МОНГОЛ УЛСЫН ИХ СУРГУУЛЬ

Бидний тухай


Багш ажилтан

 /  Бидний тухай  /  Багш ажилтан /  Дэлгэрэнгүй мэдээлэл

Дэлгэрэнгүй мэдээлэл


Судалгааны чиглэл:
Мэдээллийг профессор, багш, ажилтан МУИС-ийн мэдээллийн санд бүртгүүлснээр танд харуулж байна. Мэдээлэл дутуу, буруу тохиолдолд бид хариуцлага хүлээхгүй.
Зохиогч(ид): Б.Даариймаа, Ц.Баатарчулуун
"Тунамал хурдсын зузааныг спектр анализын аргаар үнэлэх нь", Геофизик ба хэрэглээ, 2024-4-26, vol. анхдугаар хурал, pp. 1

Хураангуй

Геопотенциал орон нь дэлхийн царцдасын дээд хэсгийн гүний тогтоц, чулуулгийн бүтэц, найрлагын тухай мэдээлэл агуулж байдаг тул геопотенциал гажлын судалгааг геологийн олон асуудлыг шийдвэрлэхэд амжилттай хэрэглэж байна. Эх газрын царцдас дахь гүний хотгорууд бол Монгол орны геологийн структуруудын нэг хэлбэр бөгөөд хотгоруудын дотоод тогтоц, дүүргэгч тунамал хурдсын зузааныг тодорхойлох нь тухайн бүс нутгийн геологи, тектоникийн судалгаа, ашигт малтмалын хэтийн төлөвийн үнэлгээнд ихээхэн ач холбогдолтой мэдээлэл болдог. Энэ судалгааны ажлын хүрээнд гадаргуугийн геофизикийн хэмжилтийн тоон өгөгдлийн спектрал анализаар гажил үүсгэгч биетийн гүн болон зузааныг үнэлэх, тодорхойлох арга зүйг авч үзлээ. Тодорхой гүнд орших физик шинж бүхий геологийн үе давхаргаас үүсэх геопотенциал орны гажлын тархалт нь геофизикийн өгөгдлийн тайлалд чухал боломжийг олгодог. Тухайлбал геометрийн зөв хэлбэрийн биетээс үүсэх геофизик орны гажлын тархалт бол сонирхол татахуйц олон тооны геологийн структуруудтэй ойролцоо байж болох загвар болж өгнө. Бидний судалгааны гол тодорхойлох структур бол тодорхой зузаан бүхий санамсаргүй нягтын тархалттай үеийн үүсгэх геопотенциал орныг ашиглан тухайн үеийн зузаалгыг тодорхойлох юм. Иймд санамсаргүй нягтын тархалттай синтетик үеийн үүсгэн потенциал орныг тооцоолж, уг гажлын орны тоон өгөгдөлд спектрал анализын аргаар чадлын спектрийн функцийг тодорхойлон гажил үүсгэгч биетийн гүн болон зузааныг тодорхойлон уг аргачлалын үнэмшлийн тодорхойлох ёстой. Тодорхой гүнд орших физик шинж бүхий геологийн үе давхаргаас үүсэх геопотенциал орны гажлын тархалт нь геофизикийн өгөгдлийн тайлалд чухал боломжийг олгодог. Тухайлбал геометрийн зөв хэлбэрийн биетээс үүсэх геофизик орны гажлын тархалт бол сонирхол татахуйц олон тооны геологийн структуруудтэй ойролцоо байж болох загвар болж өгнө. Бидний судалгааны гол тодорхойлох структур бол тодорхой зузаан бүхий санамсаргүй нягтын тархалттай үеийн үүсгэх геопотенциал орныг ашиглан тухайн үеийн зузаалгыг тодорхойлох юм. Иймд санамсаргүй нягтын тархалттай синтетик үеийн үүсгэн потенциал орныг тооцоолж, уг гажлын орны тоон өгөгдөлд спектрал анализын аргаар чадлын спектрийн функцийг тодорхойлон гажил үүсгэгч биетийн гүн болон зузааныг тодорхойлон уг аргачлалын үнэмшлийн тодорхойлох ёстой. Тодорхой гүнд орших физик шинж бүхий геологийн үе давхаргаас үүсэх геопотенциал орны гажлын тархалт нь геофизикийн өгөгдлийн тайлалд чухал боломжийг олгодог. Тухайлбал геометрийн зөв хэлбэрийн биетээс үүсэх геофизик орны гажлын тархалт бол сонирхол татахуйц олон тооны геологийн структуруудтэй ойролцоо байж болох загвар болж өгнө. Бидний судалгааны гол тодорхойлох структур бол тодорхой зузаан бүхий санамсаргүй нягтын тархалттай үеийн үүсгэх геопотенциал орныг ашиглан тухайн үеийн зузаалгыг тодорхойлох юм. Иймд санамсаргүй нягтын тархалттай синтетик үеийн үүсгэн потенциал орныг тооцоолж, уг гажлын орны тоон өгөгдөлд спектрал анализын аргаар чадлын спектрийн функцийг тодорхойлон гажил үүсгэгч биетийн гүн болон зузааныг тодорхойлон уг аргачлалын үнэмшлийн тодорхойлох ёстой. Тодорхой гүнд орших физик шинж бүхий геологийн үе давхаргаас үүсэх геопотенциал орны гажлын тархалт нь геофизикийн өгөгдлийн тайлалд чухал боломжийг олгодог. Тухайлбал геометрийн зөв хэлбэрийн биетээс үүсэх геофизик орны гажлын тархалт бол сонирхол татахуйц олон тооны геологийн структуруудтэй ойролцоо байж болох загвар болж өгнө. Бидний судалгааны гол тодорхойлох структур бол тодорхой зузаан бүхий санамсаргүй нягтын тархалттай үеийн үүсгэх геопотенциал орныг ашиглан тухайн үеийн зузаалгыг тодорхойлох юм. Иймд санамсаргүй нягтын тархалттай синтетик үеийн үүсгэн потенциал орныг тооцоолж, уг гажлын орны тоон өгөгдөлд спектрал анализын аргаар чадлын спектрийн функцийг тодорхойлон гажил үүсгэгч биетийн гүн болон зузааныг тодорхойлон уг аргачлалын үнэмшлийн тодорхойлох ёстой.Тодорхой гүнд орших физик шинж бүхий геологийн үе давхаргаас үүсэх геопотенциал орны гажлын тархалт нь геофизикийн өгөгдлийн тайлалд чухал боломжийг олгодог. Тухайлбал геометрийн зөв хэлбэрийн биетээс үүсэх геофизик орны гажлын тархалт бол сонирхол татахуйц олон тооны геологийн структуруудтэй ойролцоо байж болох загвар болж өгнө. Бидний судалгааны гол тодорхойлох структур бол тодорхой зузаан бүхий санамсаргүй нягтын тархалттай үеийн үүсгэх геопотенциал орныг ашиглан тухайн үеийн зузаалгыг тодорхойлох юм. Иймд санамсаргүй нягтын тархалттай синтетик үеийн үүсгэн потенциал орныг тооцоолж, уг гажлын орны тоон өгөгдөлд спектрал анализын аргаар чадлын спектрийн функцийг тодорхойлон гажил үүсгэгч биетийн гүн болон зузааныг тодорхойлон уг аргачлалын үнэмшлийн тодорхойлох ёстой.

Зохиогч(ид): Ц.Баатарчулуун
"Физикийн үндэс", 2024-1-1
Зохиогч(ид): Ц.Баатарчулуун
"Монгол орны царцдасын зузаан, түүний сейсмик хурдны Vp/Vs харьцаа" Геофизик ба одон орон судлал, vol. 10, pp. 140-155, 2023-12-1

www.iag.ac.mn

Хураангуй

Монгол орны царцдасын зузааныг газар хөдлөлт бүртгэх өргөн зурвасын станцуудын мэдээлэл ашиглан холын газар хөдлөлтийн хүлээн авагчийн функцийн H-k stacking дүн шинжилгээгээр тодорхойллоо. Судалгааны үр дүнг бусад сейсмологийн судалгааны үр дүн болон дэлхийн царцдасын CRUST1.0 загвартай нэгтгэж Монгол орны царцдасын зузааны тойм зураг гаргав. Судалгааны үр дүнгээс үзэхэд, Монгол орны царцдас зүүнээсээ баруун тийш зузаарч байна. Баруун Монголын царцдасын зузаан 63 км хүрч байхад Монгол орны зүүн хязгаарт царцдасын зузаан 35.9 км хүрч байна. Монгол орны төвийн хэсгээр царцдасын зузаан дунджаар 45 км орчим байна. Царцдасын зузааны энэ ялгаатай байдал изостацийн хуулиар тайлбарлагдаж болно.

Зохиогч(ид): Б.Даариймаа, Ц.Баатарчулуун
"Фрактал аргачлалыг ашиглан соронзон идэвхит биетийн гүнийг үнэлэх нь", Геофизикийн асуудлууд, 2023-11-7, vol. 1/2023, pp. 1

Хураангуй

Соронзон гажлын тоон мэдээллээс биетийн гүнийг тооцоолохдоо фрактал аргачлалыг ашиглах нь илүү бодит нөхцөлтэй ойр гэж үзэж, тухайн арга зүйг ашиглан MATLAB системд соронзон идэвхит биетийн гүнийг тодорхойлох програм бичиж, синтетик өгөгдөлд тооцооллыг шалгав. Үүнд: - фракталын коэффициент - Хэмжилтийн талбайн хэмжээ - Гажил үүсгэгчийн зузаан зэргээс тодорхойлох гүн хэрхэн хамаарч буйг үнэлэв. Мөн талбайн бодит хэмжилтийн өгөгдөл ашиглан зарим бүсийн Кюрийн цэгийн гүнийг тодорхойлох ажлыг хийлээ. Кюри цэгийн гүн нь геодинамикийн хувьд чухал ач холбогдолтой мэдээлэл юм. Тухайлбал тухайн бүс нутгийн Кюрийн гүний тархалтыг мэдсэнээр геодинамикийн хөгжлийг таних, газрын гүний дулааны урсгалыг үнэлэх, тодорхойлох зэрэгт чухал мэдээлэл болж өгдөг.

Зохиогч(ид): Б.Даариймаа, Ц.Баатарчулуун
"Монгол орны зарим хотгоруудын гүнийг спектр анализын аргаар үнэлэх нь", Геофизикийн асуудлууд, 2023-5-19, vol. 1/2023, pp. 1

Хураангуй

Эх газрын царцдас дахь гүний хотгорууд бол Монгол орны геологийн структуруудын нэг хэлбэр бөгөөд хотгоруудын дотоод тогтоц, дүүргэгч тунамал хурдсын зузааныг тодорхойлох нь тухайн бүс нутгийн геологи, тектоникийн судалгаа, ашигт малтмалын орд илрүүлэх хэтийн төлөвийн үнэлгээнд ихээхэн ач холбогдолтой мэдээлэл болдог. Газрын гүнд тодорхой геологийн орчинд орших геометрийн хэмжээс бүхий биетээс үүсэх геопотенциал орны гажлын тархалт нь геофизикийн өгөгдлийн тайлалд чухал боломжийг олгодог. Тухайлбал гурван хэмжээст тэгш өнцөгт хэлбэрийн биетээс үүсэх геофизик орны гажлын тархалт бол сонирхол татахуйц олон тооны геологийн структуруудтэй ойролцоо байж болох загвар болж өгнө. Иймээс тодорхой гүнд орших призм биетийн үүсгэх гравитаци орны гажлын хэмжээг тодорхойлж, гажлын орны тоон өгөгдөлд Фурье хувиргалт хийх замаар чадлын спектрийн функцийг тодорхойлон гажил үүсгэгч биетийн гүн болон зузааныг тодорхойлж болно (Grant and Spectro, 1970). Энэ судалгааны ажлын хүрээнд гадаргуугийн геофизикийн хэмжилтийн тоон өгөгдлийн спектрал анализаар гажил үүсгэгч биетийн гүн болон зузааныг үнэлэх, тодорхойлох арга зүйг авч үзлээ.

Зохиогч(ид): П.Мөнхбаатар, D.Unurbileg, Ц.Баатарчулуун, Ц.Хос-Очир, Э.Номин-Эрдэнэ, Ж.Даваасамбуу
"Construction of a Mirror-Dispersion-Controlled Kerr Lens Mode-Locked Ti:Sapphire Pulse Laser Oscillator" Defect and Diffusion Forum, vol. 423, pp. 9-15, 2023-4-7

https://doi.org/10.4028/p-1gb199

Хураангуй

We have successfully constructed a Kerr lens mode-locked (KLM) Ti:sapphire oscillator to generate ultrashort pulses of ~18 fs. The oscillator consists of only 5 elements including a pair of double-chirped mirrors to balance negative group delay dispersion in the cavity. The bandwidth of the mode-locked laser oscillator spectrum is from 600 nm to 950 nm and pulse energy is 1.5 nJ. Both the output spectrum and the output power were stable against environmental disturbance. For the pulse characterization, a second harmonic generation frequency resolved optical gating method was used.

Зохиогч(ид): Т.Нарангарав, Ц.Баатарчулуун, Б.Жавзандолгор, Б.Даариймаа, Б.Түвшинжаргал
"УЛААНБААТАР ХОТ ОРЧМЫН АГААР МАНДАЛ ДАХЬ АЭРОЗОЛЫН ОПТИК ҮЗҮҮЛЭЛТИЙН СУДАЛГАА /2016-2022/", ЭРҮҮЛ, АЮУЛГҮЙ ОРЧИНД АМЬДРАХ ХҮНИЙ ЭРХ: Агаарын бохирдол, шинжлэх ухааны нотолгоо, шийдэл, Монгол, 2023-2-7, vol. 2023, pp. P1.5

Хураангуй

Энэхүү судалгааны ажлаар олон улсын Skynet сүлжээний Улаанбаатар станцад спектрийн 500нм-ийн долгионы уртад хэмжигдсэн 2017-2021 оны нарны шулуун цацрагийн хэмжилтийн утгуудыг ашиглан агаар мандлын аэрозолын оптик зузааны 5 жилийн явцыг харуулахаас гадна хэмжилтийн тухайн жилүүдэд аэрозолын оптик зузааны хамгийн их утгууд ажиглагдсан өдрүүдийг түүвэрлэн авч тухайн өдрүүдийн Ангстромын экспонентийг тодорхойлж, хавар болон зуны улиралд агаар мандалд дэгдсэн аэрозолын үүслийн шалтгааныг тайлбарлах оролдлого хийлээ.

Зохиогч(ид): Т.Нарангарав, Ц.Баатарчулуун, Б.Жавзандолгор, Б.Даариймаа, Б.Түвшинжаргал
"Улаанбаатар хот орчмын аэрозолын зарим оптик патаметрүүдийн түгэлт, хамаарлыг судалсан дүн (2017-2021)" Геофизик ба одон орон судлал, vol. 9(2022), pp. 40-45, 2022-11-1

https://iag.ac.mn/c/1004303?list=41031&pid=1016934&r=1016934

Хураангуй

Энэхүү судалгааны ажлаар олон улсын Skynet сүлжээний Улаанбаатар станцад хэмжсэн 2017-2021 оны нарны шулуун цацрагийн хэмжилтийн утгуудыг ашиглан агаар мандлын аэрозолын оптик зузааны 5 жилийн явцыг харуулахаас гадна хэмжилтийн тухайн жилүүдэд аэрозолын оптик зузааны хамгийн их утгууд ажиглагдсан өдрүүдийг түүвэрлэн авч тухайн өдрүүдийн Ангстромын экспонентыг тодорхойлж, хавар болон зуны улиралд агаар мандалд дэгдсэн аэрозолын үүслийн шалтгааныг тайлбарлах оролдлого хийлээ.

Зохиогч(ид): Б.Даариймаа, Ц.Баатарчулуун, Н.Арвисбаатар
"Баруун Монголын геотрансектийн судалгааны урьдчилсан үр дүн", GIMAR - Geological Issues of Mongolia and Adjacent Regions (Монголын ба бүс нутгийн геологийн асуудлууд), 2022-10-21, vol. Vol. 21 No. 01 (2022), pp. 125

Хураангуй

Трансектийн судалгааны үндсэн зорилго нь геологи-тектоникийн судалгаагаар тодорхойлогдсон структуруудын орон зайн уялдааг тусган, тэдгээрийн геодинамикийн мөн чанарыг тодорхойлж, геологи геофизикийн өгөгдөлүүдийн тайллын дүнд нийцсэн нэгдсэн зүсэлт зохиох явдал юм (Зорин, 1993).Дорнод Сибирийн өмнөх хэсгийн тектоникийн шинэхэн идэвхжилийн муж, бүсийн ихэнх нь Монгол орны структур тектоникийн бүсүүд юм. Иймд Монгол орны нутаг дэвсгэриийг Дорнод Сибирийн газар нутагтай хамтатган авч үздэг. Энэ бүс нутгийн тектоникийн шинэ дүр төрхийг сэргээн босгоход нилээд ач холбогдол өндөртэй судалгаа бол тухайн газар нутгийн тектоникийн гол бүсүүдийг хөндлөн дайрсан геотрансектийн зураг зохиох явдал юм. Энэ зорилгоор Монгол-Сибирийн төвийн, Байгал-Монголын, Дорнод-Сибирийн, Дорнод-Монголын ба Баруун-Монголын гэсэн тектоникийн гол бүсүүдийг хөндлөн дайрах 5 трансектийн дагуу судалгааны ажил хийгдсэн байдаг. Эхний 4 трансектийн судалгааны үр дүнг боловсруулж, харгалзах зураг, зүсэлтийг зохиосон (Зорин 1993, 1996, Zorin 1993,1995). 1991-1993 онуудад хэрэгжсэн “Global geoscience transects” төслийн хүрээнд Баруун-Монголын буюу V трансектийн шугамын дагуух хээрийн судалгааны ажил хийгдсэн боловч хэмжилтийн өгөгдлийн боловсруулалт, тайлал, нэгдсэн зураг зүсэлт гаргах ажлууд хийгдээгүй юм.Энэхүү судалгааны ажлын хүрээнд Баруун Монголын структур тектоникийн бүсүүдийг хөндлөн чиглэлд зүссэн “Трансект-V” хэмжилтийн тоон өгөгдөлд (грави, соронзон өгөгдөл) боловсруулалт, тайллыг хийж, Баруун Монголын 1:500 000 масштабын геологи-геофизикийн зурвасан зураг зохиох оролдлого хийлээ (Төмөртогоо 2017). Бүс нутаг дахь тектоникийн структуруудын хил зааг, тэдгээрийн харилцан байршил, гүний хагарлын параметрүүд зэргийг үнэлэх, тогтоох ажлуудыг геосоронзон орны судалгааны үр дүнгээр, харин зарим томоохон хотгоруудын оршлын гүн болон интрузив биетийн геометрийн хэмжээсийг үнэлэх ажлыг гравиметрийн судалгааны үр дүнг ашиглан гүйцэтгэж, трансектийн шугамын дагуух нэгдсэн зураг, зүсэлтийг урьдчилсан байдлаар зохиов.

Зохиогч(ид): Б.Даариймаа, Ц.Баатарчулуун, Т.Нарангарав, Б.Жавзандолгор, Г.Батсүх, Н.Арвисбаатар
"МУИС-ийн Геофизикийн салбарт хийгдсэн эрдэм шинжилгээний ажлын гол үр дүн, цаашдын зорилт ", Монгол Улсын шинжлэх ухааны хөгжилд МУИС-ийн оруулсан хувь нэмэр: 80 жилийн босгон дээр, 2022-9-28, vol. 2022/09/28, pp. 15:45-16:00, 2022/09/28

Хураангуй

Хураангуй МУИС-ийн геофизикийн салбарын судлаачдын сургалт, эрдэм шинжилгээний ажлын түүхэн товчоон болон судалгааны ажлын зарим онцлох үр дүнг энэхүү өгүүлэлд авч үзлээ. Анх 1965 онд агаар мандлын оптикийн судалгааны лаборатори байгуулагдсанаар үндэс суурь нь тавигдсан МУИС-ийн геофизикийн салбарын үйл ажиллагаа агаар мандлын оптик төлөв, астро-уур амьсгал, нарны цацрагийн спектр бүтэц, байгалийн гэрэлтүүлэг, агаарын бохирдлын оптик үзүүлэлтийн судалгаа зэрэг уламжлалт судалгааны чиглэлүүдийг хамрахаас гадна улам өргөжин тэлж дэлхийн гүний тогтоц, сейсмологи, газар хөдлөлт, ашигт малтмалын эрэл хайгуул зэрэг чиглэлийн өргөн хүрээтэй сургалт, судалгаа, шинжилгээний ажлыг гүйцэтгэсэн нь Монгол улсад геофизикийн шинжлэх ухааныг хөгжүүлэхэд жинтэй хувь нэмрийг оруулсан билээ.

Зохиогч(ид): Ц.Баатарчулуун
"Numerical simulation of scalar wave scattering by a circular cylinder buried in a planar substrate" Journal of the Optical Society of America A, vol. 39, no. 10, pp. 1760-1765, 2022-9-6

https://opg.optica.org/josaa/abstract.cfm?uri=josaa-39-10-1760

Хураангуй

We report numerical simulation results based on rigorous analytic solutions of scalar wave scattering caused by a cylinder buried in a planar substrate. As there are multiple interactions between the planar substrate and the cylinder, theoretical solutions were expressed in the form of coupled sets of infinite series, with each term within the series explicitly reflecting the effect of multiple scattering of increasing order. We determined the near- and far-field distributions of (1) the reflected field in the air, (2) the scattered and transmitted fields in the substrate, and (3) the transmitted field within the cylinder. Our results indicate that the effects of higher-order multiple scattering depend on the size, location, and refractive index of the cylinder, especially in the near-field region. The simulation is generalizable, as it places no restrictions on the physical and geometrical qualities of the cylinder or the planar substrate.

Зохиогч(ид): Ц.Баатарчулуун, D.Unurbileg, Ц.Хос-Очир, П.Мөнхбаатар, E.Nomin-Erdene, Ж.Даваасамбуу
"Generation of high repetition rate, ultrashort Ti:sapphire laser pulse", 10th International Conference on Materials Science, ICMS2021, Монгол, 2021-11-19, vol. 10, pp. 54-58

Хураангуй

The motivation for generating ultra-short, intense, high-quality optical pulses comes from many fields of physics and from other areas such as the study of dynamics of chemical reactions or biological processes [1]. We have successfully designed and constructed a-symmetric cavity Kerr lens Mode locked (KML) Ti:sapphire pulsed laser. Cavity design of ultrashort Ti:sapphire oscillator consists of only 5 elements: a gain medium – highly doped Ti:sapphire crystal, a pair of GDD-oscillation compensated double chirped mirrors (DCM), a high reflectivity end mirror and output coupler. Z folded linear cavity has round trip length of about 2.2 m which corresponds to repetition rate of ~136 MHz. The pumping source is the diode-pumped Nd:YAG laser (532 nm, 5 W, @Millennia eV) has high intensity Gaussian beam profile which are the suitable for realization of KLM technique to get shortest pulses [1][3].

Зохиогч(ид): Ц.Баатарчулуун
"Simulation results of the light scattering by a cylinder and a planar substrate", Korean Physical Society Meeting, Солонгос, 2021-10-21, vol. 2021 FALL MEETING, #39, pp. 100

Хураангуй

In this presentation, we will show the simulation results of the light scattering by a cylinder and a planar substrate. We can calculate the scattered, reflected, and transmitted fields without any restriction on the properties of either the cylinder or the substrate. We checked the results in special cases by comparing with the published references and the agreement was within a theoretical limit. We can utilize the results in many fields like remote sensing, geophysical exploration, nano-optics etc. with applications of detecting and ranging objects, tailoring directional scattering of a system, maximizing or minimizing scattering efficiency, scattering enhancement and suppression in dielectric nanoantennas and so on.

Зохиогч(ид): Т.Нарангарав, Ц.Баатарчулуун, Б.Жавзандолгор, Б.Даариймаа, Б.Түвшинжаргал, Г.Батсүх
"Улаанбаатар хотын аэрозолын оптик үзүүлэлтүүдийн судалгаа" МУИС Эрдэм шинжилгээний бичиг Физик, vol. 32 (553), pp. 56-60, 2021-5-16

http://sas.num.edu.mn

Хураангуй

Агаар мандлын оптикийн хэмжилтийн Улаанбаатар станцад 2013 оны 9 дүгээр сараас 2021 оны 3 дугаар сарын хооронд олон улсын SKYNET сүлжээний Скайрадиометр багаж ашиглан хийсэн хэмжилтийн үр дүнгээр аэрозолын спектраль оптик зузаан (𝜏𝑎,𝜆) болон Ангстромын экспонент (α) –ийн утгыг тодорхойлж, тэдгээрийн жилийн явцыг судлаж, өөрчлөлт хувьслын зүй тогтлыг байгаль, цаг уур, нийгмийн хүчин зүйлстэй холбон тайлбарлах оролдлого хийлээ.

Зохиогч(ид): Э.Алтанболд, Х.Уламбадрах, Б.Даариймаа, Ц.Баатарчулуун
"НУУРЫН ХОТГОРЫН ГАРАЛ ҮҮСЭЛ БА ХАГАРЛЫН ХАМААРАЛ: БАРУУН МОНГОЛЫН ЗАРИМ НУУРУУДЫН ЖИШЭЭН ДЭЭР" Journal of Geological Issues (Геологийн асуудлууд), vol. 19, no. 554, pp. 88-102, 2021-5-14

http://gimar.num.edu.mn/?page_id=888

Хураангуй

The appearances of the lake depression, area of the lakes, and its geographical location have changed over time due to some influences. Lake depressions are an intracontinental basins formed by endogenous or exogenous processes. An area and volume of lake depression may have changed by dynamic processes, if depression is exogenic in origin. Some lake depressions are related with faults. Faults in Mongolia have been well studied, but study of lake depressions along faults and development is poorly. This study presents a results on the lakes along faults and their development, including the Bayan Lakes in the Uvs and Zavkhan provinces, respectively, and Ulaagchiny Khar Lake. We highlight that we revealed to make a new genetic classification of lakes in the western Mongolia and to identify a changes of water regime, and of lake area and volume, based on study results.

Зохиогч(ид): Э.Алтанболд, Х.Уламбадрах, Ц.Баатарчулуун
"Depression morphology of Bayan Lake, Zavkhan province, Western Mongolia: implications for the origin of lake depression in Mongolia" Physical Geography, vol. 42, no. 3, pp. 1-26, 2021-3-23

https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/02723646.2021.1899477?src=

Хураангуй

Data on the origin and morphology of lake depressions in Mongolia are relatively poor. Bayan Lake in Zavkhan Province, Western Mongolia, has freshwater, supplied by groundwater emanating from a tectonic fault-oriented northeast to southwest, defining the southeastern side of the Bayan Lake. The depression of Bayan Lake has a tectonic origin, related with the fault which on its southern side, which is covered by sand dunes. The results of morphometric analysis, satellite mapping, geomagnetic anomaly assessment, and other relevant methods all support that the southern margin of the lake is defined by a large fault. The depression morphology of Bayan Lake shows that it was formed by subsidence accommodated by the fault along the southwestern side of the lake. Bayan Lake depression has the origin tectonic, but the recent barrier in the south is the dunefield on the bedrock.

Зохиогч(ид): Ц.Баатарчулуун, K.Myung-Whun, K.Jin Seung
"Scalar wave scattering by a circular cylinder on a planar substrate: a numerical simulation" Journal of the Korean Physical Society, vol. 78, pp. 130-134, 2021-1-7

https://link.springer.com/article/10.1007/s40042-020-00003-z

Хураангуй

We calculated the scalar wave scattering by an infinitely long circular cylinder on or near a planar substrate. Our calculation is based on a rigorous theoretical solution. We present the angular distributions of the scattered and the transmitted waves due to the cylinder and those of the reflected and the transmitted waves due to the planar substrate. The numerical simulations show the importance of higher order multiple scattering when the cylinder is located close to the substrate. The simulation results are applicable to the general case because they are not restricted by the physical and the geometrical natures of the cylinder and the planar substrate.

Зохиогч(ид): Ц.Баатарчулуун, Д.Ганбат, K.Jungdae, C.Byoung Ki, C.Young Jun
"Lattice Dynamics Driven by Tunneling Current in 1T′ Structure of Bilayer VSe2" Journal of the Korean Physical Society, vol. 77, pp. 1031-1034, 2020-11-20

https://link.springer.com/article/10.3938/jkps.77.1031

Хураангуй

Interesting lattice dynamics were recently reported in 1T′ structure of bilayer VSe2 attributed to the vibration of Se atoms, but it was limited to topographic observation using scanning tunneling microscopy (STM). We conduct further systematic STM study to understand the origin of lattice dynamics in bilayer VSe2. Time spectroscopy of tunneling current is measured with the feedback loop disabled, while holding the position of the STM tip over a single Se atom. The time spectroscopy indeed shows random telegraph signals that tunneling current fluctuates between high and low currents. Such fluctuations of current reflect the vibrational motion of the Se atom. Statistical analysis described by the Markov process provides average residence time (τ) for high and low current states, and transition rate (R = 1/τ). Interestingly, the transition rate as a function of tunneling current (I) follows a power law of R = IN (N = constant), and the N value is close to 1. This linearity of transition rate indicates that the lattice dynamics are mostly induced by tunneling current. Our result confirms the role of tunneling current that drives the observed lattice dynamics in the bilayer VSe2.

Зохиогч(ид): Ц.Баатарчулуун, Д.Ганбат, C.Byoung Ki, J.Kyuha, C.Young Jun, K.Jungdae
"STM study of lattice dynamics in 1T’ structure of bilayer VSe2 ", Korean Physical Society Meeting, БНСУ, 2020-11-6, vol. 38, pp. 107

Хураангуй

Interesting lattice dynamics were recently reported in 1T′ structure of bilayer VSe2 attributed to the vibration of Se atoms, but it was limited to topographic observation using scanning tunneling microscopy (STM). We conduct further systematic STM study to understand the origin of lattice dynamics in bilayer VSe2. Time spectroscopy of tunneling current is measured with the feedback loop disabled, while holding the position of the STM tip over a single Se atom. The time spectroscopy indeed shows random telegraph signals that tunneling current fluctuates between high and low currents. Such fluctuations of current reflect the vibrational motion of the Se atom. Statistical analysis described by the Markov process provides average residence time (τ) for high and low current states, and transition rate (R = 1/τ). Interestingly, the transition rate as a function of tunneling current (I) follows a power law of R = IN (N = constant), and the N value is close to 1. This linearity of transition rate indicates that the lattice dynamics are mostly induced by tunneling current. Our result confirms the role of tunneling current that drives the observed lattice dynamics in the bilayer VSe2.

Зохиогч(ид): Б.Тамир, Л.Жаргал, Д.Доржготов, Л.Оюунжаргал, Ц.Баатарчулуун, Б.Даариймаа
"Өндөрнаран алтны ордын хүдэржилтийн гарал үүсэл", Геофизикийн асуудлууд, 2019-12-13, vol. 2019, pp.

Хураангуй

Undurnaran deposit (1090 34’’ 23’.1 E, 440 40’’ 51’.7” N) locates in Saikhandulaan soum of Dornogovi province. Detailed geological prospecting work using scale of 1:10000 was carried out from 2009 up to 2011. The geological map and data were prepared during detailed geological prospecting work. Mineralization of the Undurnaran deposit is related to Upper Carboniferous Gunbayan formation volcanogenic-sedimentary rocks and Late Carboniferous Mandakh complex diorite. Microquartzite, quartzite and carbonate veins contain gold micrograins. Sometimes gold is included in meta andesite and diorite. Alteration zone with a little arched form directs from southeast to northward.

Зохиогч(ид): Э.Алтанболд, Х.Уламбадрах, Б.Даариймаа, Ц.Баатарчулуун
"УЛААГЧИНЫ ХАР НУУРЫН МОРФОЛОГИЙН ГАРАЛ ҮҮСЭЛ" Journal of Geological Issues (Геологийн асуудлууд), vol. 17, no. 519, pp. 144-157, 2019-12-10

https://student.num.edu.mn/?p=2873

Хураангуй

Information about the depression origin of some lakes is out in previous studies on the genetics and morphology of lakes in Mongolia. One example of these is the genetics of Ulaagchinii Kharnuur. The site research was done by using the morpho-structural method and integrated the results in topographic and satellite images implementing the software such as remote sensing, etc. Ulaagchinii Kharnuur is a freshwater lake supplied with the deepwater due to tectonic faults. In other words, thaw depression in the middle of Ulaagchinii Kharnuur basin is may be related to the tectonic fault from northwest to the southeast. The Ulaagchinii Kharnuur is very much defined as the lakes which are large, deep and with the steep bed are inequalities in the tectonic fault lakes, and the lake's depression is narrow and heavily shaped. It proposes the tectonic origin for Ulaagchinii Kharnuur which origin was recorded as having an Aeolus.

Зохиогч(ид): Э.Номин-Эрдэнэ, П.Мөнхбаатар, Ц.Баатарчулуун, Ц.Хос-Очир, Н.Төвжаргал, Г.Мөнхбаяр, Г.Эрдэнэ-Очир, Ж.Даваасамбуу, Д.Өнөрбилэг
"Simulation of femtosecond pulse in a Kerr-lens mode-locked Ti:sapphire laser" МУИС Эрдэм шинжилгээний бичиг Физик, vol. 29, no. 518, pp. 1, 2019-9-25

Хураангуй

The Kerr-lens mode-locking (KLM) is known as a suitable method for generation of femtosecond pulses and mode-locked Ti:sapphire laser is now widely used sources of stable, energetic femtosecond pulses. We will present the simulation of KLM in Ti:sapphire laser cavities with a folded-cavity four-mirror by applying the ABCD ray-tracing technique for a Gaussian beam. Simulations will be performed for an asymmetric resonator design. Based on the numerical analysis, we will find the optimum design parameters (slit position, gain cavity spacing, gain medium position) for KLM.

Зохиогч(ид): Б.Даариймаа, Ц.Баатарчулуун
"Estimation of Tectonic Fault Systems of Mongolian Territory Using Geomagnetic Anomaly Data", 25th European Meeting of Environmental and Engineering Geophysics, Netherland, 2019-9-8, vol. 2019, p.1 - 6 , pp. 1-6

Хураангуй

The magnetic anomaly dataset was used to delineate fault parameters and terrane boundaries of the Mongolian territory. The spectral method has been implemented to separate shallow-, intermediate- and deep-seated faults and corresponding figures have been depicted. Also, locations of some new hypothetic faults have been estimated from the geomagnetic dataset.

Зохиогч(ид): Э.Номин-Эрдэнэ, Н.Төвжаргал, П.Мөнхбаатар, Ц.Баатарчулуун, Ц.Хос-Очир, Г.Мөнхбаяр, Г.Эрдэнэ-Очир, Ж.Даваасамбуу
"Simulation of Femtosecond pulse in a Kerr-lens mode-locked Ti:sapphire laser” ", International Conference on Materials Science (ICMS2019)-VIII, ОХУ, 2019-8-24, vol. VIII, pp. 461

Хураангуй

Керр-линз мод синхронизация (КМС) известна как подходящий метод генерации фемтосекундных импульсов, а Ti: сапфировый лазер с синхронизацией мод в настоящее время широко используется в стабильных энергичных фемтосекундных импульсах. Мы представим моделирование КМС в резонаторах Ti: сапфирового лазера со свернутым резонатором, применяя метод трассировки лучей ABCD для гауссовского пучка. Моделирование будет работать для асимметричной конструкции резонатора. Будут обсуждаться синхронизация мод с жесткой апертурой и усиление мод с мягкой апертурой. На основе численного анализа мы найдем оптимальные параметры конструкции (положение щели, расстояние между полостями усиления, положение среды усиления) для КМС. Ключевые слова: Самофокусировка, Керр-линз, Чувствительность смещения.

Зохиогч(ид): Б.Даариймаа, Ц.Баатарчулуун, Б.Жавзандолгор, Т.Нарангарав
"Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг илэрхийлэгч зарим оптик параметрүүдийн жилийн явцын судалгаа (2015-2018)" МУИС Эрдэм шинжилгээний бичиг Физик, vol. 28 (510), 2019, no. ISSN 2311-1097, pp. 56-61, 2019-5-31

http://dep.num.edu.mn/physics/

Хураангуй

Улаанбаатар хотод 2015-2018 онд хийгдсэн нарны шулуун цацрагийн болон альмункантратын хэмжилтийн өгөгдлөөр агаарын бохирдлыг илэрхийлэгч гол оптик параметрүүд болох аэрозолын спектраль оптик зузаан τ_(а,λ) болон аэрозолын хэмжээгээр түгэх түгэлтийг тодорхойлж, тэдгээрийн жилийн явцыг судлаж, өөрчлөлт хувьслын зүй тогтлыг байгаль, цаг уур, нийгмийн хүчин зүйлстэй холбон тайлбарлах оролдлого хийлээ.

Зохиогч(ид): Б.Даариймаа, Б.Жавзандолгор, Б.Бат, Ц.Баатарчулуун, Т.Нарангарав, Н.Арвисбаатар
"Газрын гадаргуугийн хэлбэр бүрэлдэхэд гранитын биетүүдийн оролцоо " МУИС Эрдэм шинжилгээний бичиг Физик, vol. 28 (510), 2019, no. ISSN 2311-1097, pp. 27-31, 2019-5-30

http://dep.num.edu.mn/physics/

Хураангуй

Гадаргуугийн эерэг хэлбэр үүсгэн, интрүзивийн царцсаны дараа агуулагч чулуулгийг нэвтлэх гранитын цулдалын хөөрөлтийн динамикийг судлав. Гранитын талсжилтын дараа түүгээр тогтсон томоохон биетүүд Архимедийн хүчний үйлчлэлээр дээшлэх хөдөлгөөнөө үргэлжлүүлэх болно. Тухайн хөдөлгөөний хурд интрүзийн оройн хэсгийн өсөлтөөр экспоненциал хуулиар буурах авч удаан хугацаагаар тэрээр хатуу урсацын хэмжээгээр үнэлэгдэх денудацийн хурдаас илүү хэвээр үлдэнэ. Үүгээр гранитын цулдал дээрх гадаргуугийн эерэг бүтцийн хэлбэрийн оршил тайлбарлагдах болно.

Зохиогч(ид): Ц.Баатарчулуун, Ц.Хос-Очир, Y.Byung Kwan, K.Myung-Whun
"Femtosecond two-photon absorption phase change spectroscopy of a ZnSe single crystal" Optics Letters, vol. 44, no. 10, pp. 2542-2545, 2019-4-22

https://www.osapublishing.org/ol/viewmedia.cfm?uri=ol-44-10-2542&seq=0

Хураангуй

We measured time- and frequency-resolved phase changes owing to two-photon absorption induced by ultrashort (10 fs) pulses transmitted through a transparent material (ZnSe crystal), using femtosecond two-photon phase change spectroscopy. The maximal phase change was 0.02 rad when a pulse with the energy density of 1.5 nJ was focused with the focus diameter of 100 μm. The maximal phase change occurred when a probe pulse was delayed with respect to a pump pulse by 64 fs. A calculation assuming two-photon absorption by noninteracting atomic gases was consistent with the experimental observations, which supported the observed phase change of the pulse that is due to the two-photon absorption.

Зохиогч(ид): Ц.Хос-Очир, П.Мөнхбаатар, Ц.Баатарчулуун, Б.Өлзийбаяр, Н.Төвжаргал, Г.Эрдэнэ-Очир, Г.Мөнхбаяр, М.Отгонбаатар, Ж.Даваасамбуу
"Femtosecond Pump Probe Spectroscopy Implementation for Semiconductors" Solid State Phenomena, vol. 288, pp. 148, 2019-3-1

Хураангуй

Two different pump-probe (PP) setups were developed successfully with different femtosecond pulse lasers. Using a PP setup with an ultra-short pulse laser, the excitation of coherent phonons in GaAs was measured for a calibration and an accuracy test of the developed setup. The frequencies of the coherent phonon modes were in good agreement with reported values [1, 2]. The setups for ZnSe and GaAs were transmission and reflection–type, respectively. When using the ultra-short pulse laser, the signal in the PP experiment was measured by a balanced photo diode. In the other PP experimental setup, built to measure the transient transmittance of bulk ZnSe, the light source and detector differed from the previous PP setup. A strong pulse laser was successfully used for the spectrally resolved pump probe experimental setup. A broadband, high-resolution spectrometer (HR4000CG-UV-NIR) was used as the detector.





Сул хараатай иргэдэд
зориулсан хувилбар
Энгийн хувилбар