжилтийн материал бүхий Онон-Биндэр усны харуулын ус хурах талбайд усны балансын гол бүрэлдэхүүн хэсэг тунадас, нийлбэр ууршилтыг NCEP-ийн 0.5 градус торын алхмаар буулган урсацыг тооцоолж үр дүнгээ бодит ажиглагдсан утгатай нийцүүлэв. Гарган авсан тооцооны тэгшитгэлд ирээдүйн уур амьсгалын өөрчлөлтийн HadCM3 загварын сав газрын түвшинд үнэлсэн үр дүнг ашиглаж харьцуулалт хийлээ. Судалгааны үр дүнгээс Онон-Биндэр ус хурах талбайд энэ зууны дунд үе (2046-2065) - д тунадас 3-30 мм, агаарын температур 3-4.5 хэм, сүүлчээр тунадас 24-32 мм, агаарын температур 3.4-6.1 хэмээр тус тус нэмэгдэж ирээдүйд голын шууд урсацын хэмжээ дулааны улиралдаа нэмэгдэх төлөв ажиглагдаж байна.
Due to rapid climate change in Mongolia, evolution has been observed in river basin water resources, runoff regime, water balance and hydrograph components. Understanding the relevance of these processes in the environment is crucial to the proper use of water resources-planning and adapting to climate change adaptation measures. This study was carried out within the catchment area of Hovd-Ulgii hydrological station in Khovd river and using the long-term precipitation of the long-term average runoff and rainfall data of the reanalyzed data we studied the amount of rainfall and runoff during the summer. According to the results of the study, the catchment area was 22,946.1 km2, the average height was 2491 meters, the average precipitation falls in the area (1987-2017) was about 380 mm. Summer rainfall and discharge variability with a correlation coefficient of 0.53. Representatives of climate stations and guards in the field of research were represented by precipitation data on the spatial distribution and I think that is the main feature of this research.
