Бидний тухай
Багш ажилтан
Ховд хотод 656 соёлын өвийг өвлөн уламжлагчид байгаа бөгөөд, 247 нь соёлын биет өв, 532 нь соёлын биет бус өвийг өвлөн уламжлагчид /давхардсан тоогоор/ байна. Соёлын өвийн төрлийн хувьд 26 төрлийн биет өв, 14 төрлийн биет бус өв байгаа нь тогтоогдсон. Биет өвийн хувьд угсаатны хувцас, тоглоом наадгай, шашин шүтлэгийн холбоотой эд зүйлс, аж ахуйн тоног хэрэгсэл, хөгжмийн зэмсэг, дүрслэх урлагийн бүтээл гэсэн төрлүүд, биет бус өвийн хувьд урлагийн тоглох үзүүлбэр, гар урлал, тоглоом наадгай, хөгжмийн зэмсэг гэсэн төрлүүд ихэнх хувийг эзэлж байна.
Уур амьсгалын өөрчлөлтийн өнөөгийн байдал, цаашдын чиг хандлага, түүнд дасан зохицох байгаль орчин, биологийн олон янз байдал, хүн байгалийн харилцан холбоо, хамаарлыг судлах, тухайн бүс нутгийн байгалийн онцлогт тохирсон нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийн урт хугацааны бодлогыг хэрэгжүүлэх асуудал Монгол улсын тогтвортой хөгжлийн үзэл баримтлал 2030, Монгол улсын ногоон хөгжлийн бодлого, Алсын хараа-2050 урт хугацааны бодлогын баримт бичгүүдэд тусгагдсан байна. Монгол улсын нийгэм, эдийн засгийн салбарын хөгжлийн үндсэн суурь нь “Байгаль орчны тогтвортой менежмент” гэж тодорхойлж, ЗГ-ын хэрэгжүүлэгч агентлагийн бүх үйл ажиллагааг шинжлэх ухааны судалгаанд суурилсан Байгаль орчны тогтвортой байдлыг хангах үндсэн зорилтуудыг хэрэгжүүлэхэд чиглүүлж байна. Энэ хүрээнд бүс нутагт дээд боловсролтой мэргэжилтэн бэлтгэж буй Ховд Их сургуулийн “Хөгжлийн төлөвлөгөө (2017-2024)”-д судалгааны тэргүүлэх чиглэлээ уур амьсгалын өөрчлөлтөнд эмзэг бүс нутагт орших, Монголын орны гадаргын усны зонхилох нөөцийг бүрдүүлэгч Монгол Алтай, Их нууруулын хотгор, түүний хил залгаа нутгийн ус намгархаг газрын экосистемийн урт хугацааны мониторинг судалгааг хийх “Экологийн судалгааны суурин байгуулах” асуудал тусгагдаж, бүс нутагт судалгаа хийдэг эрдэмтдийн санал, санаачлагаар Хар-Ус нуурын УТХГ-ын бүсэд “Баруун бүсийн экологийн судалгааны суурин”-г Ховд их сургуулийг түшиглэн 2019 онд байгуулсан байна.
The total area of Mongolia's Special Protected Areas has reached 27.2 million hectares. The network of 99 areas (SPAs) covering 17.8 percent of the total area of Mongolian territory is the core distribution area for unique natural formations and unique, rare, and endangered animals and plants. The network is also the leading destination and route for rapidly developing tourism and recreation because it represents beautiful natural conditions and historical and cultural sites. To protect the pristine nature of the Khar-Us Lake depression, we took it under special state protection in 1997 and established the Khar-Us Nuur National Park. The Khar-Us Nuur National Park cluster covers an area of 8,399.64 km2 and locates at an altitude of 1,153 m. As of 2021, there are two tourist camps (Tsagaan Bulbuu and Elsen Shanaa) operating within the boundaries of Khar-Us Lake National Park. In addition, there are two permanent ger camps in Buyant soum and two seasonal ger camps in Chandmani soum operating in the buffer zone of the National Park. Sociological surveys and data from some sources show that domestic tourists have increased since 2020. During the high peak in the summer, the number of visitors at this ger camp has exceeded their original capacity; partly because herder families are invited to set up a ger to generate some additional income, and partly because free camping is allowed in the proximity of the ger camp. From an environmental point of view, this is an undesirable development, but it shows that there are opportunities for increasing Региональные аспекты устойчивого развития туризма: проблемы и перспективы 15 community involvement in the tourism sector. We are aware that tourism is one factor that improves the livelihoods of the people living in Khar-Us Nuur National Park. Within the framework of this project, we selected suitable locations for establishing eco-friendly and economically viable ger camps, sanatoriums, and tourist camps. We marked them on the maps based on local community feedback, drinking water quality, uniqueness of nature, history, culture, and biodiversity features. We organized a consultation meeting with the Khar-Us Lake Strictly Protected Area Administration staff and local officials on the suggested locations for establishing managed campsites and tourist camps. We created a location map reflecting their suggestions. To develop tourism sustainably without compromising the purpose of protecting the area, assessing the natural carrying capacity and the tourism resources based on the basic parameters of the natural formations such as land surface, soil, vegetation, and landscape is the primary basis for the development of tourism. The primary significance of this study is to assess the negative impact of tourism on the environment in Khar-Us Nuur National Park and the capacity to develop sustainable tourism that does not exceed human impact on natural self-renewable potential. The primary basis of the Mongolian government's policy to develop tourism based on the concept of developing sustainably in line with the environment and real economic, social, and ecological opportunities is to determine the natural resources and capacity of tourism. It is an innovative work because it assesses the natural carrying capacity and resources of the tourism zone of the SPA, and then scientifically determines how many tourists can be received and how many tourist camps can be in this area, and provides opportunities for developing sustainable and eco-friendly tourism.
The purpose of this study is to determine the types, forms, and meanings of place names in Khar Us Lake Special Protected Area. We conduct this research within the framework of the 1:100.000 scale topographic map published by the State Geodesy and Cartography Department in 1985 and determine 56 types of 565 place names. As for the forms, they are formed by simple and compound methods, and the majority of the place names are made up of 1-2 words or proper nouns. Semantically, the most common place names are formed by words that express the meanings of colors. In addition, Khar Us Lake Special Protected Area is surrounded by a continuation of the Mongol Altai Mountain and sub-mountains, so the place names associated with the word mountain are the most common, both in terms of form, and meaning.
The natural landscape aesthetic of Uvs province, Mongolia was assessed by ten criteria using a combinationof spatial MCDM and AHP based on Boolean and Fuzzy logic. It was found that 13.2% of the area of Uvds province was highly suitable, 39.4% was suitable, and 46.7% was unsuitable for recreational purposes. This data served to compile the landscape aesthetic potential map of Uvs province at a spatial resolution of 10 km.
Энэхүү судалгааны ажлын зорилго нь Чигэртэй голын ай сав газрын байгалийн цогцолборт газрын газрын нэрийн төрөл, хэлбэр, илэрхийлэх утгыг тодорхойлохыг зорилоо. Бид энэ судалгааг Улсын геодези, зураг зүйн газраас 1985 онд гаргасан 1:100.000 масштабтай байр зүйн зургийн хүрээнд хийж, үндсэн 3 төрөлд ангилагдсан 46 газрын нэрийг авч үзлээ. Хэлбэрийн хувьд энгийн болон нийлмэл аргаар бүтэх ба дийлэнх нь 1-2 үг буюу нэр үгээс бүрдэж байна. Утга зүйн хувьд хамгийн түгээмэл газрын нэрүүд нь байгалийн юмс, үзэгдлийн утгыг илэрхийлсэн үгсээр үүсч байна. Түүнчлэн Чигэртэй голын ай сав газрын БЦГ нь голын ай сав газар учраас гол гэдэг үгтэй хоршсон газрын нэрүүд хэлбэр, утгын хувьд хамгийн түгээмэл байгаа нь харагдлаа.
2021 оны байдлаар Хөгнө Тарнын БЦГ-ын хязгаарлалтын бүсэд 8 аялал жуулчлалын бааз үйл ажиллагаа явуулж байна. 2021 онд тус цогцолборт газарт 32783 жуулчин аялсан байна. Газар нутгийг тусгай хамгаалалтад хамруулсан зорилгыг алдагдуулахгүйгээр аялал жуулчлалыг зөв хөгжүүлэхийн тулд юуны өмнө тухайн нутгийн газрын гадарга, хөрс, ургамал, ландшафт зэрэг байгалийн тогтцын үндсэн суурь үзүүлэлтүүдэд тулгуурлан байгалийн даацыг үнэлж тогтоох, улмаар ус, уур амьсгал, ховор тогтоц зэрэг байгалийн гоо сайхан, түүх, эмчлэх эрүүлжүүлэх чанар зэрэг шинжүүдийг багтаасан газарзүйн орчин, аж ахуйн обьектын нэгдлийн үзүүлэлтүүдээр аялал жуулчлалын нөөцийг үнэлэх нь аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх гол үндэслэл юм.
Чигэртэйн голын ай савын БЦГ-ын газрын нэрийн төрөл, хэлбэр, илэрхийлэх утгын судалгаа
