МОНГОЛ УЛСЫН ИХ СУРГУУЛЬ

Бидний тухай


Багш ажилтан

 /  Бидний тухай  /  Багш ажилтан /  Дэлгэрэнгүй мэдээлэл

Дэлгэрэнгүй мэдээлэл


Судалгааны чиглэл:
Мэдээллийг профессор, багш, ажилтан МУИС-ийн мэдээллийн санд бүртгүүлснээр танд харуулж байна. Мэдээлэл дутуу, буруу тохиолдолд бид хариуцлага хүлээхгүй.
Зохиогч(ид): Д.Лхагвасүрэн, W.Hongling, Q.Xianghui, G.Song, K.Guoshi, A.Yingfeng, L.Fuping
"Characterization of a novel multifunctional β-glucosidase/xylanase/ feruloyl esterase and its effects on improving the quality of Longjing tea" Food Chemistry, vol. 453, pp. 139637, 2024-5-12

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0308814624012871?via%3Dihub

Хураангуй

Lkhagvasuren Damdindorj, Hongling Wang, Xianghui Qi, Song Gao, Guoshi Kan, Yingfeng An, Fuping Lu Хураангуй: Herein, a novel multifunctional enzyme β-glucosidase/xylanase/feruloyl esterase (GXF) was constructed by fusion of β-glucosidase and bifunctional xylanase/feruloyl esterase. The activities of β-glucosidase, xylanase, feruloyl esterase and acetyl xylan esterase displayed by GXF were 67.18 %, 49.54 %, 38.92 % and 23.54 %, respectively, higher than that of the corresponding single functional enzymes. Moreover, the GXF performed better in enhancing aroma and quality of Longjing tea than the single functional enzymes and their mixtures. After treatment with GXF, the grassy and floral odors of tea infusion were significantly improved. Moreover, GXF treatment could improve concentrations of flavonoid aglycones of myricetin, kaempferol and quercetin by 68.1-, 81.42- and 77.39-fold, respectively. In addition, GXF could accelerate the release of reducing sugars, ferulic acid and xylo-oligosaccharides by 9.48-, 8.25- and 4.11-fold, respectively. This multifunctional enzyme may have potential applications in other fields such as food production and biomass degradation.

Зохиогч(ид): Д.Лхагвасүрэн, Б.Ариунцэцэг, Л.Сугар, Ц.Дэлгэрмаа, Ц.Оюунсүрэн
"Хепатитийн с вирусийн шинэ төрлийн төлөөлөгч приматуудын биш хепасивирус (NPHV)-ийг адуу болон нохойноос илрүүлсэн судалгаа", Эрдэм шинжилгээний анхны хурлын 80 жилийн ой, МУИС, 2024-4-22, vol. 1, pp. 29

Хураангуй

Олон улсын судлаачдын судалгааны үр дүнгээр хепасивирусийн гарал үүсэл, генетикийн олон янз байдлын тухай ойлголт сүүлийн арав гаруй жилд ихээхэн шинэчлэгдэж байна. Вирусийн ангилал зүйн олон улсын хорооны мэдээгээр Flaviviridae-ийн овогт хепасивирусийн төрлөөс хүн, сармагчин (Lauck, 2013), адуу (Burbelo, 2012), нохой (Amit Kapoor, 2011), үхэр, мэрэгчид (Amit Kapoor, 2013) (Firth C, 2014), сарьсан багваахай (Phenix-Lan Quan, 2013) зэрэг хөхтөн амьтдад халдварладаг А-ээс N хүртэл 14 зүйлийн вирусийг тодорхойлоод байна. Эдгээрээс хамгийн сайн судлагдсан нь Hepacivirus С (Hepacivirus hominis) буюу гепатитын С вирус юм. Энэ вирустэй хамгийн ойрын төрөл вирус нь 1995 онд тамаринаас илэрсэн Hepacivirus B (Hepacivirus platyrrhini) вирус GBV-B байсан. Гэвч сүүлийн 10 жилийн дотор 12 шинэ зүйлийн хепасивирус илрүүлснээр ангилал зүйн асуудлыг онцгой анхаарах шаардлагатай болсон. Мөн түүнчлэн ангилал зүй нь тодорхойгүй байгаа ч хепасивирусийн төрөлд багтаах боломжтой аварга загасны (Proscyllium habereri) Wenling shark virus-ийг мөн илрүүлсэн байна (Shi MLin X, 2015). Эдгээр хепасивирусүүдээс филогенетикийн хувьд NPHV нь хүний Hepacivirus hominis-тэй хамгийн ойр вирус болох нь тогтоогдсон. Тиймээс NPHV-ийн судалгаа нь цаашдаа HCV-ийн эмгэг жам, эмчилгээг судлахадилүү уян хатан амьтны загвар бий болгоход чухал ач холбогдолтой. Бидний судалгаагаар монгол банхар болон тайга нохойны 53, адууны 370 цусны сийвэнгээс уг дан гинжтэй РНХ геном бүхий (Hepacivirus equi - CHV/EHV) 5'-UTR хэсгийн дарааллыг ашиглан илрүүлэхэд нохойн 18,9%, адууны 38,6% -д нь илэрснээс үзэхэд уг вирусийн тархалт монгол адуу болон нохойнд харьцангуй өндөр байгааг харуулж байна. Үүнээс гадна монгол адуу болон нохойноос илэрч байгаа уг вирус нь бүгд Hepacivirus equi -ийн мэдэгдэж байгаа хоёр дэд генотипийн 1-р дэд генотипд багтаж байна.

Зохиогч(ид): Д.Лхагвасүрэн
"Нохойны цусны сийвэнгээс CHV/EHV вирус илрүүлсэн дүн", Вирус судлалын тулгамдсан асуудлууд, 2023-11-10, vol. 19, pp.

Хураангуй

Canis төрөлд хамаарах lupus familiaris зүйлийн нохойнд илрэх хепасивирус (CHV) нь гепатитын вирусийн төрөлд багтах дан гинжтэй РНХ геном бүхий вирус бөгөөд нохойнд уушгины өвчлөл үүсгэдэг. Нохойны гепасивирус нь ойролцоогоор 9195 нуклеотидын урттай геном дараалал агуулах бөгөөд 2942 амин хүчил нь полипротейнд хамаардаг. Филогенетикийн шинжилгээгээр нийт гепасивирусүүдийн дундаас CHV болон Адууны гепасивирус (EHV) хоёр нь гепатит Ц вирусийн (HCV) геномын дараалалтай хамгийн төстэй болох нь тогтоогдсон. Хэрэв CHV нь нохойнд элэгний өвчлөл үүсгэдэг нь тогтоогдвол HCV-ийн эмгэг жам, дархлаа, эмчилгээг судлах илүү уян хатан амьтны загвар дээр судлах боломж бүрдэх бөгөөд ингэснээр HCV-ийн судалгааны явцыг эрс өөрчлөгдөх боломжтой юм. Энэхүү судалгаанд QIAGEN компанийн QIAamp Viral RNA цомог ашиглан нохойны цусны сийвэнгээс CHV-ийн РНХ-ийг ялган авч урвуу транскриптаза Полимеразын Гинжин Урвалын (утПГУ) аргаар кДНХ-д хөрвүүлэн 5'-UTR хэсгийн дарааллыг үүрлэсэн ПГУ-ын аргаар илрүүлэн үр дүнг гель электрофорезийн аргаар шалгасан. Нийт 30 сорьцоос вирусийн РНХ ялгаж ПГУ-ын эхний хос праймерийн тусламжтай 4 дээжээс, үүрлэсэн хоёрдугаар хос праймерийн тусламжтай 6 дээжээс CHV/EHV илүүллээ. CHV/EHV илэрсэн сорьцуудыг ашиглан вирусийн геномын дарааллыг тодорхойлохоор ажиллаж байна.

Зохиогч(ид): А.Энхжин, А.Солонго, Л.Мөнхгэрэл, Ө.Энэрэлт, Д.Лхагвасүрэн
"Prunus-ын гурван зүйл ургамлын фракцуудын бактерийн эсрэг идэвхийн скрининг ба цианогенгликозидын тоон тодорхойлолт", Хими-2022, 2022-11-10, vol. 1, pp. 1

Хураангуй

: Сарнайтны овгийн хүнсний ургамлууд шим тэжээлийн бодисоор баялаг бөгөөд амттан, үнэртэн, гоо сайхны бүтээгдэхүүнд ашиглахаас гадна уламжлалт анагаах ухаанд өргөн хэрэглэддэг байна. Гэвч хар чавга, бүйлсийн самрыг идэж хордох, харшлах тохиолдол нь үрэнд агуулагдах тосны хэмжээ бусад биологийн идэвхт нэгдлийг бодвол өндөр, цианогенгликозидыг тодорхой хэмжээгээр агуулдагтай холбоотой. Уламжлалт анагаах ухаанд Prunus-ын төрлийн ургамлын үрийг зүрх судасны өвчинд, тосыг гадуур шарханд түрхлэг болгон хэрэглэж ирсэн ба үрийн тосноос ялгасан амигдалиныг фиброз эмчлэх, апоптозыг өдөөх чадвартайг баталсан. Иймд уг 3 зүйл ургамлын цианогенгликозид; фракцуудын биологийн идэвхт тосны хүчил, бактерийн эсрэг идэвхийг илрүүлэх зорилго тавьлаа. Цианогенгликозидыг тодорхойлохын тулд Бариулт бүйлс /P.pedunculata/, Монгол бүйлс /P.mongolica/, Сибирь гүйлс /P.armeniaca/ зэрэг 3 зүйлийн үрийг хүчиллэг орчинд уусган, 12 цаг энзимийн гидролиз явуулан усны уураар нэрж, ISO2164-1975NT стандартын дагуу Фольгардын аргаар титрлэн тодорхойлоход 13.03мг/кг, 7.7мг/кг, 19.58мг/кг тус тус агууламжтай байна. Мөн тосны хүчлийн агууламж нь P.pedunculata, P.mongolica, P.armeniaca зэрэгт 6.57%, 4.33%, 13.39% тус тус байв. Эдгээрээс тус бүр 100г-ыг Сокслетын аргаар 80%-ийн этанолоор хандлан; дихлорэтан, этилацетат, бутанолоор фракцлан P.pedunculata-гийн 266.5мг, 64.6мг, 514.1мг, P.mongolica-гийн 236мг, 147.7мг, 37.7мг, P.armeniaca-гийн 301.3мг, 1628.4мг, 2137.9мг фракцуудыг тус тус гарган авлаа. 1мг/мл концентраци бүхий 12 фракцад бактерийн эсрэг идэвхийг зон диффузийн аргаар скрининг хийхэд P.armeniaca-гийн тосны хүчил нь B.subtilis-ын эсрэг 10±0.4, S.aureus-ын эсрэг 8±0.2 мм хүрээ үүсгэж идэвхтэй байна. Дээрх үр дүнгээс үзэхэд энзимийн гидролизын дүнд гидроксицианат үүсгэх цианогенгликозидын хэмжээ нь хүнсний алмондын (P.dulcis) үрийн 25мг/кг агууламжаас давахгүй байгаа нь сонирхол татаж байна. P.armeniaca тосны хүчлийн бактерийн эсрэг идэвхийг цаашид нарийвчлан тодорхойлж уламжлалт анагаах ухааны хэрэглээг шинжлэх ухааны үндэстэй батлах шаардлагатай байна.

Зохиогч(ид): Г.Батнасан, Д.Золзаяа, Д.Лхагвасүрэн
"Illegal Hunting and Poaching Activity in Mongolia", AFSN Annual Meeting and Symposium, Indonesia, 2022-11-3, vol. 14, pp. 9

Хураангуй

The national police agency of Mongolia has released statistics on illegal hunting activities such as poaching from 2015 to 2020. In this report, 241 crime cases were committed in a total of 6 years, and 6,678 evidences of organ and body part samples were seized and analyzed at the National Institute of Forensic Science (NIFS). Poaching may strongly negative impact to these animal populations living in harsh natural conditions: such as high mountain, taiga forest, steppe, desert-steppe, Gobi desert and wetlands of Mongolia by causing local extinctions, reducing genetic variability, altering sex ratios and age structures. We determined most susceptible animal species and class to illegal hunting. According to the report, we found out that mammals were the most affected class out of the four class of animal taxonomy from the 196 mammals of 25 species of the 13 herbivores and 12 carnivores, 31 birds of 8 species, 13 fishes of 5 species, and 1 reptile. The offense was detected usually near the entrance of provinces, capital cities, and custom inspection. Only 20 offences were confirmed to illegal from 41 environmental offence cases from 2021 to 2022 by the laboratory of ecology of the National Forensic Research Institute of Mongolia. The data suggested that new initiatives, crime prevention strategies and skills are needed to reducing environmental crime such as animal identification kits for detect specific animal species and new experts in rural area.

Зохиогч(ид): P.Sarantsetseg, Д.Лхагвасүрэн, Т.Сувдмаа
"Эгэл цагаан түрүүний бүлэг хандны биологийн идэвх болон хорт чанарын судалгаа", Биологи, Биотехнологи -80 жил, 2022-10-3, vol. 1, pp. 60

Хураангуй

Бид судалгаандаа Монголын уламжлалт анагаах ухаанд даралт бууруулах, халдваргүйжүүлэх зорилгоор хэрэглэгдэж ирсэн Эгэл цагаан түрүү /Leontopodium leontopodioides/-г сонгож, газрын дээрх хэсгийг гексан, хлороформ, этил-ацетат, бутанолоор уусгагчийн туйлшралыг ихэсгэх замаар бүлэглэн хандалж, ханд бүрийн биологийн идэвх, хорон чанарыг судаллаа. Бактерийн эсрэг идэвхийг цаасан дискийн аргаар тодорхойлоход цэцэг навчны хлороформ болон этил-ацетатын ханд Pseudomonas aeruginosa, Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus, ишний этил-ацетатын ханд Pseudomonas aeruginosa, Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus бактериудын өсөлтийг дарангуйлж байв. DPPH чөлөөт радикалыг дарангуйлах аргаар антиоксидант идэвхийг тодорхойлж, IC50 утгыг тооцоход цэцэг навчны бүлэг хандаас этил-ацетатын ханд 6.12 мкг/мл, бутанолын ханд 7.88 мкг/мл, ишний бүлэг хандаас этил-ацетатын ханд 7.43 мкг/мл, бутанолын ханд 29.12 мкг/мл утгатай буюу бусад бүлэг хандтай харьцуулахад харьцангуй өндөр идэвхтэй байв. Мөн хорон чанарыг Artemia saline-н авгалдайг ашиглан тодорхойлон LC50 утгыг тооцож Кларксоны хорон чанарын индексээр үнэлэхэд цэцэг навчны хандууд 192.23–497.1 мкг/мл буюу дунд зэргийн хортой, ишний гексан, хлороформ, этил-ацетатын ханд тус бүр 451.0, 299.25, 232.04 мкг/мл буюу дунд зэргийн хортой, бутанолын ханд 503.55 мкг/мл, усан ханд 801.78 мкг/мл буюу хорон чанар багатай байв.

Зохиогч(ид): Ч.Батжаргал, О.Эрдэнэзаяа, Д.Лхагвасүрэн, Л.Энхсайхан
"THE EFFECTS OF CHELIDONIUM MAJUS L. EXTRACT ON THE PROLIFERATION OF MC-38 CANCER CELLS", The international medical science conference VI, Монгол, 2022-9-23, vol. VII, pp. 31-32

Хураангуй

According to WHO, the increase in cancer deaths among the general population is one of the greatest social and health problems. In the last half century, doctors, experts and researchers have been conducting lots of research work on natural anti-cancer substances with lower side effects and preventive medicines in order to reduce the negative effects of chemotherapy. The Chelidonium majus L. is a perennial in the Papaveraceaе family. Researchers believe that the plant contains a large amount of isoquinoline alkaloids, which are the main biologically active substances against cancer. The extract of the plant has been widely used for digestive tract and liver diseases, but there is a lack of scientifically based research. According to the results of previous research works from 2016 to 2021: the following research was initiated on the basis that the ethanol tincture of the plant is characterized by a high level of biologically active substances. Purpose The effects of the whole air part of the Chelidonium majus L. extract on the proliferation of MC-38 cancer cells. Materials and methods According to the Comparative Experimental Study model was performed an in vitro. The concentrated extract of the plant was prepared 100 mg/ml in DMSO and diluted up to 10 mg/ml in the cell culture medium, filtered through a 0.22 μm filter, and divided into 1.5 ml tubes. MC-38 cancer cells were seeded in 96 well plates by 5х103 cells/well, inoculated in DMEM medium, extract of the plant was added with concentrations of 5000 μg/ml, 2500 μg/ml, 1250 μg/ml, 625 μg/ml, 312.5 μg/ml, 156 μg/ml for 18, 24, 48 and 72 hours, respectively. The half-dose the maximum inhibitory concentration for cell proliferation (IC50) determined by determination of Crystal violet and MTT. 6 According to the manufacturer's instructions, the absorption of light at 630 nm wavelength was measured using spectrophotometry, and treated cells bys certain extract concentration were compared to untreated cells. MC-38 cancer cells were seeded in 6 well plates by 1х105 cells/well, inoculated in DMEM medium, an extract of the plant was added with concentrations of 350 μl/ml, 700 μl/ml, respectively, and incubated for 24 hours. Then, RNA was isolated using the “Cell/Tissue RNA extraction” kits, converted cDNA by performing RT-PCR with "M-MLV RT-PCR” kits, using primers for GAPDH, Caspase-3, Caspase-9, Bcl-2, NF-kB1, NF-kB2, BNIP3, and HIF-1α genes, PCR analysis was performed according to the manufacturer's instructions using the "Hotstrart PCR 2X PREMIX” kits. The results of the reaction were obtained by gel electrophoresis, converted to relative quantification by Image J software, and the results were comparing the dose-treated samples of each genes to the control samples. Each experiment was repeated three times. Correlation, regression analysis, and the Student's T-Test were used to calculate significant p<0.05 differences. Result In our study: 5х103 cell/well the cancer cell inoculated and treated with plant extract for 18, 24, 48 and 72 hours. The half-dose of the maximum inhibiting concentration of cell proliferation (IC50) was 1286 μg/ml, 616 μg/ml, 321 μg/ml and 359 μg/ml, respectively. Also, 5х103 cell/well MC-38 cancer cell has been seeded, stabilized for 48 hours, samples treated with plant extract for 24 hours, and the half-dose of the maximum inhibiting concentration of cell proliferation (IC50) was 700 μg/ml and 727 μg/ml, respectively. In the evaluation of MC-38 cancer cell apoptosis genes expression analysis, Caspase-3 gene was induced in samples treated with 700 μg/ml extract. Expression of the Caspase-9, NF-kB1, and HIF-1α gene was determined in each sample. However, no expression of the genes Bcl-2, NF-kB2, and BNIP3 were not detected. Conclusion Based on the above finding, both cell viability assays had the same sensitivity. Plant extract concentration and time dependence are significant in levels 0.05 and 0.01. Moreover, apoptosis related Caspase-3 gene was induced which may inhibits the proliferation of the cancer cells. Keywords: Мedicinal herb, Cell viability, apoptosis, Caspase-3, HIF-1α

Зохиогч(ид): Д.Лхагвасүрэн
"ПГУ-ДНХ-Хроматографын аргаар тарваган тахал өвчнийг оношлох түргэвчилсэн тестийн загварчлал" Хүрэлтогоот эрдэм шинжилгээний хурлын эмхэтгэл Байгалийн ухааны салбар, vol. 22, pp. 56-63, 2022-5-3



Хураангуй

Yersinia pestis bacteria is the causative agent of plague. The highly contagious epidemic is a widespread zoonotic disease in all the continents, except Oceania. One of the largest plague-endemic areas in Central Asia is found in 137 soums throughout 17 provinces, covering 28.3% (443.3m2) of Mongolia's territory. The aim of the study was to create a rapid, highly sensitive, and specific DNA chromatography diagnostic test for the analysis of plague bacterial nucleic acid that could be read with the naked eye. We have designed oligonucleotide tagged forward and biotin tagged reverse primers for specific genomic sequence and plasmid of Yersinia pestis and 220bp, 525bp amplicons were amplified by two-step PCR condition. The amplicons were incorporated with blue latex beads through a biotin-avidin interaction and then hybridized oligonucleotide tag complementary on the nitrocellulose membrane. The assay spent less than 3 hours. The approach provides the ability to quickly construct any other diagnostic test for new and recurring infections.

Зохиогч(ид): Д.Лхагвасүрэн, Т.Сувдмаа
"Нангиад ороонго (Cuscuta chinensis Lam)-ын биологийн идэвх, хорон чанарын судалгаа" Bulletin of the Institute of Chemistry and Chemical Technology, vol. 9, pp. 40-46, 2021-12-16

https://www.mongoliajol.info/index.php/BICCT/article/view/1817

Хураангуй

Бид судалгаандаа Монгол оронд ургадаг Нангиад ороонго /Cuscuta chinensis/-ын химийн найрлагыг судлан, бүлэг хандуудыг гарган авч, DPPH чөлөөт радикал саатуулах идэвхийг тодорхойлон IC50 утгыг тооцоход гексаны ханд 32.09 мкг/мл, хлороформын ханд 31.35 мкг/мл, этил-ацетатын ханд 7.23 мкг/мл, н-бутанолын ханд 53.35 мкг/мл, усан ханд 84.46 мкг/мл утгатай буюу бусад бүлэг хандаас этил-ацетатын ханд нь хамгийн өндөр идэвхтэй, бактерийн эсрэг идэвхийг тодорхойлоход хлороформын ханд Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Bacillus subtilis, этил-ацетатын ханд S.aureus, P.aeruginosa, B.subtilis, Enterococcus faecalis бактериудын өсөлтийг дарангуйлах идэвхтэй байв. Мөн хорон чанарыг Artemia salina хавчийн авгалдайд 1 мг/мл, 100 мкг/мл, 10 мкг/мл, 1 мкг/мл концентрацтайгаар тодорхойлон, LC50 утгыг тооцож Кларксоны хорон чанарын индексээр үнэлэхэд н-бутанолын ханд 1619.4 мкг/мл, усан ханд 1888.5 мкг/мл буюу хоргүй, харин гексаны ханд 212.15 мкг/мл, хлороформын ханд 432.47 мкг/мл, этил-ацетатын ханд 455.55 мкг/мл буюу дунд зэргийн хортой байв.

Зохиогч(ид): Д.Лхагвасүрэн, D.Maral, T.Oyunsuren, B.Khurelsukh, O.Nomuun, E.Ariya, B.Tuul, B.Nomin, T.Naranzul, B.Darmaa, D.Gantulga
"SARS-COV-2 ВАКЦИНЫ ДАРААХ ЭСРЭГБИЕИЙН ХАРИУ УРВАЛЫГ ТОДОРХОЙЛСОН СУДАЛГАА", Вирус судлалын тулгамдсан асуудлууд, 2021-10-15, vol. 101, pp. 19

Хураангуй

Монгол улсад SARS-CoV-2 ийн анхны тохиолдол 2020 оны 11 сард бүртгэгдсэн ба түүнээс 4 сарын дараа хүн амыг вакцинжуулах ажлыг эхлүүлсэн. Хүн амын дундах дархлаа тогтцын байдлыг судлах хэрэгцээ шаардлагын хүрээнд вакцинжуулалтын дараах SARS-CoV-2 вирүсийн эсрэгбиеийг тодорхойлох энэхүү ажлыг хийж гүйцэтгэлээ. Манай улсын дархлаажуулалтанд хамрагдсан нийт хүн амын 88% орчим нь BBIBP-CoRV ^Синофарм Co., Ltd, БНХАУ) вакцин хийлгэсэн тул энэхүү судалгаанд бид өөрсдийн боловсруулсан SARS-CoV-2 вирүсийн бүтцийн уураг болох нуклеокапсид уурагт суурилсан ФХЭБУ-н оношлуурыг ашигласан. Судалгаанд 23^ хүн хямрууптк рйпп^р ттурггуүпсян ба 3 бүлэгт хуваан үзсэн. Үүнд: вакцин хийлгээгүй буюу хяналтын 35 хүн (1-р бүлэг), дээрх вакцины 2 тунд хамрагдсанаас хойш 14-45 хоног өнгөрсөн 100 хүн (2-р бүлэг) болон вакцины сүүлийн тунгаас хойш 4 cap өнгөрсөн 100 хүн (3-р бүлэг) -ий ийлдсэнд SARS-CoV-2 өвөрмөц иммуноглобулин G тодорхойлсон. Судалгааны дүнд вакцин хийлсэасуи хяналтын бүлгийн хүмүүст иммуноглобул^ G 8.6%^ илэрс^н (1-р бүлэг), вакцины-xo^g тунд хам] 14-45Уоног б^олсон хүмүу^^р%Д2-р бүлэг), харин 4 сарөнгөрсөн хүмүүс^г 6S.U"/oJ(3-p Ьүлэг) илэрсэн. ^ Судалгааны дүнд үндэслЗн хяналтын бүлэгтэй харьцуулахад вакцины хоер тун хийлгэсэн хүмүүст SARS-CoV-2-т өвөрмөц эсрэгбиеийн агууламж 14-45 хоногт хамгийн өндөр байгаа ба цаашид хугацаанаас хамааралтай буурах магадлалтай байна гэж үзэв.

Зохиогч(ид): Д.Лхагвасүрэн, B.Tuul, T.Oyunsuren, O.Nomuun, O.Maral, B.Khurelsukh, E.Ariya, B.Nomin, T.Naranzul, B.Darmaa, D.Gantulga
"SARS-COV-2 ВИРҮСИЙН ЭСРЭГ ЭСРЭГБИЕ ИЛРҮҮЛЭХ НУКЛЕОКАПСИД УУРАГТ СУУРИЛАСАН ФЕРМЕНТ ХОЛБООТ ЭСРЭГБИЕИЙН УРВАЛЫН (ФХЭБУ) ЦОМГИЙН СУДАЛГАА ", Вирус судлалын тулгамдсан асуудлууд, 2021-10-15, vol. 101, pp. 15

Хураангуй

Шинэ зүйлийн коронавирүс буюу амьсгалын цочмог халтай хам шинжийн вирүс-2 (SARS-CoV-2) нь 2019 оны 12-р дугаар сард анх бүртгэгдсэн ба түүнээс хойш дэлхий даяар тархан цар тахлын хэмжээнд хүрээд байна. Монгол хүн амын дунд ч yr вирүс тархсантай холбоотойгоор 2021 оны 2-р дугаар сараас хүн амыг дээрх вирүсийн халдварын эсрэг дархлаажуулах ажил'эхлэж'үундхэд хэдэн төрлийн '' вакциныг ашиглах болсон. Иймээс вакцинжуулалтын үр дүнг тодорхойлох, ниит хүн амын дундах дархлаа тогтоцын байдлыг судлах зорилгоор эсрэгбие илрүүлэх шинжилгээг хийх шаардлагатай юм. Манай Молекул биологийн лабораторид гарган авсан фермент холбоот эсрэгбиеийн урвалын (ФХЭБУ) оношлуур нь хүний биед SARS-CoV-2 вирүсийн эсрэг эсрэгбие үүссэн эсэхийг илрүүлэх боломжтой бөгөөд бид молекул биологийн орчин үеийн арга зүйг ашиглан SARS-СоҮ^вирүсийнЫуургийнгенийнхэсгийголшруулан тухайн уургийг бактерийн эсэд нийлэгжүүлж ялган N уургийн өвөрмөц чанарыг тодорхойлон арга зүйг тогтворжуулан оношлуур бэлэн болгосон. Судалгаанд уг оношлуур болон олон улсад хэрэглэж буй БНХАУ-ын Вантай компанийн SARS-CoV-2 IgG_ ELISA оношлуур ашиглан КОВИД-19 өвчноор йрпйпп эдгэсэн 200 хүний цусны ийлдсийн дээж болон үг өвчингарахаас өмнө (2017 онд) цуглуулсан 76 хүний цусны иилдсийн дээжинд SARS-CoV-2 вирүсийн эсрэг эсрэгбиеийг тодорхойлсон. Судалгааны дүнд бидний боловсруулсан оношлуураар IgG хоердогч эсрэгбие ашиглан SARS-CoV-2 вирүсийн эсрэг эсрэгбиеийг тодорхойлоход 200 дээжнээс 124 (64%) дээжинд эсрэгбие илэрсэн бол Вантай компанийн оношлуурт 122 (62%) дээжинд эсрэгбие илэрч 78 дээжинд илэрсэнгүй. Харин уг вирус тархахаас өмнө 76 дээжинд SARS-CoV-2 вирусийн эсрэг эсрэгбие илрээгүй болно. Үүнээс үзэхэд манай боловсруулсан оношлуур нь зах зээлд хэрэглэгдэж буй Вантай компаний оношлууртай харьцуулахад ижил мэдрэг чанар сайтай, цаашид судалгаа шинжилгээний ажилд хэрэглэх бүрэн боломжтой гэж үзэв.

Зохиогч(ид): Д.Лхагвасүрэн, Y.Enkhbat, T.Khaliunaa, K.Tungalag, N.Tsogbadrakh, T.Khishigjargal
"Development of Rapid and Sensitive PCR DNA chromatography for Yersinia pestis", International Conference on Chemical Investigation and Utilization of Natural Resources, Mongolia, 2021-10-5, vol. 2, pp. 1-8

Хураангуй

Yersinia pestis bacteria is the causative agent of plague. The highly contagious epidemic is a widespread zoonotic disease in all continent, except the Oceania. One of the biggest plague-endemic area of Central Asia are located in 137 soums of 17 provinces covered 28.3% (443.3m2) of Mongolian territory. The study aimed to develop a rapid, highly sensitive and specific DNA chromatography diagnostic test that could be read naked eyes for analysis of plague bacteria. We are designed oligonucleotide tagged forward and biotin tagged reverse primers for specific genomic sequence of Yersinia pestis and 220bp amplicons were amplified by two step PCR condition. The amplicons were incorporated with blue latex beads through a biotin-avidin interaction and then hybridized oligonucleotide tag complementary on the nitrocellulose membrane. The labeled PCR products are visualized on the membrane a blue dot that is easy to detect with the eyes. The assay spent less than 3 hours. The method has great potential to quickly developing any other diagnostic test to new and recurrent infections.

Зохиогч(ид): Д.Лхагвасүрэн, Ө.Энэрэлт, T.Bilegtsaikhan, L.Enkhsaikhan, L.Sugar, G.Anuujin, J.Budjav
"The characterization of acid soluble collagen from sheep tail tendon", International Conference on Chemical Investigation and Utilization of Natural Resources, , 2021-10-5, vol. 5, pp. 37-42

Хураангуй

The sheep (Ovis aries) tail tendons are the major by-products after being slaughtered for food consumption. A tendon is a powerful band of fibrous connective tissue that is composed of parallel bundles of collagen fibers and connects muscle to bone, due to the transmit forces and tolerate tension during muscle contraction. The tendon collagen structure is found as the main molecule of dense fibrous tissue and forms approximately 70% of dry weight. The collagen type is largely composed of Type I (60%) and other types. Type I collagen is by far the most abundant molecules in vertebrates, and it is a particularly mechanical scaffold in bone, skin, and connective tissue. This study was conducted to extract and characterize acid-soluble collagens (ASC) from sheep tail tendons. The tendon collagen was confirmed as collagen by different physicochemical techniques such as sodium dodecyl sulfate-polyacrylamide gel electrophoresis (SDS-PAGE), Zeta Potential Analyzer, and Fourier transform infrared (FTIR) spectra analysis. The yield of type I ASC from sheep tail tendon was about 9.7% on the dry weight of raw material. The collagen’s α1, α2, and β chain bands are observed in SDS-PAGE for both ASC and pepsin soluble collagen. The zeta potentials of ASC had a positive charge when pH from 2 to 4.5, while the negative charge in pH range from 6 to 11. But the electric potential of ASC was zero at pH 5. The results of FTIR spectra analysis detected the presence of triple superhelical structure in acid-soluble collagens, presenting isolation procedure did not interrupt the triple helical structure from the sheep tail tendon. Therefore, the study showed that it is a potential reference for collagen extraction and application of sheep tendon tails.

Зохиогч(ид): Д.Лхагвасүрэн
"The Characterization of Acid Soluble Collagen from Sheep Tail Tendon" Atlantis Highlights in Chemistry and Pharmaceutical Sciences, vol. 2, pp. 37-42, 2021-10-5

https://www.atlantis-press.com/proceedings/icciunr-21/125961369

Хураангуй

The sheep (Ovis aries) tail tendons are the major by-products after being slaughtered for food consumption. A tendon is a powerful band of fibrous connective tissue that is composed of parallel bundles of collagen fibers and connects muscle to bone, due to the transmit forces and tolerate tension during muscle contraction. The tendon collagen structure is found as the main molecule of dense fibrous tissue and forms approximately 70% of dry weight. The collagen type is largely composed of Type I (60%) and other types. Type I collagen is by far the most abundant molecules in vertebrates, and it is a particularly mechanical scaffold in bone, skin, and connective tissue. This study was conducted to extract and characterize acid-soluble collagens (ASC) from sheep tail tendons. The tendon collagen was confirmed as collagen by different physicochemical techniques such as sodium dodecyl sulfate-polyacrylamide gel electrophoresis (SDS-PAGE), Zeta Potential Analyzer, and Fourier transform infrared (FTIR) spectra analysis. The yield of type I ASC from sheep tail tendon was about 9.7% on the dry weight of raw material. The collagen’s α1, α2, and β chain bands are observed in SDS-PAGE for both ASC and pepsin soluble collagen. The zeta potentials of ASC had a positive charge when pH from 2 to 4.5, while the negative charge in pH range from 6 to 11. But the electric potential of ASC was zero at pH 5. The results of FTIR spectra analysis detected the presence of triple superhelical structure in acid-soluble collagens, presenting isolation procedure did not interrupt the triple helical structure from the sheep tail tendon. Therefore, the study showed that it is a potential reference for collagen extraction and application of sheep tendon tails.

Зохиогч(ид): Д.Лхагвасүрэн
"Development of serological assay for detection of antibodies in the N protein of SARS-CoV-2 in human sera in Mongolia" Proceedings of the Mongolian Academy of Sciences, vol. 61, no. 03, pp. 16-23, 2021-9-29

https://www.mongoliajol.info/index.php/PMAS/article/view/1819

Хураангуй

The capability to detect Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 (SARS-CoV-2) infection and identify immune responses among the population is crucial for managing the outbreak of the COVID-19 pandemic. Although PCR-based nucleic acid detection techniques are utilized to detect viral infection in people, alternative tests capable of distinguishing between exposure and infection are urgently needed beyond this restricted window of detectable viral replication. Antibodies are produced in human sera within a few days after viral infection, providing longer period for performing tests to acquire reliable database. Herewith, we provide the results of our in-house developed ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay) that displays all of the properties necessary for high-throughput of human sera sample analysis. This test does not involve the handling of live viruses, although it detects a variety of antibody types in serum and plasma of human after exposure to the virus. For in-house development of the kit, the nucleocapsid (N) gene of SARS-CoV-2 virus was cloned in the prokaryotic expression vector pGEX-6P-1, and purified N protein was used to detect IgG antibodies in human sera samples. In total 76 human serum samples that were collected before novel coronavirus registry in Mongolia in March 2020, as well as 200 serum samples from patients who had been infected by SARS-CoV-2 virus, were used. Among 200 serum samples, 188 were positive and 12 were false negative, while in non-infected cases 69 were negative and 7 were false positive, suggesting 94 per cent sensitivity and 90.7 per cent specificity of the kit, with p-values of 0.02.

Зохиогч(ид): Д.Лхагвасүрэн
"revalence of equine hepacivirus infection in Mongolia" Virus research, vol. 282, pp. 197940, 2020-6-1

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0168170219303144?via%3Dihub

Хураангуй

Equine hepacivirus (EHV) belongs to the hepacivirus A and is related to hepatitis C virus (HCV). This virus shows hepatic tropism and is known to chronically infect horses. EHV has been reported from various countries, but the prevalence in Mongolia, where large horse populations are pastured, remains unknown. This study collected serum samples from horses in six areas across Mongolia, in order to investigate the status of infection. The possibility of human infection was also examined. The results showed an infection rate among horses of about 40 % in all regions. However, no evidence of EHV viremia was found in human serum. A mutation characteristic of Mongolian EHV was found in the 5'-untranslated region of the viral sequence. Molecular phylogenetic trees for core, NS3, and NS5B sequences showed the formation of two clusters depending on the area from which samples were taken. The same results were obtained from molecular phylogenetic analyses using the full genome. From detailed calculations of genetic diversity calculated using the full genome, EHV appears divisible into two subgenotypes. Blood samples were collected again after a 7-month interval to examine infection persistence. Seventeen of 19 horses retested showed positive results for EHV after 7 months, suggesting a high rate of persistent infection. These results indicate a relatively higher frequency of EHV infection in Mongolia than in Europe or North America, with virus strains divided into at least two subgenotypes.

Зохиогч(ид): Д.Лхагвасүрэн
"Борлог дууч шувууны (Phylloscopus inornatus Blyth, 1842) тархац" Шинжлэх ухааны академийн Ерөнхий ба сорилын биологийн хүрээлэн эрдэм шинжилгээний бүтээл, vol. 35, pp. 28-35, 2019-10-29

https://igeb.ac.mn

Хураангуй

Манай орны жигүүртний ихэнх хувийг Боршувуутаны баг (Passeriformes) -ийн зүйлүүд эзлэх бөгөөд үүнээс нарийвчлан судлагдсан овгийн тоонд зэржигэний (Sylviidae) овог зүй ёсоор багтдаг (Фомин ба Болд, 1991; Болд нар, 2007). Энэ овгийн зүйлүүд олон янз байдал үзүүлдэг жижиг биетэй, шовх хошуутай. Газар, мод, бутны дээрээс аалз, шавж түүж иднэ. Зарим нь жимс, үр, цэцгийн балаар хооллоно. Янз бүрийн өтгөн, шигүү ургамалтай газар байршина. Энэ овогт 35 орчим зүйл тэмдэглэгдсэн мэдээ бий. Үүнд: Манай орны дууч шувууны {Phylloscopus) 12 орчим зүйл шувууд байгалийн аль ч бүсэд өргөн тархсаныг тэмдэглэсэн байдаг ( Dawaa et al., 1994). Бид Борлог дууч шувууны {Phylloscopus inornatus) ангилал зүйн асуудалд гарсан өөрчлөлтүүдийг нэгтгэн харуулах, тэдгээрийн тархалтын хэв маягийг тоймлон зөвхөн Монгол орны нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд мэдээг нэгтгэв. Энэхүү ажил нь Монгол орны борлог дууч шувууны бүрэлдэхүүн, тархалтын талаарх суурь мэдээллийн санг бий болгож байгаагаараа
онцлог юм.





Сул хараатай иргэдэд
зориулсан хувилбар
Энгийн хувилбар