Бидний тухай
Багш ажилтан
Fermentative treatment of camel milk is a part of ethnic traditions of Central Asia people. In Mongolian fermented camel milk is called khoormog. Present study was carried out chemical composition of camel milk and khoormog. Chemical compound of camel milk is remarkably different from cow and other milks. Fat consist in Mongolian camel milk is 4.56 % in average with ranges 2.5– 8 % dependently on season and camel species. High fat concentration gives tender smooth consistent and specific taste. Results showed that 11.0 % total solids, 4.09 % protein, 1.27 % ash, and a pH of 6.0. Also an experiment was carried out to determine the amino acids of camel milk protein There were noticeably higher levels of tyrosine, histidine, phenylalanine and methionine, respectively, while a lower values of glycine and asparagine in camel milk.
Consumers have recently preferred food that is easy to make and of excellent quality, as well as food that is safe, natural, and minimally processed, but has a longer shelf life. Food deteriorates over time as a result of microbiological, chemical, or physical changes. Phytochemicals derived from medicinal and food plants have long been recognized for their biological activity to protect plants. These bioactivities are designed to increase the shelf life of food while inhibiting the growth of microorganisms. The use of natural plant food preservatives containing bioactive compounds as health-promoting agents is particularly intriguing. Furthermore, due to their effectiveness against food spoilage and foodborne pathogens, natural plant-origin antimicrobial compounds have been investigated as alternatives to synthetic antimicrobial compounds for preserving food quality. This review focused on the plant composition and properties that can be utilized as a natural food preservative, as well as the possibilities of using Mongolian medicinal plants.
Өнөө үед үйлдвэрлэлийг хаягдалгүй технологиор явуулах талаар ихээхэн анхаарч, хүнсний үйлдвэрийн хаягдлыг ашиглах боломжийг эрчимтэйгээр судлах болсон. Бид энэ судалгаагаар үр тарианы шахдсыг ашиглах судалгааг хийхийг зорьлоо.
Whey is produced by the dairy industry during the manufacture of cheese. In addition to being a valuable source of functional and nutritional proteins, whey also presents almost all the lactose from the original whole milk. The lactose can be converted into lactulose, isomerization by using egg shell catalysts, with minimal secondary reactions and high yield. This work aim was to produce lactulose enriched whey-based beverages. Lactulose enriched whey-based fruit juices dry mix were prepared with different combinations. Based upon the sensory analysis, one formulation for each beverage was replicated thrice. Afterwards, all products had been submitted to acceptability sensorial tests and results showed that strawberry and pear juices, prepared from whey presented great acceptability.
Aflatoxins (AFs) are toxic fungal metabolites produced by fungi Aspergillus species, that are widely distributed in nature, and have severely contaminated humans and animal food supplies, posing in health hazards. We evaluated the aflatoxin surveillance from 2021 to 2022 in this paper. Throughout this period, a total of 1328 food samples, under the several food groups were collected for aflatoxin analysis and the results were compared against the statutory limits stipulated in the Mongolian National Standards (MNS). Depending on the type of food sample, AF contamination ranged from 3.2 to 83.3 percent, with a total AF level ranging from 0.20 to 4.1 gkg-1. Despite the fact that the values did not exceed the upper limits set by MNS for food products, AFs are still frequently found in food products at levels that necessitate a greater emphasis on public health protection. AFs are "natural" contaminants of foods; their emergence is unavoidable, and it is critical to detoxify contaminated food products chemically, physically, or biologically in ways that preserve their edibility.
Хүйтсэг шарилж “Artemisia frigida Willd.” Нь Нийлмэл цэцэгтний овогт (Asteraceae) хамаарагдах бөгөөд дэлхий дээр 500 орчим зүйл шарилж ургадгаас манай оронд 107 зүйл ургадаг. Хүйтсэг шарилж ургамлыг бүлэглэн хандалж, этилацетатын фракцаас флавоноид нэгдлүүд болох кверцетин, кемпферолыг хроматографийн аргаар химийн цэвэр байдалтай ялгав. Хүйтсэг шарилж ургамлын этилацетатын фракцыг Хийн хроматомасс-спектр (GC-MS) аргаар судалж, 15 бодисын бүтцийг тодорхойлсон. Хүйтсэг шарилж ургамалд эрдэс элементийн агууламжийг ургалтын үе шатаар тодорхойлсон. Хүйтсэг шарилжид агуулагдах хоёрдогч метаболитын дархлаа дутмагшлын үед үзүүлэх нөлөөг туршилтын болон хяналтын бүлгийн хулганад туршиж дэлүүний эсийн тоо, цагаан эсийн тоо, АлАт, АсАт, IgG, IgM-ийн үеүүлэлтүүдийг туршилтын 4, 7, 10 дах хоногуудад харьцуулан судаллаа. Хүйтсэг шарилжид аргаах бодис 2.46%, галлын хүчил 3.03%, таннин 3.27%, нийлбэр флавоноид 2.46%, хлоргений хүчил 5.04% тус тус агуулагдаж байв.
Whey is produced by the dairy industry during the manufacture of cheese. In addition to being a valuable source of functional and nutritional proteins, whey also presents almost all the lactose from the original whole milk. The lactose can be converted into lactulose, isomerization by using egg shell catalysts, with minimal secondary reactions and high yield. This work aim was to produce lactulose enriched whey based beverages. Lactulose enriched whey based fruit juices dry mix were prepared with different combinations. Based upon the sensory analysis, one formulation for each beverage was replicated thrice. Afterwards, all products had been submitted to acceptability sensorial tests and results showed that strawberry and pear juices, prepared from whey presented great acceptability.
Монгол оронд ургадаг 1100 гаруй эмийн болон ашигт ургамлыг уламжлалт анагаах ухаанд олон зуун жил хэрэглэсээр ирсэн бөгөөд эдгээр эмийн ургамлын өвчнийг анагаах гол үйлчлэгч бодисыг ялган, химийн бүтцийг тодорхойлж, биологийн идэвх үйлдлийг нь тогтоох, химийн бүтэц-үйлдлийн хамаарлыг илрүүлснээр химийн синтезийн болон биотехнологийн дэвшилтэт аргаар эм, байгалийн нэмэлт бүтээгдэхүүн, урьдчилан сэргийлэх болон эмчилгээний бэлдмэл гарган авах, үйлдвэрлэхэд байгалийн нэгдлийн химийн судалгааны зорилго, ач холбогдол оршдог. Энэ зорилгоор МУИС-ийн байгалийн нэгдлийн химийн чиглэлийн судалгааны багууд байгалийн 450 гаруй (давхардсан тоогоор) эмийн болон ашигт ургамлын химийн судалгааг хийж, 80 гаруй бага молекулт нэгдлийг ялгаж, химийн бүтэц байгууламжийг тогтоон, 19 байгалийн шинэ нэгдлийг нээж илрүүлсэн.
Quercetin and kaempferol, along with a phenolic mixture were successfully separated chemically pure from the ethyl acetate crude extract of Artemisia frigida Willd. by high-speed counter-current chromatography as the two-phase solvent system. The structure of 15 compounds were determined using gas chromatography-mass spectrometry (GC-MS) on the plant's ethyl acetate fraction. The mineral element content of Artemisia frigida plants was determined based on their growth stage. The effects of secondary metabolites found in the Prairie sage on immunodeficiency have been investigated.
Calcium carbonate (CaCO3) is the most commonly used filler and extender material in paper, paint, plastic, food, ceramics, cosmetics, medicine, and other industries. The present study used the Calcination-Dissolution-Precipitation (CDP) method to produce precipitated calcium carbonate (PCC) from natural limestone powder (NLP). Calcination, dissolution, and precipitation experiments were carried out under a variety of conditions, including calcination temperature (800, 850, 900, 950, 1000, and 1050 °C), dissolution time (5, 10, 15, 20, and 25 min), and precipitation time (10, 20, 30, 40, 50 and 60 sec). XRF analysis revealed that natural limestone contains 80.97% CaCO3 (47.39% CaO), while the produced PCC sample contains 94.47% CaCO3 (55.81% CaO). It can be seen that the produced PCC sample is purer than natural limestone.
Хүнсний судалгаа нь хүнсний тос (түүний исэлдэлтийн процесс, тэдгээрийг бууруулах), уламжлалт сүү, сүүн бүтээгдэхүүн (найрлага, шинж чанар, боловсруулалтын явц дахь өөрчлөлт), хүнс, тэжээлийн ургамал (биохими, тосны хүчил болон бусад бүрэлдэхүүний найрлага, тэдгээрийн тариалах нөхцөл), хүнсний үйлдвэрийн дайвар бүтээгдэхүүнийг боловсруулах (шар сүү, шар айраг, гурилын үйлдвэрийн хажуугийн бүтээгдэхүүн), хүнсний аюулгүй байдал гэсэн чиглэлээр хийгдэж ирсэн бөгөөд гадаадын сэтгүүлд 8, дотоодын сэтгүүлд 38 өгүүлэл хэвлэгдэж олон улсын болон улсын хэмжээний хуралд 18 илтгэл амжилттай хэлэлцүүлж, 2 доктор хамгаалж, 4 патент, 3 зохиогчийн эрхийн хамгаалалт хийгдэн, 9 ном хэвлэгдсэн байна.
Licorice is one of the most important medicinal plants not only in Mongolia, but also worldwide because of its medicinal properties and agricultural applications. The resources of licorice are rapidly dwindling because the plant root is frequently used in a variety of treatments. Thus, plant tissue culture research has accelerated in recent years around the world in order to increase the source of important plants like licorice. The purpose of the study was to determine biological active components of wild licorice (Glycyrrhiza uralensis Fisch) in Mongolia and to optimize condition for in vitro seed propagation. From the results, moisture was 5.6%, total minerals 8.8%, total protein 9.6%, total lipid 0.9%, monosaccharides 0.5% and disaccharides were 7.2% respectively in the sample. Also, it has included that 6.5% glycyrrhizic acid, 0.4% flavonoids, 0.1% lignin, 34.3% water-soluble extracts and no alkaloids. The yield of ammonium glycyrrhizinate was 1.2g/100g sample. Glycyrrhiza uralensis Fisch seeds were inoculated in ½ MS medium under a 8-hours photoperiod by cool white lamp. After 4 days, the first seed were germinated, germination of the seeds completed within 28 days.
This study describes the biochemical ingredients of Songoria Cynomorium and their biological active compounds. The dried and powdered root of Songoria Cynomorium was extracted with 60% ethanol and purified by using recrystallization techniques. Quantitative determination of compounds performed by High Performance Liquid Chromatography (HPLC). The following compounds were identified from the precipitates of crude extract. They are as follows: quercetin, catechine and gallic acid. The purified compound was then identified and justified as a gallic acid.
Манай орны уламжлалт анагаах ухаанд хэрэглэгддэг, эмийн ургамал болох Хуурмаг булчирхайт ортуузанд нийт фенолт нэгдэл 6.62 мг/ГХЭг, нийт флавоноид 10.32 мг/КЭг, антиоксидант идэвхи IC50 18.76 мкг/мл, полифенолт нэгдэлд К-3-О-Роб-7-О-Рам давамгайлж байгаа нь түүнд агуулагдах биологийн идэвхит нэгдлийн агуулга өндөр болохыг тогтоож байгалийн гаралтай хүнсний нөөшлөгч болгон ашиглалаа. Хагас боловсруулсан өндөгтэй хэрчсэн гурилд уг ургамлын этилийн спиртийн ханд нэмснээр MNS 5760-2019 техникийн шаардлагад заасан тасалгааны температурт 1 хоног хадгалах хугацааг 5 хоног хүртэл нэмэгдүүлж болохыг тогтоолоо. Эмийн ургамлыг байгалийн гаралтай хүнсний нөөшлөгч болгон ашигласнаар үйлдвэрлэгчид эдийн засгийн алдагдалд орохгүй, хэрэглэгчийн гар дээр очих хүртэл бүтээгдэхүүний чанар муудахгүй, түүнчлэн химийн гаралтай хүнсний нэмэлт хэрэглэхгүй байх нь хэрэглэгчийн эрүүл мэндэд нэн тустай гэж үзэж байна.
Энэ судалгааны ажлаар 2019-2020 онд Монгол улсад БНХАУ-аас Замын- Үүд боомтоор импортлогдсон 29 нэр төрлийн өргөн хэрэглэгддэг жимс, хүнсний ногооны 15010 дээжид нитрат тодорхойлох тандалт судалгааг колориметрийн аргаар хийж, тэдгээрийн нитратын хэмжээг Монгол Улсад мөрдөгдөж буй MNS 6420:2013 “Хүнсний ногоо, жимс, жимсгэнэ, мал амьтны тэжээлд агуулагдах нитратын зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ” стандартын үзүүлэлттэй харьцуулахад нийт дээжийн 0.3%-д нь зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнээс өндөр нитратын агууламжтай байгаа нь тогтоогдлоо. Нитратын агууламж стандартын зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнээс их байгаа ногоон навчит хүнсний ногоо болох юуцай, салат навчны нитратын агуулгыг ахуйн нөхцөлд уусгагч ашиглан багасгах судалгаа хийсний дүнд нитратын агууламж нь юуцайг 15 минут усанд байлгахад 2 дахин, 30 минут усанд байлгахад 3 дахин багасч, харин салатны навчийг 30 минут байлгахад 2 дахин багасч байгааг тогтоов.
Мал, амьтанд зориулсан ургамал болон эрдсийн гаралтай бэлдмэлүүдийг тэжээлтэй нь хамт хэрэглэх хандлага олон улсад төдийгүй манай улсын мал аж ахуйн практикт нэмэгдэж байна. Ургамлын гаралтай түүхий эдүүд ялангуяа тэжээлийн шар манжин, цагаан лууль, хүйтсэг шарилж зэрэг нь олон төрлийн биологийн идэвхт бодисуудыг агуулдаг бөгөөд бие махбодын эрдэс, амин дэмийн дутлыг нөхөх, дархлааг сайжруулах, үрэвслийн эсрэг үйлдэл үзүүлэх, бодисын солилцоог эрчимжүүлэх, эд эсийн төлжилтийг сайжруулах зэрэг эмчилгээний болон зохицуулах үйлчилгээтэй өвөрмөц шинжийг үзүүлдэг. Бид өмнөх судалгаагаар тэжээлийн нэмэлт бэлдмэлийн технологийн гурван хувилбар боловсруулан, хувилбар тус бүрд агуулагдах биологийн идэвхт бодис болон эрдсийн агууламжийг шинжилсэн. Шинжилгээний дүнд үндэслэн технологийн 1-р хувилбарыг сонгон авч лабораторийн амьтанд турших зорилго тавин ажиллалаа. Зохистой тун болон архаг хорон чанарыг “Balb/c” үүлдрийн цагаан хулганад туршсан бөгөөд туршилтаар технологийн 1-р хувилбарын зохистой тун 20 мг/кг, архаг хорон чанаргүй болох нь батлагдсан болно.
Кальцийн карбонатыг цаас, будаг, хуванцар, хүнс, керамик, косметик, эмийн болон бусад үйлдвэрлэлд маш өргөн ашигладаг. Бид энэхүү судалгаагаар байгалийн шохойн чулуунаас тунадасжуулсан кальцийн карбонатийг гарган авахдаа Calcination-Dissolution-Precipitation (CDP) буюу шатаан-уусгаж- тунадасжуулах аргыг ашигласан. Байгалийн шохойн чулууг шатаах туршилтыг 800, 850, 900, 950, 1000 болон 1050°C хэмд, уусгалтын хугацаа 5, 10, 15, 20 болон 25 минут, тунадасжуулах хугацааг 10, 20, 30, 40, 50 болон 60 секунд гэсэн хувилбаруудтай явуулсан. Рентген флюресценцийн шинжилгээгээр байгалийн шохойн чулууны дээжинд 80.97% CaCO3, тунадасжуулсан шохойн чулууны дээжинд 94.47% CaCO3 агуулагдаж байгаа нь тогтоогдсоноос үзвэл шатаан-уусгаж-тунадасжуулах аргаар илүү цэвэршилттэй кальцийн карбонат гарган авах боломжтойг харуулж байна.
Хураангуй: Тэжээлийн нэмэлт бэлдмэлийн түүхий эдээр шар манжин, цагаан лууль, хүйтсэг шарилж, хужрыг сонгов. Судалгааны дүнгээс үзвэл шар манжин полисахарид, тос, алкалоидын агууламжаар, цагаан лууль витамин С, флавоноидын агууламжаар, хүйтсэг шарилж каротин, флавоноид, сапонин, аргаах бодисын агууламжаар тус тус өндөр байлаа. Түүхий эдийн дээжинд антиоксидант идэвх тодорхойлсон дүнгээс харахад цагаан лууль антиоксидант идэвхээр өндөр буюу 96.43%-тай байсан бол шар манжин болон хүйтсэг шарилж антиоксидант идэвхээр арай доогуур буюу 72.62% болон 74.52%-ийн тус тус үзүүлэлттэй байлаа. Түүхий эдийн эрдсийн агууламж шинжилсэн дүнг үзвэл манжин кали, цагаан лууль кальци, хүйтсэг шарилж фосфор, хужир төмрийн агууламжаар тус тус өндөр байв. Түлхүүр үг: шар манжин; цагаан лууль; хүйтсэг шарилж; хужир.
Хураангуй Тэжээлийн нэмэлт бэлдмэлийн технологийн хувилбар боловсруулахдаа MNS0268:2018, MNS2445:2002 стандартын дагуу бэлтгэсэн шар манжин (Raphanus raphanistrum), цагаан лууль (Chenopodium album L), хүйтсэн шарилж (Artemisia frigida W) болон хужрыг түүхий эдээр сонгон ашиглав. Эдгээр түүхий эдүүдэд анхан шатны боловсруулалт хийж, тус бүрийн найрлага, агууламжийг урьдчилан шинжилгээгээр тогтоосон болно. Түүхий эдийн найрлага, агууламжийг шинжилсэн шинжилгээний дүнд үндэслэн тэжээлийн нэмэлт бэлдмэлийн технологийн гурван хувилбарыг боловсруулав. Боловсруулсан хувилбар тус бүрд агуулагдах биологийн идэвхт бодисын агууламжийг МУИС, ШУС, ХТ, Эмчилгээний хүнс, байгалийн нэгдлийн химийн лабораторид, эрдсийн агууламжийг ХААИС, ХАА-н бүтээгдэхүүний хяналт үнэлгээний төв лабораторид тус тус шинжлэв. Шинжилгээний дүнгээс үзвэл I хувилбар флавоноидын агууламжаар илүү өндөр, аргаах бодис, тослогийн агууламжаар хамгийн бага, II хувилбар каротин, витамин С, алкалоид болон сапонины агууламжаар өндөр, III хувилбар полисахарид, тослог, аргаах бодисын агууламжаар илүү өндөр, флавоноид, алкалоид болон сапонины агууламжаар хамгийн бага байв. Хувилбар тус бүрийн эрдсийн агууламжийг шинжилсэн дүнгээс харахад I хувилбар кальци, II хувилбар төмөр, III хувилбар калийн агууламж өндөртэй байлаа.
