Бидний тухай
Багш ажилтан
Хорт хавдар гэдэг өвчин дэлхий даяар өсөн нэмэгдсээр байгаа гэдгийн олон нийтэд ойлгуулах шаардлагатай байна. Үүнээс гадна иргэд эрт илрүүлж чадвал энэхүү өвчин нь эмчлэгдэх бүрэн боломжтой гэдэг мэдлэгтэй байх нь чухал. Дэлхий дахинд эрдэмтэд хорт хавдрын шалтгаан нөхцөлийг судалж олон төрлийн шалтгаантай болохын тогтоон эм эмчилгээний аргуудыг бий болгосоор байна. Энэхүү өвчнийг бий болгодог нэгэн томоохон шалтгаан нь хүний амьдралын хэв маягтай салшгүй холбоотой хоол хүнс, амьдралын хэв
Олон соёлт гэр бүлийг судлах, түүнд үүсдэг соёл, нийгэм, эдийн засгийн тулгамдсан асуудлыг судалж нийгмийн ажлын үйлчилгээ үзүүлэх хэрэгцээ шаардлага байгааг авч үзсэн.
Үнэ тарифын асуудал бол өнөөдөр Монголын эрчим хүчний салбар дахь онцгой анхаарал хандуулж, цаг алдалгүй гарц шийдэл олохгүй бол болохгүй асуудлуудын хамгийн эхнийх нь гарцаагүй мөн. Эрчим хүчний үнэ тарифыг зах зээлийн зарчимд нийцүүлэн чөлөөлөх ажлыг хийх нь үнэхээр тулгамдсан хэрэгцээ болсон нь судалгаанаас харагдаж байна. Ингэхдээ нийгэм-эдийн засгийн тооцоотойгоор, нийгмийн эмзэг бүлгүүдээ тооцож хамгаалсан аргачлалын дагуу алхам алхмаар хийх нь зүйтэй болохыг чанарын судалгаанд оролцсон мэргэжилтнүүдийн багагүй хувь анхааруулж байна. Энэ асуудлыг шийдэхдээ олон талын оролцогчдын байр суурь, ашиг сонирхлыг харгалзах нь зүйн хэрэг боловч дан ганц хэрэглэгч талын саналаар халхавчлан улс төрийн шийдэл гаргадаг байдлаасаа татгалзаж, салбарын мэргэжилтнүүд, судлаачид, хөндлөнгийн шинжээчдийн үнэлгээ, зөвлөмжид илүүтэй тулгуурлан шийдвэр гаргадаг хууль эрхзүйн механизмыг бүрдүүлэх талаар ажил эхлүүлэх шаардлагатай байна гэсэн дүгнэлт хийж байна. Үүнийг хэрэгжүүлж ажиллах нь нийгэм дэх аль нэгэн бүлэг юм уу, эсвэл эрчим хүчний харилцааны аль нэгэн талын оролцогчийн ашиг сонирхолд биш, харин Монгол улсын нийгэм эдийн засгийн хөгжил, аюулгүй байдлын нэг томоохон үндэс болсон эрчим хүчний салбарын, цаашилбал улс орны хөгжил дэвшлийн ашиг сонирхолд нийцэх стратегийн шинжтэй чухал алхам болох нь харагдаж байна.
Хорт хавдар гэдгийг зөвхөн нэг хүний даван туулах өвчин гэж үздэггүй, гэр бүлийн хайртай дотны хэн нэгэн өвчилсөн тохиолдолд түүнийг гэр бүл, асран хамгаалагч, найз нөхдөөрөө даван туулах шаардлага үүсдэг байна. Энэхүү аймшигт өвчнөөр өвчилсөн тохиолдолд эм эмнэлгийн туслам үйлчилгээ авахтай зэрэгцэн маш олон асуудлууд гэр бүл, асран хамгаалагч, найз нөхөд ажлын хамт олны хүрээнд үүсдэг. Мөн хорт хавдар нь гэр бүлийн амьдралын хэв маягийг бүхэлд нь өөрчлөхөд хүргэдэг байна. Үүнд: сэтгэл зүйн, санхүү, өдөр тутмын амьдралын хэв маяг болон нийгмийн асуудлууд хүртэлх өөрчлөлтүүд бий болдог байна. Эдгээр өөрчлөлтүүдийг хувь хүнийх нь үүднээс анхаарч харахын тулд тухайн өвчтөний бүхий л асуудлыг бид өргөн хүрээтэй авч харах шаардлагатай. Улс орон бүрийн эрүүл мэндийн байгууллагууд хорт хавдартай өвчтөн болон түүний гэр бүл, асран хамгаалагчийг дэмжих төрөл бүрийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлдэг. Эдгээр дэмжих хөтөлбөрүүдийн нь тухайн өвчтөний соёл, амьдралын хэв маяг, санхүүгийн байдал, гэр бүлийн байдал, нийгмийн статус зэргийг анхаарч авч үзэж тухайн өвчтөнд тохирсон үйлчилгээг үзүүлэхийг зорьдог байна. Үүнээс гадна өвчтөний амьдралын чанарыг сайжруулах, өвчнөө амжилттай даван туулахад нь дэмжлэг үзүүлэх чиглэлтэй ажилладаг байна. Энэхүү өгүүлэлд Монгол улсын Хавдар Судлалын Үндэсний Төвтийн үйлчилгээ болон тэдгээрийн чиглэлүүдийг сонирхон судалж, Аляска мужийн Энкорэйж хот дахь Америкийн Хорт Хавдартай тэмцэх нийгэмлэгийн үйл ажиллагаанаас сурсан туршлагаа хуваалцсан юм.
Нийгмийн хөгжил, хотжилт, эдийн засаг, хүмүүсийн сэтгэлгээнд гарч буй үзэгдлийг дагаад Хятадын гэр бүлийн хэв маягт өөрчлөлт гарч, гэр бүлийн талаарх ойлголт нь уламжлалт шинжээ алдаж эхэлсэн. Энэ өгүүлэлд Хятадын гэр бүлийн бүтцэд гарч буй өөрчлөлт, үүнээс үүдэлтэй тулгарч буй асуудлын тухай авч үзлээ.
Монголын нийгмийн бүтэц, давхаргад ахмад настны эзлэх байр суурийг авч үзсэн.
Боовсролын социологийн үүсэл хөгжил, өнөөгийн байдал, цаашдын төлөв байдлыг харуулсан.
Ядуурлыг бууруулахад нийгмийн ажилтны үүрэг оролцоо хэрхэн өөрчлөгдөж байгаа болон нийгмийн ажилтны үнэт зүйл, ёс зүйн зарчимын талаар авч үзсэн өгүүлэл.
Abstract: In the article, how the situation during the global Covid-19 pandemic in 2019 affected the education system, including how university education was carried out, the advantages and disadvantages of e-learning, and the difficulties that arose in 2022-2023 during the "Pandemic Period" "e-learning" survey was conducted among teachers and students of major national universities, together a consortium of universities Mongolian Society for Higher Education Studies and the results of the survey conducted among teachers and students of NUM which is a subsection of it, are presented.
Abstract: In the article, how the situation during the global Covid-19 pandemic in 2019 affected the education system, including how university education was carried out, the advantages and disadvantages of e-learning, and the difficulties that arose in 2022-2023 during the "Pandemic Period" "e-learning" survey was conducted among teachers and students of major national universities, together a consortium of universities Mongolian Society for Higher Education Studies and the results of the survey conducted among teachers and students of NUM which is a subsection of it, are presented.
Ядуурлыг бууруулах бодлогын үр өгөөж ба нийгмийн ажлын үүрэг оролцоог, мөн нийгмийн ажилтны ёс зүй, үнэт зүйлийн талаар авч үзсэн.
Боловсролын социологийн хөгжил төвөвшил, цаашдын чиг хандлага
гэр бүлийн хүчирхийлэл хүүхдиийн бие махбодь, сэтгэл зүй, оюун ухаанд хэрхэн сөргөөр нөлөөлж байгааг судлан шинжилсэн.
гэр бүлийн хүчирхийллийн түүхэн нөхцөл, ойлголтуудын талаар судлан үзсэн.
боловсролын салбарт байгаа тэгш бус байдлын талаар хэлэлцсэн болно.
Энэхүү өгүүлэлд зохиогч нар халамжаас хөдөлмөрт бодлого нь Монгол улсын нийгмийн халамжийн шинэчлэлийн хүрээнд хэрхэн хэлэлцэгдэж буй талаар онцлон үзэх болно. Юуны өмнө, халамжаас хөдөлмөрт бодлого, халамжаас хөдөлмөрт бодлогод нийгмийн ажилтны үүргийн талаар дурдсан. Монгол улсын халамжийн шинэчлэлийн чиглэлд зорилтот бүлгийн буюу ядуу өрхтэй ажиллах нийгмийн ажлын үйлчилгээг бий болгох бодлогын шинэчлэлийн асуудлыг авч үзэв. Төгсгөлд нь ядуурлыг бууруулах “төгсөлтийн аргачлал”-ын талаар эргэцүүлсэн байна.
гэр бүлийн хүчирхийллийн түүхэн нөхцөл байдал, шалтгааныг авч үзсэн
социологийн шинжлэх ухаан дахь зөрчилдөөний онолын талаарх судлаачдын үзэл баримтлалыг нийтэлсэн болно.
Cultural value and practices of protecting children in Mongolia Batkhishig Adilbish, PhD, Oyunkhan Shagdar, PhD, professor, Narantuya Sodnompil, PhD, Lecturers of the Department of Sociology and Social Work, School of Social Science, National University of Mongolia The current article argues cultural value and practices that raise up and protect Mongolian children. Cultural value and practices are considered as important protective factors at macrosystem according to the ecological approach in social work. “Culture is the integrated pattern of human behavior that includes thoughts, communications, actions, customs, beliefs, values, and institutions of a racial, ethnic, religious, or social group” according to Lum (Lum, 2011, p.17). Cultural values interact with the protection of children that elates to the development of cultural practices. Hence culture informs what are the right and wrong ways of doing things among a particular group of people, how to treat children in their family, community or societal contexts. The protection of minors, orphans and disadvantaged individuals are strong cultural values of Mongolian people. The Mongols kept and transferred unwritten ethical duties of caring for minors and orphan children through their language and customs from one generation to another. Tuvshintugs Tsamba, a state honoured teacher, identified the ten main principles that have been used traditionally in child rearing practice among the Mongols (E. Sukhbaatar, 2009). These principles include love your child in the right way, protect your child from harmful and bad things, teach life skills to your child, influence positively your child, play with your child, work together with your child, rear your child in ways that help them become alert and curious to new things, teach your child to be cautious and provide a model to follow; do not hide your life constraints from your child and teach your child the customs and culture of your families and country (E. Sukhbaatar, 2009, p. 12). These moral messages were often included in the folktales and proverbs told to young children as a mechanism for passing on cultural values, ethics and norms. Folktales and proverbs are the most common and simplest way to teach cultural values and practical concepts of daily lives. Proverbs, in particular, are used frequently by Mongolian people. They are considered equally important educational tools in cultural child rearing practices, if not more important, than formal learning. The national and international scholars highlighted the importance of familiarity with the use of proverbs to Mongolian and other culture (Raymond, 2012; Nikolaeva, 2009; Whymant, 1926; Kler, 1945). But, scholarly studies specifically focusing on the influence of proverbs in moral thinking around child protection and protective environments are not easily locatable. It tells, that social workers and scholars in the field may need to study more cultural aspects of child protection and protective environments in order to build more culturally sensitive and positive protective environments for children.
