Дэлгэрэнгүй мэдээлэл

Despite three decades of social transformation, the values of Mongolia's younger generations continue to bear the imprint of past societal norms. Over the past four decades, family, health, and education have consistently ranked as top priorities among young adults in Mongolia. Moreover, contemporary young adults prioritize justice, humaneness, and kindness as they navigate societal changes, valuing the freedom to express their views without constraint and the autonomy to choose their living arrangements unrestrictedly. This study sheds light on the enduring influence of traditional values and the evolving aspirations of Mongolia's younger demographic amidst ongoing social transformation. Keywords: value, view of life, life purpose, success, young generation, social transformation

Залуучуудын хөгжлийг дэмжих үндэсний хөтөлбөрт залуучуудын нийгмийн оролцоог дэмжихэд соёлын өв хөшөө дурсгал, театр,кино, бүтээл туурвил,ном, хөшөө дурсгал зэрэг соёлын өв, бүтээгдэхүүнд хандах залуусын хандлага ба хэрэглээг судлах асуудал чухал байгаа юм. 20-р зууны дунд үеэс нийгэм, хүмүүнлэгийн салбарт өрнөж буй өөрчлөлтүүд нь нийгмийн хөгжлийн бүх салбарт гүнзгий нөлөөлж, оюун санаа,, нийгэм-антропологийн (соёлын) сорилтуудыг бий болгож байна. Нэн ялангуяа залуу үеийн төлөөлөгчид онлайн - орон зай; соёлыг китч, массын хэрэглээгээр солих; бодит амьд харилцааг виртуалаар нүүлгэн шилжүүлэх; харилцаа холбоо, чөлөөт цагаа өнгөрөөх хэлбэрүүдийн хэв гажилт, хуваагдал, зэрэг олон зөрчилт асуудлыг дагуулсаар байгаа билээ. Залуучуудын урлаг, гоо зүйн соёлд хандах хандлагад нөлөөлж буй объектив болон субъектив хүчин зүйлсийг үнэт зүйлсийнх нь хүрээнд илрүүлэхэд эл ажлын зорилго оршиж байна. Соёл, гоо зүйн уламжлалт болон шинэлэг талбаруудыг (номын сан, музей, театр, кино театр гэх мэт) харгалзан мэдээлэлжүүлэлт, даяаршлын сорилтуудын хүрээнд орчин үеийн залуучуудын урлаг, гоо зүйн соёлд оролцох оролцоо, цахим хэрэгцээ ба хандлагын харьцуулсан систем-функциональ дүн шинжилгээ хийх, үнэт зүйлсийн хандлагаар судлах, урлагийн төслүүд, хувийн соёлын санаачлагууд: орчин үеийн соёлын бүтээлч кластеруудыг орчин үеийн Монголын залуучуудын амьдралын хэв маяг, эрхэмлэл, үнэт зүйл зэрэгтэй холбон шинжилгээ хийсэн болно.

The study of values and the worldview of a certain stratum makes it possible to analyze youth as a subject of social change in close connection with their ideas about themselves and plans for self-realization, as well as to identify the content of social representations of various categories of youth on topical issues of the development of the country and the modern world as a whole. The analysis of the worldview studies itself has shown that, firstly, the concept of "worldview" is studied from various angles in social and humanitarian studies. The picture of the world is considered as a systemic phenomenon in connection with its internal (essential) characteristics and external factors.

Үнэ тарифын асуудал бол өнөөдөр Монголын эрчим хүчний салбар дахь онцгой анхаарал хандуулж, цаг алдалгүй гарц шийдэл олохгүй бол болохгүй асуудлуудын хамгийн эхнийх нь гарцаагүй мөн. Эрчим хүчний үнэ тарифыг зах зээлийн зарчимд нийцүүлэн чөлөөлөх ажлыг хийх нь үнэхээр тулгамдсан хэрэгцээ болсон нь судалгаанаас харагдаж байна. Ингэхдээ нийгэм-эдийн засгийн тооцоотойгоор, нийгмийн эмзэг бүлгүүдээ тооцож хамгаалсан аргачлалын дагуу алхам алхмаар хийх нь зүйтэй болохыг чанарын судалгаанд оролцсон мэргэжилтнүүдийн багагүй хувь анхааруулж байна. Энэ асуудлыг шийдэхдээ олон талын оролцогчдын байр суурь, ашиг сонирхлыг харгалзах нь зүйн хэрэг боловч дан ганц хэрэглэгч талын саналаар халхавчлан улс төрийн шийдэл гаргадаг байдлаасаа татгалзаж, салбарын мэргэжилтнүүд, судлаачид, хөндлөнгийн шинжээчдийн үнэлгээ, зөвлөмжид илүүтэй тулгуурлан шийдвэр гаргадаг хууль эрхзүйн механизмыг бүрдүүлэх талаар ажил эхлүүлэх шаардлагатай байна гэсэн дүгнэлт хийж байна. Үүнийг хэрэгжүүлж ажиллах нь нийгэм дэх аль нэгэн бүлэг юм уу, эсвэл эрчим хүчний харилцааны аль нэгэн талын оролцогчийн ашиг сонирхолд биш, харин Монгол улсын нийгэм эдийн засгийн хөгжил, аюулгүй байдлын нэг томоохон үндэс болсон эрчим хүчний салбарын, цаашилбал улс орны хөгжил дэвшлийн ашиг сонирхолд нийцэх стратегийн шинжтэй чухал алхам болох нь харагдаж байна.

This article discusses the origin and development of evidence-based social work, theoretical foundations, practical significance of evidence-based social work, and how to implement it. A theoretical perspective on key aspects of evidence-based social work, challenges in evidence-based social work, and five steps to practice evidence-based social work are discussed.

The study of values and the worldview of a certain stratum makes it possible to analyze youth as a subject of social change. The analysis of the worldview studies itself has shown that the concept of "worldview" is studied from various angles in social and humanitarian studies. Often, studies of the worldview do not concern the problem, methods and means of forming a picture of the world, actors and mechanisms of this process.

Abstracts Despite three decades of social transformation, the values of Mongolia's younger generations continue to bear the imprint of past societal norms. Over the past four decades, family, health, and education have consistently ranked as top priorities among young adults in Mongolia. Moreover, contemporary young adults prioritize justice, humaneness, and kindness as they navigate societal changes, valuing the freedom to express their views without constraint and the autonomy to choose their living arrangements unrestrictedly. This study sheds light on the enduring influence of traditional values and the evolving aspirations of Mongolia's younger demographic amidst ongoing social transformation. Keywords: value, view of life, life

Хорьдугаар зууны турш “залуучууд” гэх томъёолол ихээхэн өөрчлөгдсөөр ирсэн ч насаар тодорхойлогдох нийгмийн байр суурь, чиг үүрэг, дүр гол хэмжигдэхүүн хэвээр байна. “Залуучууд” гэдэг өвөрмөц үзэгдлийн онцлогуудын талаар, юуны өмнө залуучуудын насны хүрээ хязгаарын талаар төрөл бүрийн үзэл санаа бий. Тухайлбал, НҮБ-ын 1981 оны Ерөнхий Ассамблейн хуралдаанаар 15-24 насны хүмүүсийг залуу гэж үзнэ гэсэн томъёоллыг соёрхон баталсан бөгөөд 19 нас хүртэл “өсвөр үе буюу adolescence”, 20-24 насны хүмүүсийг “залуу насанд хүрсэн буюу young adults” ангилалд хамруулсан юм. Монгол улсын хувьд 15-34 насны хүмүүсийг залуучууд гэсэн ангилалд хамруулж, Залуучуудын хөгжлийг дэмжих тухай хуулийн зорилгыг “төрөөс залуучуудын хөгжлийг дэмжих эрх зүйн үндсийг тогтоож, нийгмийн хөгжилд оролцох залуучуудын оролцоо, эрх, үүргийг тодорхойлохтой холбогдсон харилцааг зохицуулах” гэж заажээ. Социологич Х.Гүндсамбуу, Д.Зоригт нар залуучуудын насны ангилал, үеийн ангиллыг өөр өөрсдийнхөө ангилсан байдаг ба энэ 1970-д оны сүүл үеэс 1987 онуудад тэдний ажилласан цуврал судалгаанаас гарсан дүгнэлт дээр үндэслэсэн болов уу.

Abstract Youth is a very important social group depending on their age and lifestyle. Because of their social role, they have been the main object of social research since the beginning of the twentieth century. Mongolian sociologists have studied young people’s consumption, political and social participation, economic condition, family and family planning, and values. But for now, there is still a missing cultural heritage value study for young people. Especially the statues and other art creatives such as movies, museums, and art galleries created in the soviet era and before. The writers of this article are rooted in their research topic from the socio-economic and cultural-historic side based on Bourdieu, Foucault, and Fukuyama. As a result of the youth-related research review, it is important to capture the current situation of young people’s cultural heritage. Keywords: young, young adult, adolescence, cultural heritage, value

Энэхүү өгүүлэлд нийгмийн шинжлэх ухаанд эдүүгээжлийн дараах буюу постмодерн эрин үеийн нийгмийн бодит байдлын өөрчлөлтийг тусгах эргэцүүлэлт (reflexivity) чанарын асуудлыг авч үзэх болно. Нийгмийн ажил өөрөө эдүүгээжлийн бүтээгдэхүүн бөгөөд нийгмийн бусад шинжлэх ухаан, боловсрол, мэргэжлүүдийн нэгэн адил постмодернизмийн сорилтуудтай нүүр тулгарч байна. Эдгээр сорилтуудтай холбоотой нийгмийн ажлын судлаачдын дунд ч тодорхой асуудлыг дэвшүүлсээр ирсэн бөгөөд энэ нь нийгмийн ажлын мэргэжил нь өөрийн хөгжлийг тусган ойлгох, нийгмийн асуудлыг эргэцүүлэх, өөрийгөө болон үйлчлүүлэгчийг ухаарах ойлгох, нийгмийн бүтцийн болон шударга ёсны асуудлуудыг ойлгох, дэвшүүлэх, ялгаатай байдлыг ухамсарлах хэрэгцээ өсч буйг тэмдэглэж байна. Даяаршил, неолибералчлал, бюрократизмын өсөлтийн энэ үед нийгмийн орчны ялгаатай талбар болон соёлын байдлаас хамаарч нийгмийн ажилтан өөрийн эрх мэдлийг нийгмийн сайн сайхан байдал, шударга ёсны төлөө хэрхэн хэрэгжүүлэх тухай асуудал нь улам чухал болсоор байна.

Хураангуй Энэхүү өгүүлэлд нийгмийн шинжлэх ухаанд эдүүгээжлийн дараах буюу постмодерн эрин үеийн нийгмийн бодит байдлын өөрчлөлтийг тусгах эргэцүүлэлт (reflexivity) чанарын асуудлыг авч үзэх болно. Нийгмийн ажил өөрөө эдүүгээжлийн бүтээгдэхүүн бөгөөд нийгмийн бусад шинжлэх ухаан, боловсрол, мэргэжлүүдийн нэгэн адил постмодернизмийн сорилтуудтай нүүр тулгарч байна. Эдгээр сорилтуудтай холбоотой нийгмийн ажлын судлаачдын дунд ч тодорхой асуудлыг дэвшүүлсээр ирсэн бөгөөд энэ нь нийгмийн ажлын мэргэжил нь өөрийн хөгжлийг тусган ойлгох, нийгмийн асуудлыг эргэцүүлэх, өөрийгөө болон үйлчлүүлэгчийг ухаарах ойлгох, нийгмийн бүтцийн болон шударга ёсны асуудлуудыг ойлгох, дэвшүүлэх, ялгаатай байдлыг ухамсарлах хэрэгцээ өсч буйг тэмдэглэж байна. Даяаршил, неолибералчлал, бюрократизмын өсөлтийн энэ үед нийгмийн орчны ялгаатай талбар болон соёлын байдлаас хамаарч нийгмийн ажилтан өөрийн эрх мэдлийг нийгмийн сайн сайхан байдал, шударга ёсны төлөө хэрхэн хэрэгжүүлэх тухай асуудал нь улам чухал болсоор байна.

Изменения, происходящие в социальной и гуманитарной сферах с середины ХХ века глубоко затронули все сферы общественного развития. Духовные, социально-антропологические и культурные вызовы затронули в первую очередь представителей молодого поколения. Именно с молодежью ассоциируются онлайн – культура, китч, массовое потребление культурных продуктов; виртуальное замещение реальных живых отношений. Это привело ко многим противоречиям и проблемам, к деформации и фрагментации форм общения и проведения досуга, изменению ценностей, в том числе и монгольской молодежи.

Citizen Groups, almost exclusively comprising women, are emerging in ger district, an intriguing mix of the nomadic culture and rapid urbanization with significant social challenges. Current knowledge and policy to support citizen-led initiatives is limited in Mongolia. except for those successful examples of micro-financing and micro enterprising in Southern and South East Asian countries. In Mongolia government policies and funding schemes lack mechanisms to financially support groups like CGs.This paper draws on insights from research with three Citizens Groups seeking to build social and economic opportunities for ger residents through collaborative partnerships with governments, NGOs and the business. The paper argues that whilst Citizens Groups create bonding and bridging social capital that reduce the social, economic, and environmental vulnerability of ger residents their capacity to mobilise linking social capital remains tenuous. Citizens Groups remain institutionally weak, and this paper calls for greater recognition and support of their activities.

Изменения, происходящие в социальной и гуманитарной сферах с середины ХХ века глубоко затронули все сферы общественного развития. Духовные, социально-антропологические и культурные вызовы затронули в первую очередь представителей молодого поколения. Именно с молодежью ассоциируются онлайн – культура, китч, массовое потребление культурных продуктов; виртуальное замещение реальных живых отношений. Это привело ко многим противоречиям и проблемам, к деформации и фрагментации форм общения и проведения досуга, изменению ценностей, в том числе и монгольской молодежи.

Abstract Youth is a very important social group depending on their age and lifestyle. Because of their social role, they have been the main object of social research since the beginning of the twentieth century. Mongolian sociologists have studied young people’s consumption, political and social participation, economic condition, family and family planning, and values. But for now, there is still a missing cultural heritage value study for young people. Especially the statues and other art creatives such as movies, museums, and art galleries created in the soviet era and before. The writers of this article are rooted in their research topic from the socio-economic and cultural-historic side based on Bourdieu, Foucault, and Fukuyama. As a result of the youth-related research review, it is important to capture the current situation of young people’s cultural heritage.

Abstract: The history of the origin and development of clinical social work, the theoretical and methodological basis. In social work, there are debates about educating social workers to be specialized, or to work in interdisciplinary teams. Theoretically, clinical social work should be implemented by interdisciplinary teams, but clinical social workers need more specialized training in psycho-social diagnosis, counseling, and therapy methods. Although social work has the potential to be multimethodical, to specialize in a wide range of disciplines, to conduct in-depth research on specific issues, and to work with target groups, this function can only be fulfilled if equivalent service infrastructure is in place.

For Mongolians, urbanization began relatively late, but it is a rapid process that is rapidly changing people's relationships, living conditions, and lifestyles. Sociological theories that explain the process of urbanization allow us to explain the urbanization of Mongolia and the living conditions of the people in Ulaanbaatar. Sociological theories that explain the process of urbanization allow us to explain the urbanization of Mongolia and the living conditions of the people in Ulaanbaatar. Keywords: urbanization, urban population, population growth, migration

Энэхүү судалгаанд шүүх эрх мэдлийн шинэтгэлийн үйл явц, шүүхийн байгууллагын үйл ажиллагааны талаарх иргэдийн санал бодол, сэтгэл ханамжийн эрх зүйн социологийн хүрээнд судалж зохих санал дүгнэлтийг гаргалаа. Судалгаа нь Улаанбаатар хот болон бүс нутгийн зарим аймгуудын төлөөлөл, тухайлбал, Дархан-Уул, Өвөрхангай, Сэлэнгэ аймгийн шүүх байгууллагын иргэдийг хамран хийгдсэн болно. Асуулга судалгаа нь түүврийн аргад суурилан хийгдсэн бөгөөд сонгон авсан орон нутгийн оролцогч талуудын эх олонлогоос төлөөлж чадах дэд олонлогуудыг системчилсэн санамсаргүй түүврийн аргаар бүрдүүлж авсан болно.

Клиник нийгмийн ажил хэмээх нэр томьёо нь мэргэжлийн нийгмийн ажлын хүрээнд АНУ-д 1960-аад оны сүүл 1970-аад оны эхээр ШУ-ны эргэлтэд орох суурь тавигдсан.. XX зуунд дээрх нэр томьёо нь Кейс менежментийн хүрээний нэгээхэн хэсэг болон хэрэглэгдэж ирсэн. Энэ чиглэлээр Мэри Ричмонд “Хүрээлэн буй орчин-Хүн” (Human in Environment) үзэл баримтлалдаа фокуслан үйлдлийн сэдэл болгон гаргаж ирээд, хожим нь Тюрнер 1979 онд “Психо-Социаль хүн” загварын хүрээнд гүнзгийрүүлэн судалсан байдаг (Pauls, H, 2004). Түүний дараа 1931 онд Чикагогийн их сургуулийн профессор Эдит Аббот “Клиник нийгмийн ажил” бие даасан судлагдахуун мэргэших чиглэл болсон түүхтэй. 1971 онд клиник НА-ын нийгэмлэгийн Үндэсний Холбоо үүсэн бий болж, улмаар 1978 оноос НА-ын үндэсний нийгэмлэгээс National Association of Social Workers клиник нийгмийн ажил нь бие даасан мэргэжил хэмээн албан ёсоор хүлээн зөвшөөрч энэ чиглэлээр тусгайлсан сургалт, праксис явуулах мэргэжилтэн бэлтгэх, эрхтэй болсон.

Эл өгүүлэлд нийгмийн бүтэцчилэлийн анализийг социологийн шинжилгээнд хэрэглэж ирсэн сонгодог загварын үүсэл хөгжлийн олон талт хүчин зүйлийн генеалогийг нийгмийн системд эзлэх байр суурь, ач холбогдолтой нь холбон тайлбарлалаа.

Abstract. The paper analyses the key indicators characterizing the dynamics of sociodemographic and socio-economic development of modern Mongolia. Statistical tools and secondary sociological analysis formed the basis of the research methods. In general, the dynamics and trends of demographic and economic processes with regard to the social component affect the formation and transformation of migration strategies of Mongolian population. Keywords: demographic processes, migration, socio-economic development, social wellbeing, Mongolia.

ЭШ-ний эл өгүүлэлд БНХАУ болон АНУ-ын хөдөлмөрийн харилцааны системийн онцлог дахь засгийн газрын нөлөөлөл болон оролцоог капитализм, үйлдвэрчний эвлэл, COVID-19 цар тахлын нөхцөл байдал зэрэг хүчин зүйлүүдтэй холбон харьцуулсан шинжилсэн болно. Өгүүллийн эхний хэсэгт дээрх улсууд дахь “капитализмын” хувилбарууд, нөхцөл байдлыг тайлбарлаж энэ нь эвлэлдэн нэгдэх, нягтрах үйл явцыг хэрхэн нөхцөлдүүлж буйг, харин төгсгөл хэсэгт Ковид-19 цар тахлын нөлөө, түүнд үзүүлж буй хариу үйлдлүүдийг харьцуулан шинжлэн дүгнэсэн болно.

This article will be about the important connection between practical and theoretical approache. What exactly is the practical need for theory? What is the main role of social work theories and why is it important for practicants? First of all, 2 main questions need to be answered. Firstly, what would happen if there are no measures and actions taken in concrete social work cases ? What would happen , in case of taking systematical measures in concrete cases? Moreover, it is very important how theoretical approaches can be applied and used in practical situations. Therefore, firstly what is theory? In particular, which characteristics should social work theories have and how useful can they be?

Human ecology and Interdisciplinarity /R.E.Park/ Abstract; Park coined the term human ecology, the study of the relationship between humans and their natural, social, and built environments. Park himself explains human ecology as, "fundamentally an attempt to investigate the processes by which the biotic balance and social equilibrium are disturbed, the transition is made from one relatively stable order to other". Park found that a key underpinning of his human ecology is the concept of competition. He believed that it is the primary feature of the biotic level of life. He maintained that human restriction of competition is what allows our modern concept of society to exist. According to Park's papers regarding this topic, "Dominance" and "Succession: An Ecological Concept", ecological competition can be manifest itself through dominance and succession. While at the University of Chicago, Park continued to strengthen his theory of human ecology. Along with Ernest W. Burgess developed a program of urban research in the sociology department. They also developed a theory of urban ecology, which first appeared in their book Introduction to the Science of Sociology (1922). They predicted that cities would form into five concentric rings with areas of social and physical deterioration concentrated in the center and prosperous areas near the city's edge. This model is known as concentric zone theory, it was first published in The City (1925).

Cultural value and practices of protecting children in Mongolia Batkhishig Adilbish, PhD, Oyunkhan Shagdar, PhD, professor, Narantuya Sodnompil, PhD, Lecturers of the Department of Sociology and Social Work, School of Social Science, National University of Mongolia The current article argues cultural value and practices that raise up and protect Mongolian children. Cultural value and practices are considered as important protective factors at macrosystem according to the ecological approach in social work. “Culture is the integrated pattern of human behavior that includes thoughts, communications, actions, customs, beliefs, values, and institutions of a racial, ethnic, religious, or social group” according to Lum (Lum, 2011, p.17). Cultural values interact with the protection of children that elates to the development of cultural practices. Hence culture informs what are the right and wrong ways of doing things among a particular group of people, how to treat children in their family, community or societal contexts. The protection of minors, orphans and disadvantaged individuals are strong cultural values of Mongolian people. The Mongols kept and transferred unwritten ethical duties of caring for minors and orphan children through their language and customs from one generation to another. Tuvshintugs Tsamba, a state honoured teacher, identified the ten main principles that have been used traditionally in child rearing practice among the Mongols (E. Sukhbaatar, 2009). These principles include love your child in the right way, protect your child from harmful and bad things, teach life skills to your child, influence positively your child, play with your child, work together with your child, rear your child in ways that help them become alert and curious to new things, teach your child to be cautious and provide a model to follow; do not hide your life constraints from your child and teach your child the customs and culture of your families and country (E. Sukhbaatar, 2009, p. 12). These moral messages were often included in the folktales and proverbs told to young children as a mechanism for passing on cultural values, ethics and norms. Folktales and proverbs are the most common and simplest way to teach cultural values and practical concepts of daily lives. Proverbs, in particular, are used frequently by Mongolian people. They are considered equally important educational tools in cultural child rearing practices, if not more important, than formal learning. The national and international scholars highlighted the importance of familiarity with the use of proverbs to Mongolian and other culture (Raymond, 2012; Nikolaeva, 2009; Whymant, 1926; Kler, 1945). But, scholarly studies specifically focusing on the influence of proverbs in moral thinking around child protection and protective environments are not easily locatable. It tells, that social workers and scholars in the field may need to study more cultural aspects of child protection and protective environments in order to build more culturally sensitive and positive protective environments for children.