МОНГОЛ УЛСЫН ИХ СУРГУУЛЬ

Бидний тухай


Багш ажилтан

 /  Бидний тухай  /  Багш ажилтан /  Дэлгэрэнгүй мэдээлэл

Дэлгэрэнгүй мэдээлэл


Судалгааны чиглэл:
Мэдээллийг профессор, багш, ажилтан МУИС-ийн мэдээллийн санд бүртгүүлснээр танд харуулж байна. Мэдээлэл дутуу, буруу тохиолдолд бид хариуцлага хүлээхгүй.
Зохиогч(ид): С.Бүжинлхам, Б.Дагзмаа
"AESTHETIC EXPERIENCE AS PHILOSOPHICAL ARGUMENT FOR EVERYDAY AESTHETICS", International Conference on the Innovation of Arts and Literature (ICIAL), Mongolia, 2024-4-27, vol. 1, pp. 81-82

Хураангуй

In Stanford encyclopedia of philosophy, “a paradigmatic aesthetic experience refers to a perceptual experience centered on the beauty of an object, such as a piece of artwork or a aspects of the natural world. However, theorists argue that aesthetic experiences can arise from the sublime or even from experiences of ugliness. Moreover, the distinction between "ordinary perceptual experience" and "aesthetic experience" presents a complex issue in philosophical aesthetics. Additionally, an emerging field known as everyday aesthetics claims that aesthetic encounters can emerge from our everyday activities. Yuriko Saito, author of "Everyday Aesthetics," examines the Japanese tea ceremony as an instance of aesthetic engagement, while Paulina Rautio suggests that even mundane tasks like hanging laundry can be seen as aesthetic experiences. This paper seeks to elucidate philosophical perspectives on aesthetic experience in order to assert the aesthetic credentials of everyday aesthetics.

Зохиогч(ид): Б.Дагзмаа, Б.Мөнхжавхлан
"ЛГБТК: Хүйсийн болон бэлгийн чиг баримжааны асуудал философи, ёс зүйн эргэцүүлэлд хүргэх нь" Философи, Шашин судлал, vol. 25 (580), pp. 13-23, 2023-12-1

http://journal.num.edu.mn/phil

Хураангуй

This article discusses the significance of the LGBT issue, which encompasses human rights, ethics, society, and existence. Being a sexual minority, this group has historically faced challenges, and their perception throughout history has been influenced by religious and some othetr perspectives. It's important to note that within the scope of this evaluation, we neither seek to endorse nor criticize any specific standpoint. However, it is true that in today's Mongolian society, which upholds the principles of a humane civil democratic society, there is greater openness to the topic of sexual orientation. Nevertheless, this article aims to emphasize the necessity of considering this issue from multiple perspectives and providing a theoretical explanation, as there exist diverse opinions within the public discourse.

Зохиогч(ид): С.Бүжинлхам, Б.Дагзмаа
"ХОРУУ ЧАНАР БҮХИЙ ИЛЭРХИЙЛЭМЖ ХЭРЭГЛЭХГҮЙ БАЙХ НЬ ИРГЭНЛЭГ ҮЙЛДЭЛ МӨН", Ардчилсан нийгэм дэх ёс зүйн сорилтууд, 2023-11-22, vol. 10, pp. 86-98

Хураангуй

Хоруу чанар бүхий илэрхийлэмж гэдгээр тодорхой анги бүлэг, нийгэмлэг, хувь хүмүүсдm янз бүрийн хор хохирол учруулдаг, хэлэх үйлдэл, ерөнхийлөл, метафор, үг холбоо үг, зураг бичвэр зэрэг өөр өөр хэлбэрийн авч ихэнх тохиолдолд агуулгын хувьд огтлолцдог илэрхийлэмжүүдийг багтаан авч үзэв. Монгол хэлний их тайлбар тольд хоруу чанар гэдгийг бичил биетний өвчлүүлэх чадварын зэрэг гэж тодорхойлсон байдаг аж. Dangerous speech, hate speech, pejorative term зэрэг нь нийгэмд “бичил биетэн” лугаа шинжтэй байдгийг бодолцон ийнхүү хоруу чанар(harmful) бүхий илэрхийлэмж гэх нэг малгайд багтааж нэрлэлээ. Эдгээр илэрхийлэмжээс үүдэлтэй хор хохирлыг дурдахын хамт, бид хүн тус бүр ардчилсан нийгмийн үнэт зүйлийг даган биелүүлэгчээс гадна “босгон бүтээгч” гэдэг утгаараа эдгээр илэрхийлэмжийг хэрэглэхээс зайлсхийх нь яагаад “иргэнлэг” үйлдэл болохыг тодруулав.

Зохиогч(ид): Ц.Нямсүрэн, Б.Дагзмаа, С.Дулам
"Defining the structure of the epic Khan Kharangui" New Research of Tuva, vol. 2, no. 2023, pp. 153-165, 2023-6-12

https://doi.org/10.25178/nit.2023.2.11

Хураангуй

The article analyzes the syntagmatic and paradigmatic structure of “Khan Kharangui” as the origin of Mongolian epics. In doing so, through syntagmatic and paradigmatic analysis each mean-ingful narrative in the epic is traced on the sentence level and consolidated in a chart grouping all these narratives. The theoretical and methodological significance of this study is to demonstrate how to apply the techniques of structural and syntagmatic analysis while studying epic poetry.The manuscripts of “Khan Kharangui” from Okin (Buryatia, Russia) and Kyzyl (Tuva, Russia) as well as “Rinchen” (published in Hungary) and “Tod Üseg” (St. Petersburg, Russia) are known to researchers. It was concluded that all the manuscripts of “Khan Kharangui” are originated from one source, namely from the source written in ancient script tod üseg. Since that source was substantially damaged, the other sources are used in this study. The Okin and the Rinchen manuscripts match almost word for word while the Kyzyl manuscript is more literary both in stylistic and orthographic aspects, but some episodes are rendered in a somewhat more shortened form compared to the for-mer manuscripts. There are slight differences in their size, but they are same in terms of substantive functions and structures.When analyzing the syntagmatic structure of the epic by means of the functions described in Vladimir Propp’s “Morphology of the Folktale”, the following functions are not identified in the epic about Khan Kharangui: branding (J), unrecognized arrival (O), unfounded claims (L), difficult task (M), solution (N), recognition (Q) and exposure (Ex).As for the paradigmatic structure of the epic, it could be analyzed by the method proposed in “The Structural Study of Myth” by Claude Lévi-Strauss. A particular feature in the paradigmatic structure of the epic is that it legitimizes how one ripostes and what the ultimate results will be when the established relationships and attitudes are violated. That is why each column on the left con-stitutes a premise or condition for the column on the right, and each column on the right becomes a consequence or implication for the left one with respect to the two columns on the right and left in the illustrated chart.

Зохиогч(ид): Э.Баасандорж, Ц.Гомбосүрэн, Б.Дагзмаа, Ц.Нямсүрэн, М.Отгонбаяр, Б.Мөнхжавхлан, С.Бүжинлхам, Ц.Онон, Б.Энхбаяр
"Нийгэм-улс төрийн философийн орчин үеийн онолууд, Либерализм ба түүнийг шүүмжлэгчид", 2023-2-26
Зохиогч(ид): Б.Дагзмаа, Б.Мөнхжавхлан
"Нийгэм-улс төрийн философийн орчин үеийн онолууд", 2023-2-26
Зохиогч(ид): Б.Мөнхжавхлан, Б.Дагзмаа
"Эрүү шүүлт ба түүний ёс зүйн асуудал", Айсуй хүн: Даян дэлхийн шилжилт дэх ёс зүйн сорилтууд, 2022-11-18, vol. 1, pp. 162-170

Хураангуй

Энэ илтгэлд эрүүдэн шүүх туршлага орчин үед ч нийгмийн таагүй асуудлын нэг хэвээр буйг онцолж ёс зүйн агуулгын хүрээнд шинжилсэн. Хүний бие, сэтгэлд арилашгүй сэвт ул мөр үлдээдэг тамлан зовоох энэ үйлдэл нь утилитарист ёс зүйн үүднээс зөвтгөл хүлээдэг ч зарим философи үзэл баримтлалын хувьд үгүйсгэсэн байр бий. Дээрх үзэл санаануудын үүднээс уг асуудлыг хэрхэн тайлбарласныг авч үзэж угаас хүний эрхэм чанарт халдсан энэ үйлдэл бол ёс суртахууны хувьд зөвтгөх шалтгаан нь хүч багатай хэмээн эргэцүүлснээ тусгасан болно.

Зохиогч(ид): М.Отгонбаяр, Б.Дагзмаа
"“Иргэний ёс зүйн боловсрол” сургалтын хөтөлбөр, агуулгад хийсэн шүүмжлэлт зарим эргэцүүлэл", Айсуй хүн: Даян дэлхийн шилжилт дэх ёс зүйн сорилтууд, 2022-11-18, vol. 1, pp. 3-10

Хураангуй

боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаас батлан гаргасан “Иргэний ёс зүйн боловсрол” /ИЁЗБ/ хичээлийн хөтөлбөрийг холбогдох хууль тогтоомж, бодлогын бусад баримт бичгүүдтэй холбон review хийх, улмаар философи, ёс зүйн мэргэжлийн үүднээс зөвлөмж гаргах зорилго тавьсан

Зохиогч(ид): Б.Дагзмаа, М.Отгонбаяр
"Иргэний ёс зүйн боловсрол сургалтын хөтөлбөр, агуулгад хийсэн шүүмжлэлт зарим эргэцүүлэл", Айсуй хүн: Даян дэлхийн шилжилт дэх ёс зүйн сорилтууд, 2022-11-17, vol. 9, pp. 6-13

Хураангуй

Бид энэ удаад боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаас батлан гаргасан “Иргэний ёс зүйн боловсрол” /ИЁЗБ/ хичээлийн хөтөлбөрийг холбогдох хууль тогтоомж, бодлогын бусад баримт бичгүүдтэй холбон review хийх, улмаар философи, ёс зүйн мэргэжлийн үүднээс зөвлөмж гаргах зорилго тавьсан болно. Энэ бол практик философийн тэр тусмаа ёс зүйн нэгэн чухал хэрэглээ юм.

Зохиогч(ид): Б.Дагзмаа, Ц.Гомбосүрэн
"Амьдралын тухай философи: Ф.Ницщегээс А.Бергсон, О Шпенглер нарыг хүртэл", 2022-9-10
Зохиогч(ид): Б.Мөнхжавхлан, Б.Дагзмаа
"Education in Mongolia: Challenging issues in contemporary time", Human Education in the Third Millennium: Problems, Goals, and Values of education in the Modern World, Chittagong, Bangladesh, 2022-6-25, vol. 1, pp. 1-4

Хураангуй

The issue of education always plays a significant role in the development policy of any country. Currently, as the world is facing difficulties due to COVID-19, the issue of education has become even more challenging. In this paper, the authors aim to elucidate the challenges and policies related to education in Mongolia. The authors consider that joint initiatives, roles, and participation of universities, public engagement, and collaborative research are significant factors in addressing these problems.

Зохиогч(ид): Б.Дагзмаа, Э.Эрхэс
"Р.Гойссын нео-ленинизм ленинизмд үл холбогдох нь" Философи, Шашин судлал, vol. 24, no. 568, pp. 36-43, 2022-5-9

www.sas.num.edu.mn

Хураангуй

Гойсс нь өөрийн улс төрийн философийг нео-ленинизм гэж тодорхойлдог. Ленинизмийн тухай цөөнгүй тодорхойлолт байдгаас онолын хувьд оновчтой тодорхойлолтыг Жижек өгч байв. Жижекийн тодорхойлсноор ленинизм нь анти-капиталист ба зүүнтний үзлийн гэх хоёр шинжтэй байсан ба Гойссын нео-ленинизм үүнээс хэрхэн ялгарах тухай асуудалд нарийвчилсан байдлаар хариулсан явдал түүний бүтээлүүдэд байдаггүй. Энэхүү өгүүлэл нь Гойссын нео-ленинизм нь ленинизмээс хэрхэн ялгардаг тухай авч үзсэн болно.

Зохиогч(ид): Ц.Нямсүрэн, Б.Дагзмаа
"Философи өнөө юу хийх вэ?", Олон нийтийн дискурс дэх философийн үүрэг, 2022-5-5, vol. I, pp. 14-18

Хураангуй

Философи ер нь юу хийдэг вэ? Энд философи юу ярьдаг тухай биш, харин юу хийдэг тухай, бүр тодруулбал философийн судлах зүйл, асуудлуудыг гэхээсээ түүний үүрэг зориулалт, функцийн талаар тухайлж байгаа юм. Уг асуултад хариулахын тулд эртнээс нааш философийн үүрэг зориулалтыг юу гэж тайлбарлаж байсныг тоймлон авч хэлэлцэв.

Зохиогч(ид): Ц.Нямсүрэн, Б.Дагзмаа
"Бодлын логик тодруулга ба лонхон дахь ялаанд замчлахуй", Людвиг Витгенштейн "Логик философийн трактат"-100 жил, 2021-12-17, vol. I, pp. 1-12

Хураангуй

Логик философийн трактат нь ертөнц, түүний тухай бодол сэтгэхүй, эдгээрийг илэрхийлэх хэлтэй холбоотой философийн гол асуудлуудыг хөндөж, тэдгээр асуудлын шийдлийг логик, төлөөллийн мөн чанарт үндэслэсэн танилцуулжээ. Ертөнц нь утгат хэллэг болох бодол сэтгэхүйгээр төлөөлөгдөнө, учир нь ертөнц, бодол сэтгэхүй, хэллэг нь нэг логик хэлбэртэй. Тиймээс, бодол, хэллэг хоёр нь баримтуудын дүр зураг байж чадна.

Зохиогч(ид): Б.Мөнхжавхлан, Б.Дагзмаа, С.Янжинсүрэн, Ц.Нямсүрэн
"“НИЙГМИЙН ХАРИЛЦАА, СЭТГЭЛ ХӨДЛӨЛ, ЁС ЗҮЙД СУРАЛЦАХУЙ” ХӨТӨЛБӨР ба АЛСЫН ХАРАА", Ёс зүйн эрдэм шинжилгээний бага хурал, 2021-11-25, vol. 1, pp. 57-64

Хураангуй

Цар тахал дэлхий нийтийг хамарч байгаа энэ цагт улс орнууд эдийн засаг, улс төр, нийгмийн олон бэрхшээл сорилтой тулгахын хамт боловсролын салбарт ч тодорхой сургамж авч, цаашдын алсын хараагаа шинээр чиглүүлэх хэрэгтэй болжээ. Энэ илтгэлд бид боловсролын салбарт нэн хэрэгтэй байх “Нийгмийн харилцаа, сэтгэл хөдлөл, ёс зүйд суралцахуй” (СИИ сургалт2) хөтөлбөрийн ач холбогдол, онцлогийг илэрхийлж буй болно. Нийгэмд үр бүтээлтэй, амжилттай, өөрийн гэсэн байр суурьтай, бусадтай эв нийцтэй амьдарч ая тухыг мэдэрч чадах эсэх нь мэдлэг, боловсролоос гадна тухайн хүний ёс суртахууны ухамсар, төлөвшилтэй шууд холбоотой. Тиймээс өсвөр залуу үеийг төлөвшүүлэх, ёс зүйн хэм хэмжээнд суралцуулах, харилцааны хувьд хүндэтгэлтэй, хариуцлагатай иргэн болгохын тулд нийгмийн харилцаа, сэтгэл хөдлөл, ёс зүйн боловсролд хамгийн их анхаарах ёстойг энд онцоллоо.

Зохиогч(ид): Б.Дагзмаа, I.M.L, K.S.N.
"Высшее образование глазами студентов (на примере мониторингового исследования выпускников МЭИ)" Вестник российского университета дружбы народов. Серия социология, vol. Том 21 , no. № 2 (2021), pp. 211-224, 2021-7-1

https://journals.rudn.ru/sociology/issue/view/1446

Хураангуй

В статье представлена попытка решить задачу оценки качества организации и содержания высшего образования с позиции обучающихся. Авторы рассматривают отечественный и зарубежный опыт включения в данную деятельность студента как одного из ее главных действующих лиц. Для решения поставленной задачи выделены наиболее распространенные формы участия студентов в обеспечении качества образования, обозначены проблемные области и неиспользованные резервы подобной студенческой деятельности. Так, основной формой участия студентов в оценочно-контрольной деятельности вуза является заполнение различных анкет с целью выявления их оценок и мнений о прослушанных в период обучения курсах. Проанализирована практика ряда зарубежных и отечественных вузов в данной области. В частности, в качестве примера рассмотрен опыт Российского университета дружбы народов, Северо-Восточного федерального университета, Института уполномоченных по качеству от студентов в Кемеровском филиале Российского государственного торгово-экономического университета, а также Центра прикладных социологических исследований Московского энергетического института (НИУ «МЭИ»). Представлены результаты социологического исследования мнений и оценок выпускников технических и социально-гуманитарных направлений НИУ «МЭИ» (2017-2019) по вопросам базовой и профессиональной подготовки. Проведенное мониторинговое исследование выявило ряд факторов, влияющих на качество подготовки в период прохождения практики в вузе, что позволило авторам обозначить ключевые проблемы маркетинга образовательных услуг в современном вузе. Показана необходимость изучения вопросов самореализации выпускников, их востребованности на рынке труда, а также поиска новых критериев для оценки качества высшего образования. Признается необходимость и возможность формирования новой идеологии управления качеством образования в вузе, предлагается ряд условий и мер, которые могут гарантировать качество высшего образования в России.

Зохиогч(ид): Б.Дагзмаа, М.Отгонбаяр, Ц.Нямсүрэн
"МОНГОЛЫН НИЙГМИЙН ФИЛОСОФИЙН СУДАЛГААГ ТОЙМЛОСОН НЬ" Философи, Шашин судлал, vol. 23, no. 551, pp. 36-43, 2021-5-15

www.sas.num.edu.mn

Хураангуй

Энэхүү судалгаагаар 1990 оноос хойших Монголын нийгмийн философийн судалгаан дахь зорилго, зорилт, онол, арга зүйн хандлага, судалгааны ерөнхий агуулгыг нэгтгэн харуулахыг зорилоо. Ингэхдээ Монгол дахь нийгмийн философийн онцлог шинжийг тодорхойлох, онол арга зүйн хандлагыг багцлан тоймлох, үндсэн сэдэв, агуулгыг ангилан харуулах зорилт дэвшүүлэв. Судалгааны хүрээг философийн салбарт хийгдсэн, нийгмийн философитой холбоотой, 1990 оноос хойших докторын ажил болон тус талбарт шинжлэх ухааны докторын зэрэг хамгаалсан судлаачдын нэгэн сэдэвт бүтээлээр хязгаарлав. Загвар, аргын тухайд харьцуулсан судалгааны загвараар баримтын шинжилгээний фремвок анализын аргыг ашиглан гүйцэтгэлээ.

Зохиогч(ид): Б.Дагзмаа, М.Отгонбаяр, Ц.Нямсүрэн
"1990 ОНООС ХОЙШ ҮЕ ДЭХ МОНГОЛЫН ФИЛОСОФИЙН СУРГАЛТ, СУДАЛГААН ДАХЬ ОНОЛ, АРГА ЗҮЙН ӨӨРЧЛӨЛТИЙН ҮЙЛ ЯВЦ, СУРГАМЖ" Философи, Шашин судлал, vol. 23, no. 551, pp. 36-43, 2021-5-15

www.sas.num.edu.mn

Хураангуй

Энэхүү өгүүлэл нь Монгол улс дахь философийн сургалт, судалгааны төлөвшил болон түүнд гарсан онол, арга зүйн өөрчлөлтийн үйл явцыг авч үзэхийг зорьсон болно. Монгол улс дахь философийн мэргэжлийн сургалт, судалгааны ажлыг ХХ зууны 90-ээд оноос өмнөх ба 90-ээд оноос хойших гэсэн онол, арга зүйн хувьд эрс ялгаатай хоёр үе шатанд хуваан үзэж байна. 1990-ээд оноос өмнөх үеийн Монголын философийн судалгаа агуулгын хувьд ШУКО, түүхийн материализмын сэдэв зонхилсон, арга зүйн хувьд диалектик материализмыг хатуу баримталсан шинжтэй байв. Энэ нь тухайн үеийн улс төрийн эрх баригч коммунист намын үзэл суртлын цор ганц зэвсэг болох марксизм-ленинизмийн хүрээнд байхаас өөр аргагүй байсан нөхцөл байдлын үр дүн юм. Харин ХХ зууны 90-ээд оноос эхэлсэн философийн хөтөлбөрийн өөрчлөлтийн үйл явц бараг 20 жил үргэлжилсэн, энэ үе бол философийн мэргэжлийн хөтөлбөрийг орчин үеийн дэлхийн их сургуулиудын философийн мэргэжлийн хөтөлбөртэй нийцүүлэн шинэчлэх шилжилтийн үе болохыг дүгнэн авч үзсэн болно

Зохиогч(ид): Б.Дагзмаа, Б.Мөнхжавхлан
"Гэр бүл үнэлэмжийг бүтээх нь буюу эцэг эх, хүүхдийн харилцааны тухайд", Гэр бүлийн ёс зүйн асуудал, 2020-11-23, vol. 7, pp. 49-61

Хураангуй

Хураангуй: Гэр бүлийн ёс зүй бол үнэлэмжийн онолын мэдлэгийг практикт хөрвүүлэн буулгах нэгэн чухал талбар бөгөөд энэхүү илтгэлд бие хүний үнэлэмж тогтох суурь бүтээгч нь гэр бүл байдгийг илэрхийлсэн. Ингэхдээ гэр бүлийн тухай асуудлыг судлах хамгийн чухал онолын мэдлэг болох ёс зүй, мөн түүний орчин үеийн нэгэн чиглэл болох экзистенциалист ёс зүйн үзэл, улс төрийн философийн үүднээс хүүхдийн төлөвшил, үнэлэмж бий болоход эцэг эх ямар үүрэг, хариуцлага хүлээж байдгийг авч үзсэн юм. Хэдий эцэг эх хүүхдийн өсөлт, бие хүн болж төлөвших, хөгжихөд анхаарах үүргийг хүлээдэг ч хүүхдийн чөлөөт сонголт хийх, шүүмжлэлтэй хандах, өөрийн үнэлэмж бий болгох зэрэгт тодорхой боломж олгох, туслах нь орчин үеийн гэр бүлийн ёс зүйд чухал асуудал гэдгийг тусгасан юм.

Зохиогч(ид): Б.Дагзмаа, М.Отгонбаяр, И.Владимир
"Орчин үеийн нийгмийн өөрчлөлтийн тухай онолууд дахь шинжлэх ухаан, технологийн нөлөөллийн асуудал", Монголын нийгэм дэх цахим орчны нөлөөлөл: Философи асуудлууд ШУА-ын ФХ-гийн хурал, 2020-11-19, vol. 7, pp. 22-28

Хураангуй

Капитализм хөгжлийнхөө шинэ шатанд шилжсэн нөхцөл байдлыг шинжлэх ухаан, технологийн контекстоор авч үзсэн пост аж үйлдвэржсэн нийгэм, пост капиталист нийгэм, мэдлэгийн нийгэм, мэдээллийн нийгэм хэмээх үзлүүдийг харьцуулан авч үзлээ. Өрнөдийн өндөр хөгжилтэй нийгэмд ХХ зууны хоёрдугаар хагасаас хойш гарсан суурь өөрчлөлтүүд, ялангуяа социаль болон үйлдвэрлэлийн хүрээнд гарсан шинэ шинэ өөрчлөлт бол шинжлэх ухааны мэдлэг, мэдээлэл, компьютерийн технологийн хөгжилтэй холбоотой байна. Аж үйлдвэржсэний дараах буюу мэдээллийн нийгмийн стратегийн үндсэн нөөцүүд бол мэдлэг ба мэдээлэл болсон. Мэдлэгийн нийгэм ба мэдээллийн нийгмийн онол аль аль нь шинжлэх ухаан, технологи, нийгмийн бүтэц, нийгмийн хэрэгцээний өөрчлөлт зэрэг хүчин зүйлсийн системд анализ хийх арга зүйгээрээ ижил байна. Түлхүүр үг: мэдлэг, мэдээлэл, технологи, мэдлэгийн нийгэм, мэдээллийн нийгэм, аж үйлдвэржсэний дараах нийгэм

Зохиогч(ид): Б.Дагзмаа, I.Marina, A.Nikolay L.
"Когнитивные исследования в кантианской перспективе: на пути к новому синтезу" Вестник российского университета дружбы народов, vol. 24, no. № 4, pp. 730-738, 2020-1-11

http://journals.rudn.ru/philosophy

Хураангуй

Abstract. This is a review of the book “Mozg — kultura — socium. Kantianskaya programma v cognitivnykh issledovaniyakh” by Bazhanov V.A. The author`s main aim is a reconsideration of some fundamental principles of epistemology and philosophy of science in the light of state-of-the-art advancements of neurosciences. According to the author of the book, social and cultural revolution in neurosciences has been crucially modifying the initial Kantian program of consciousness research and the modes of linguistic representation of its results. In particular, in epistemology the universal concept of transcendental subject has been altered with regard to neurobiological and social data, which concern some preconditions of cognitive activity. In philosophy of science such a shift of research perspective allows to implement a naturalistic interpretation of natural sciences, clarifies the problem of empirical foundations of mathematics and sheds a new light on the problem of apriori elements of mathematical thought. The analysis of evolutionary and neurobiological preconditions of logical thought leads to the sort of revival of psychologism program in logic, which enables author to put forward an original interpretation of the problem of plurality of logical systems. Finally, some topics of social sciences as well as problems of genesis of art, ethical and religious systems, can acquire new interpretation with respect to modern investigations in cognitive science. Keywords: cognitive science, neuroscience, Kantian program, realism, antirealism, psychologism, apriorism, empiricism зовы современной техногенной цивилизации». Исследование выполнено при финансовой поддержке РФФИ, грант No 19-511-44003 на тему «Социальное знание: вы- История статьи: Статья поступила 29.05.2020 Статья принята к публикации 03.09.2020 Для цитирования: Архиереев Н.Л., Ивлева М.Л., Балдо Дагцмаа. Когнитивные исследо- вания в кантианской перспективе: на пути к новому синтезу

Зохиогч(ид): Б.Дагзмаа, С.Янжинсүрэн
"Многоликий международный опыт: программа СЭЭО в Монголии", Воспитание и социализация в современной социокультурной среде, ОХУ, БНХАУ, Монгол, 2019-11-29, vol. 1, pp. 7

Хураангуй

Программа СЭЭО, разработанная на стыке этики, психологии, педагогики и доказывает, что правильное формирование интеллекта и души ребенка с детства приведет не только к правильному воспитанию ребенка, но и к улучшению отношений в обществе в целом. МонГУ согласен с этой концепцией на основе опыта воспитания молодежи и результатов многолетних исследований, поэтому поддерживает внедрение этой программы в нашей стране. Мы ожидаем следующих результатов от реализации данной программы. Дети овладеют методикой руководства собственными эмоциями, смогут охранять себя от душевных травм, программа поможет им стать увереными в себе, научит избежать эгоизма и станет методом профилактики разного рода отставаний в развитии, улучшит отношения учителей и детей, станет мостом взаимопонимания, научит гуманизму и состраданию, даст экологическое образование послужит методической основой для создания правильной среды и отношений в коллективе.

Зохиогч(ид): Б.Дагзмаа
"Хүрээлэн буй орчны философи хичээлийн хөтөлбөр, агуулгын тухайд", Тогтвортой хөгжил: Ногоон ёсзүй, 2019-11-22, vol. 6, pp. 57-63

Хураангуй

Эл илтгэлд МУИС-ийн Философи, шашин судлалын тэнхмээс философи мэргэжлийн оюутанд санал болгож буй Экософи хичээлийн агуулга хөтөлбөрт хамаарах зарим асуудлыг авч үзсэн. Чингэхдээ экософи хичээлийн нэрийг хүрээлэн буй орчны философи нэрээр солих нь зүйтэй болох тухай, мөн хичээлийн агуулгыг гадны зарим улс орны их сургуулиудын ижил төстэй хөтөлбөрт харьцуулсан харьцуулалтыг тусгасан болно. Энэхүү илтгэлийн гол агуулга нь монголд төдийгүй дэлхий нийтийн асуудал болсон хүрээлэн буй орчны асуудлуудад эерэг, зохистой хариу өгөхдөө байгаль ба хүний харилцааны үнэлэмжид нөлөөлөл үзүүлэх, улмаар өөрчлөх нь орчин үеийн философи, ёс зүйн эн тэргүүний зорилго бөгөөд академик ертөнцөд нийтлэг байх сэдвүүдийг оюутнуудад танил болгохын чухлыг онцгойлсон юм.

Зохиогч(ид): Б.Мөнхжавхлан, Б.Дагзмаа
"Хүрээлэн буй орчны философи хичээлийн хөтөлбөр агуулгын тухайд", Тогтвортой хөгжил: Ногоон ёсзүй, 2019-11-18, vol. 1, pp. 52

Хураангуй

Хураангуй: Эл илтгэлд МУИС-ийн Философи, шашин судлалын тэнхмээс философи мэргэжлийн оюутанд санал болгож буй Экософи хичээлийн агуулга хөтөлбөрт хамаарах зарим асуудлыг авч үзсэн. Чингэхдээ экософи хичээлийн нэрийг хүрээлэн буй орчны философи нэрээр солих нь зүйтэй болох тухай, мөн хичээлийн агуулгыг гадны зарим улс орны их сургуулиудын ижил төстэй хөтөлбөрт харьцуулсан харьцуулалтыг тусгасан болно. Энэхүү илтгэлийн гол агуулга нь монголд төдийгүй дэлхий нийтийн асуудал болсон хүрээлэн буй орчны асуудлуудад эерэг, зохистой хариу өгөхдөө байгаль ба хүний харилцааны үнэлэмжид нөлөөлөл үзүүлэх, улмаар өөрчлөх нь орчин үеийн философи, ёс зүйн эн тэргүүний зорилго бөгөөд академик ертөнцөд нийтлэг байх сэдвүүдийг оюутнуудад танил болгохын чухлыг онцгойлсон юм.

Зохиогч(ид): Б.Дагзмаа, T.Gombosuren
"Суутныг заавал философич гэх шаардлагатай юу", Монгол судлал дахь шашин судлалын асуудлууд, Монгол, БНХАУ, БНХГУ, Солонгос улс, ОХУ, 2019-11-15, vol. 1, pp. 19

Хураангуй

Энэ өгүүлэлд Өндөр гэгээн Занабазарын зарим зохиол болон түүний бүтээсэн Соёмбо сүлдийг гүн ухааны бүтээл хэмээн манай зарим судлаач үнэлж байдагт философийн үүднээс товч шинжилгээ хийсэн болно. Гомбодоржийн Занабазар бол философи сэтгэлгээний үр дүнгээс хэтийдсэн буддын шашны сургаал, зарлиг айлдсан гэгээн хутагт хүн мөн гэсэн ерөнхий дүгнэлтэнд хүрсэн болно.

Зохиогч(ид): Б.Дагзмаа, I.Marina L., I.V.Y
"Экологическое сознание и трансформация общественного сознания техногенного общества", ЭКОЛОГИЯ ЧЕЛОВЕКА И ПРИРОДЫ В ИНФОРМАЦИОННО- ТЕХНИЧЕСКОЙ СРЕДЕ (ЭкоМир-10), ОХУ, 2019-6-5, vol. 10, pp. 51-53

Хураангуй

Преодоление экологического кризиса невозможно осуществить в рамках технократического способа мышления, которое до сих пор господствует в сознании современного человека. Необходима переориентация человека на осознание необходимости сохранения планеты и ее ресурсов как жизненной среды и на формирование экологического сознания

Зохиогч(ид): Б.Дагзмаа, T.Nyamsuren
" Syntagmatic and paradigmatic structures of Janggar the epic: relevant philosophical interpretations" Вестник Северо-Восточного федерального университета имени М.К. Аммосова. Vestnik of North-Eastern Federal University. Серия "Эпосоведение. Epic studies", vol. №4, no. 12, pp. 10-14, 2018-3-1

Хураангуй

In this article, we have aimed to define the syntagmatic and paradigmatic structures of Janggar the epic, and propose some relevant philosophical interpretations. Defining the structures rely primarily upon the methodology described in Morphology of the Folktale by Vladimir Propp, and The Structural Study of Myth by Levi-Strauss. Janggar the epic compiled by T. Dugersuren comes to be main material for the article. With regard to syntagmatic structure, all functions excluding branding, unfounded claims, difficult task, solution, recognition, and exposure are noticed in Janggar. As regards paradigmatic structure, the first column of the matrix covers episodes such as stealing of horses, attempting to seize the queen or heroes, or harming someone’s body, and it is observed that the characteristics of these episodes are connected with difficulties or villainy. The events grouped in the second column deals with releasing, reviving, healing, interceding, assisting in fleeing, protecting, supporting, helping to defeat the enemies, and becoming a child for someone else. These all have common in alleviating difficulties and in indicating the good activities. The third column has something to do with exacting revenge, pursuing, encroaching, and spatial transference whereas the common feature of last one refers to the events like winning, capturing, killing, or beating down. Legitimating how one responds, and how the ultimate outcomes would be when the accepted relationship or treatment within paradigmatic structure underlying the epic are violated, it exhibits what should be done or preferable in cases of invading or being invaded as exemplary social behaviors, norms and models of living. Moreover, enumerating the belongings or property of main hero in detail in very beginning of epics as usual would express the awareness of liberty, and the value on property for the Mongols. An important feature for epics could be inferred from here. Apart from providing norms or standards and satisfying the criteria of competence, epics produce desires in the society in which they exit. Therefore, coming to be memory or reminder of experienced lives, the epics may seem to belong to the past, but there are always contemporaneous with act of being told again and again in the society in which they are, and produce future hope, aspiration, and desire through the image of heroes carrying the human spirit forward.

Зохиогч(ид): Б.Дагзмаа, Б.Мөнхжавхлан
"Брахмасутра дахь сүнс, дахин төрөхүйн тухай асуудал энэтхэгийн сэтгэлгээний соёлын суурь болох нь", Соёл судлаачдын үндэсний Х семинар, 2017-5-19, vol. VII, pp. 28-32

Хураангуй

Энэтхэгийн философи, шашин, соёл бүрэлдэн тогтоход эртний судрууд болох Вед, Упанишад болон туульсын бүтээлүүд, тэдгээрийн агуулга үлэмж нөлөөтэй байсан ажээ. Тэдгээр эртний судрын нэг бол Брахмасутра буюу Ведантасутра юм. Брахмасутра жинхэнэ бодит байдал болох брахман, бодгалийн оршихуйн утга учрын тухай өгүүлэх бөгөөд энэ нь энэтхэгийн сэтгэлгээний цөм юм. Учир нь энэтхэгийн уламжлалт сэтгэлгээнд сүнсний тухай асуудал чухал байдаг бөгөөд амьдралын зорилго нь бодгаль хүн, зовлонгоос ангижирч, бодит байдалд нэгдэх явдал байдаг юм. Энэтхэгийн философи сэтгэлгээ, шашин соёлын гол санаа бол амьдрал зовлонгоор дүүрэн байдаг тухай бөгөөд тэрхүү зовлонгоос ангижрах нь хүний амьдралын зорилго байдаг. Үүнийг тайлбарлахын тулд бодгалийн оршихуй, сүнс, дахин төрөхүй, үйлийн үрийн тухай философи чиглэлүүд өвөрмөц санааг илэрхийлж иржээ.





Сул хараатай иргэдэд
зориулсан хувилбар
Энгийн хувилбар