Бидний тухай
Багш ажилтан
Хураангуй: Ёс суртахуун, хууль хоёр хэдий мэдлэгийн ялгаатай төрлүүдэд хамаарах боловч нөхцөл байдлаас хамааран нийгмийн харилцаанд хавсран эсвэл дангаараа хэрэглэгдэх тохиолдлууд бий. Хууль нь нийгмийн хамтын ёс суртахууны тусгал эсэх, эсвэл зөвхөн зохицуулалт, засаглалд зориулагдсан тогтолцоо эсэхийг шинжлэх шаардлагатайн нэгэн адил ёс суртахуун нь нийгмийн зохицуулалтад хамгийн жин дарах зүйл мөн эсэхийг шинжлэх шаардлагатай билээ. Ёс суртахууны шинжтэй хэм хэмжээг хуульчлах, эсвэл хуульчилж зохицуулах шаардлагатай асуудлыг ёс суртахууны хүрээнд авч үзэх нь дахин залруулахад амаргүй, ярвигтай нөхцөлд хүргэх эрсдэлтэй байдаг тул энэ илтгэлд тэдний хэрэглээг холбогдох шалгууруудаар дамжуулан тайлбарлалаа. Үүгээрээ тэднийг дан дангаар нь төдийгүй, хамтад нь хэрэглэвэл зохих тодорхой нөхцөлүүд байдаг гэдгийг харуулсан болно.
Хураангуй: Тус илтгэлд үндсэн хоёр агуулга хэлэлцүүлэхийг зорив. Юуны өмнө МУИС-ийн Философи, шашин судлалын тэнхимд 20 гаруй жил хэрэгжүүлж ирсэн “Бодь мөрийн зэрэг” хичээлийн хөтөлбөрийн агуулга, сургалт, судалгааны зарим үр дүн, онцлогийг холбогдох баримтад тулгуурлан авч үзсэн болно. Ингэхдээ уг хичээлийн хөтөлбөрийг анх боловсруулж, тухайн хичээлийг олон жил заасан тус тэнхимийн профессор О.Чимэг багш “Бодь мөрийн зэрэг”-ийн талаарх өөрийн тусгайлсан судалгааны үр дүнгээ энэхүү хичээлийн хөтөлбөрт тусгасан өвөрмөц онцлогтойг танилцуулав. Удаад нь, “Бодь мөрийн зэрэг”-т хүний сэтгэлийг ариусгах, оюуныг төгөлдөржүүлэх аргыг зааж, үүнд хүн бие, хэл, сэтгэлээ чинхүү дайчлахыг сургадагийг авч үзлээ. Үүний анхан шатанд сэтгэл хөдлөлөө удирдаж, энэрэн нигүүлсэх сэтгэлийг хөгжүүлэх зэрэг зарим ойлголтыг оюутнуудад тайлбарлахдаа “Нийгмийн харилцаа, сэтгэл хөдлөл, ёс зүйд суралцахуй” хөтөлбөрийн арга, аргачлалыг нэвтрүүлж болох боломжийн талаар хөндөв. Тус хөтөлбөр нь дорнын, ялангуяа буддизмын билиг ухааны ололтыг өрнийн рационализмтай хослуулан, түүнийг орчин үеийн шинжлэх ухааны судалгааны амжилтуудаар дэлгэрүүлэн баяжуулж, шинжлэх ухааны үүднээс иргэний боловсролд нэвтрүүлж, дэлхийн олон оронд амжилттай хэрэгжүүлж буй туршлага юм. Иймээс энэхүү туршлага хийгээд түүний сургалтын арга, аргачлалыг дурдан буй хичээлийн заах аргад нэвтрүүлэх нь оюутнуудыг тус хичээлийн агуулгыг амьдрал практиктай холбон авч үзэх, хэрэглэх, цаашлаад дадал болгоход туслахаас гадна, хичээлийг чөлөөт сонголтоор судлах, буддизмыг сурч судалж, амьдралдаа хэрэгжүүлэх сонирхол бүхий хүмүүст “иргэн” статусаар сонгон суралцахад ач тустай хэмээн үзэв.
The article analyzes the syntagmatic and paradigmatic structure of “Khan Kharangui” as the origin of Mongolian epics. In doing so, through syntagmatic and paradigmatic analysis each mean-ingful narrative in the epic is traced on the sentence level and consolidated in a chart grouping all these narratives. The theoretical and methodological significance of this study is to demonstrate how to apply the techniques of structural and syntagmatic analysis while studying epic poetry.The manuscripts of “Khan Kharangui” from Okin (Buryatia, Russia) and Kyzyl (Tuva, Russia) as well as “Rinchen” (published in Hungary) and “Tod Üseg” (St. Petersburg, Russia) are known to researchers. It was concluded that all the manuscripts of “Khan Kharangui” are originated from one source, namely from the source written in ancient script tod üseg. Since that source was substantially damaged, the other sources are used in this study. The Okin and the Rinchen manuscripts match almost word for word while the Kyzyl manuscript is more literary both in stylistic and orthographic aspects, but some episodes are rendered in a somewhat more shortened form compared to the for-mer manuscripts. There are slight differences in their size, but they are same in terms of substantive functions and structures.When analyzing the syntagmatic structure of the epic by means of the functions described in Vladimir Propp’s “Morphology of the Folktale”, the following functions are not identified in the epic about Khan Kharangui: branding (J), unrecognized arrival (O), unfounded claims (L), difficult task (M), solution (N), recognition (Q) and exposure (Ex).As for the paradigmatic structure of the epic, it could be analyzed by the method proposed in “The Structural Study of Myth” by Claude Lévi-Strauss. A particular feature in the paradigmatic structure of the epic is that it legitimizes how one ripostes and what the ultimate results will be when the established relationships and attitudes are violated. That is why each column on the left con-stitutes a premise or condition for the column on the right, and each column on the right becomes a consequence or implication for the left one with respect to the two columns on the right and left in the illustrated chart.
French philosopher M. Foucault, a major representative of structuralism, poststructuralism, and postmodernism, exemplified in some of his works how to analyze the manifestation of power, which is justified by the knowledge claims and practices of social and human sciences, and which is not easy to identify. In this article, through the project dedicated to prepare the youth for labor and the first domestic case with COVID-19, we aim to show how institutions and events, seemingly developed for quite just purposes having no harmful effects on our daily life, from the universal education system to the disciplinary power, converged to create the power network extending its threads everywhere and to perform the controlling and disciplinary functions.
Структурализмын арга зүйг баримтлан Хан Харангуй, Жангар туулийн бүтцийг тодорхойлж, философи тайлбар хийсэн үр дүнг энэхүү илтгэлээр танилцуулав.
Философи ер нь юу хийдэг вэ? Энд философи юу ярьдаг тухай биш, харин юу хийдэг тухай, бүр тодруулбал философийн судлах зүйл, асуудлуудыг гэхээсээ түүний үүрэг зориулалт, функцийн талаар тухайлж байгаа юм. Уг асуултад хариулахын тулд эртнээс нааш философийн үүрэг зориулалтыг юу гэж тайлбарлаж байсныг тоймлон авч хэлэлцэв.
Судалгаанд оролцогчдын хувьд 2-3 дугаар сард вакцины чанар, аюулгүй байдал, гаж нөлөө, үр дагаврын талаарх мэдээллийг илүү сонирхож байсан бол 9-11 дүгээр сард вакцины дархлаа тогтоох чадварын тухай сонирхох нь нэмэгдсэн байна.
Судалгаанд эрүүл мэндийн 536 мэргэжилтэн харагдсанаас 96.8% нь дундаас дээш мэдлэгтэй байгаа нь суурь судалгааны үеэс цэгэн үнэлэлтээр 11%, пропорцийн ялгааны итгэмжит хязгаарыг тодорхойлоход 7.2-15.2%-р нэмэгдсэн байна.
Судалгаанд хамрагдсан (973) иргэдийн 68.7% нь КОВИД-19-н эсрэг вакцины талаар дундаас дээш мэдлэгтэй, хандлагын хувьд суурь судалгааны үеэс 65,6%-иар нэмэгдсэн байна.
Дархлаажуулах үйлчилгээ богино хугацаагаар боловч тасалдах нь дархлаажуулалтын хамрах хүрээ буурах, өвчлөх хүмүүс нэмэгдэх, вакцинаар сэргийлж болох өвчин дэгдэх магадлалыг өсгөх сөрөг үр дагавартай. Манай орны хувьд товлолын дархлаажуулалтын хоцрогдол харьцангуй бага хэдий ч газарзүйн алслагдмал, таруу байдал, эцэг, эхийн нийгэм-эдийн засгийн сул чадамж, вакцины талаарх буруу мэдээлэлд эмзэг байх зэргээс үүдэж тохиолддог. Олон оронд товлолт дархлаажуулалтын үйлчилгээ КОВИД-19 цар тахлын улмаас ихээхэн тасалдаж, олон сая хүнийг түүний дотор голчлон хүүхдүүдийг урьдчилан сэргийлж болох халдварт өвчний эрсдэлд оруулж байна. Монголд хүүхдийн дархлаажуулалтын хамралтыг нэг сар тутамд тогтмол хянадаг боловч цар тахлын үеийн тоон мэдээллийн чанар, үйлчилгээний байдлыг цаг алдалгүй үнэлэх шаардлагатай байв.
Логик философийн трактат нь ертөнц, түүний тухай бодол сэтгэхүй, эдгээрийг илэрхийлэх хэлтэй холбоотой философийн гол асуудлуудыг хөндөж, тэдгээр асуудлын шийдлийг логик, төлөөллийн мөн чанарт үндэслэсэн танилцуулжээ. Ертөнц нь утгат хэллэг болох бодол сэтгэхүйгээр төлөөлөгдөнө, учир нь ертөнц, бодол сэтгэхүй, хэллэг нь нэг логик хэлбэртэй. Тиймээс, бодол, хэллэг хоёр нь баримтуудын дүр зураг байж чадна.
Vaccine acceptance in the general public is essential in controlling the coronavirus disease 2019 (COVID-19) pandemic. The study aimed to assess the COVID-19 vaccine hesitancy in the adult population of Mongolia, and determine the associated factors. A total of 2875 individuals from urban and rural areas were recruited, and completed an online survey. Older age, urban residence, previous vaccination, high education, good knowledge of side effects, and a personal view of the importance of vaccines were associated with vaccine acceptability, whereas gender and religion were not. Receiving COVID-19 vaccine information from official government pages was related to a higher acceptance rate. Reliance on social media as a source of COVID-19 vaccine information was associated with high level of vaccine hesitancy. The side effects and the type of the COVID-19 vaccine were a major reason for hesitation. Countering false information regarding COVID-19 vaccines on social media, and promoting vaccine importance on general news websites is necessary. Moreover, providing clear and direct educational materials through official communication channels on the safety and efficacy of COVID-19 vaccines alongside information on COVID-19 symptoms, vaccine side effects, and location of vaccine administration centers among the younger populations, rural residents, and those with lower education is needed
Цар тахал дэлхий нийтийг хамарч байгаа энэ цагт улс орнууд эдийн засаг, улс төр, нийгмийн олон бэрхшээл сорилтой тулгахын хамт боловсролын салбарт ч тодорхой сургамж авч, цаашдын алсын хараагаа шинээр чиглүүлэх хэрэгтэй болжээ. Энэ илтгэлд бид боловсролын салбарт нэн хэрэгтэй байх “Нийгмийн харилцаа, сэтгэл хөдлөл, ёс зүйд суралцахуй” (СИИ сургалт2) хөтөлбөрийн ач холбогдол, онцлогийг илэрхийлж буй болно. Нийгэмд үр бүтээлтэй, амжилттай, өөрийн гэсэн байр суурьтай, бусадтай эв нийцтэй амьдарч ая тухыг мэдэрч чадах эсэх нь мэдлэг, боловсролоос гадна тухайн хүний ёс суртахууны ухамсар, төлөвшилтэй шууд холбоотой. Тиймээс өсвөр залуу үеийг төлөвшүүлэх, ёс зүйн хэм хэмжээнд суралцуулах, харилцааны хувьд хүндэтгэлтэй, хариуцлагатай иргэн болгохын тулд нийгмийн харилцаа, сэтгэл хөдлөл, ёс зүйн боловсролд хамгийн их анхаарах ёстойг энд онцоллоо.
Background: This study aimed to examine alcohol consumption among Mongolian adolescents and youth, as well as their awareness and attitudes toward alcohol-related consequences. Methods: We analyzed cross-sectional data collected from students in secondary schools, colleges, and universities in Ulaanbaatar, Mongolia, using descriptive analysis methods. Findings: More than half of respondents had tried alcohol in the past, and 15.9% of high school students and 58.8% of university students had consumed alcohol in the last month (P = 0.0001). In total, 70.0% of respondents celebrated holidays with alcohol, 23.4% had economic problems due to alcohol consumption, 7.8% had health problems 1-2 times in the last 30 days, and roughly 36.0% had negative attitudes toward alcohol. Approximately, 15.0% of adolescents and young people had an insufficient understanding of anti-alcohol measures and laws. Conclusion: Our findings suggest that Mongolian adolescents and youth have a high level of alcohol consumption and insufficient awareness and attitude regarding alcohol-related harm.
Энэхүү судалгаагаар 1990 оноос хойших Монголын нийгмийн философийн судалгаан дахь зорилго, зорилт, онол, арга зүйн хандлага, судалгааны ерөнхий агуулгыг нэгтгэн харуулахыг зорилоо. Ингэхдээ Монгол дахь нийгмийн философийн онцлог шинжийг тодорхойлох, онол арга зүйн хандлагыг багцлан тоймлох, үндсэн сэдэв, агуулгыг ангилан харуулах зорилт дэвшүүлэв. Судалгааны хүрээг философийн салбарт хийгдсэн, нийгмийн философитой холбоотой, 1990 оноос хойших докторын ажил болон тус талбарт шинжлэх ухааны докторын зэрэг хамгаалсан судлаачдын нэгэн сэдэвт бүтээлээр хязгаарлав. Загвар, аргын тухайд харьцуулсан судалгааны загвараар баримтын шинжилгээний фремвок анализын аргыг ашиглан гүйцэтгэлээ.
Энэхүү өгүүлэл нь Монгол улс дахь философийн сургалт, судалгааны төлөвшил болон түүнд гарсан онол, арга зүйн өөрчлөлтийн үйл явцыг авч үзэхийг зорьсон болно. Монгол улс дахь философийн мэргэжлийн сургалт, судалгааны ажлыг ХХ зууны 90-ээд оноос өмнөх ба 90-ээд оноос хойших гэсэн онол, арга зүйн хувьд эрс ялгаатай хоёр үе шатанд хуваан үзэж байна. 1990-ээд оноос өмнөх үеийн Монголын философийн судалгаа агуулгын хувьд ШУКО, түүхийн материализмын сэдэв зонхилсон, арга зүйн хувьд диалектик материализмыг хатуу баримталсан шинжтэй байв. Энэ нь тухайн үеийн улс төрийн эрх баригч коммунист намын үзэл суртлын цор ганц зэвсэг болох марксизм-ленинизмийн хүрээнд байхаас өөр аргагүй байсан нөхцөл байдлын үр дүн юм. Харин ХХ зууны 90-ээд оноос эхэлсэн философийн хөтөлбөрийн өөрчлөлтийн үйл явц бараг 20 жил үргэлжилсэн, энэ үе бол философийн мэргэжлийн хөтөлбөрийг орчин үеийн дэлхийн их сургуулиудын философийн мэргэжлийн хөтөлбөртэй нийцүүлэн шинэчлэх шилжилтийн үе болохыг дүгнэн авч үзсэн болно
Lifestyle has changed due to COVID-19 pandemic and it has also impacted our mental health. The purpose of this study was to identify impacts of COVID-19 pandemic on public psychology and determine resilience and positive changes caused by the pandemic. 985 people who live in the countryside or Ulaanbaatar city involved in this study by filling out an online or a paper questionnaire. Distress, anxiety, and stress scale (DASS-21), the resilience scale (CD-RISC-10), the post- traumatic growth inventory (PGI-21) were used in this study. Our study results show that 21.3% of the study participants have high and moderate level of stress, 37.5% have high and moderate level of anxiety, and 28.7% have high and moderate level of depression. Gender, education, employment status, resilience skill, and previous history of psychological support has a statistically significant association with increased stress, anxiety, and depression.
Study findings show that some population groups such as older adults, persons with disability, children and women are more vulnerable to the COVID-19 pandemic. Chronic illness, income and gender inequality, lack of age and gender segregated statistics, and lack of social support are the main factors leading to increased vulnerabilities. The purpose of this study was to review socio-economic impacts of COVID-19 on vulnerable groups and identify government measures addressing these population. Rapid systematic review was conducted and the key words, “covid19”, “social protection”, “vulnerable group”, “government response”, were applied to analyze internationally and nationally published research articles since January 2020. Our study findings show that distinct needs of vulnerable population cannot fully addressed on the government measures to respond COVID-19 impact.
65.1% of the information on the COVID-19 vaccines is obtained from the official information of the Government and the State Emergency Commission, 48.6% of this information is on TV, and 39.7% is on social media (Facebook, Twitter) is taken. 46.4% of the population received daily information about the COVID-19 vaccines, 72.3% said that the need for information was high, and it was higher among 26-45 year olds (P <0.001). As the level of education of the population increases, there is a tendency to receive information from official sources (59.5%), and people who receive information from the Internet and friends have a high level of skepticism about the vaccines against COVID-19 (39.7%). According to the data obtained, 42% were interested in vaccine reactions and side effects. In duplicate, 65.4% of citizens want to know more about the quality of vaccines and 62% about safety. People who have not received information about coronavirus vaccines have poor knowledge of the vaccine and a negative attitude.
A total of 2875 participants completed a survey. Of the total participants, 78.9% (n = 2267) were from urban areas and 21.1% (n = 608) were from rural areas. Covid-19 attitudes toward the vaccine were estimated to be 30.4% (n = 877) vaccinated, 37.9% (n = 1094) intended to be further vaccinated, 24.5% (n = 706) hesitancy, and 7.1% (n = 206) not vaccinated at all. When asked if the government and relevant organizations provided information on the Covid-19 vaccine, 33.4% of respondents said it was good enough, 36.8% said it was moderate, 24.1% said it was not good enough, and 5.7% said they did not know. 18-29 aged were also less willing to be vaccinated 17.5% (OR 4.72; 95%CI 2.39-9.32), 30-39 aged were 17.5 % 9.3% (OR 2.92; 95%CI 1.47-5.79), 30-39 aged were 9.3% (OR 2.92; 95%CI 1.47-5.79) and rural were 18.3% (OR 2.13; 95%CI 1.36-3.33). Insufficient information from the government and professional organizations about the Covid-19 vaccine (OR 5.22; 95%CI 3.53-7.71) is an important factor in vaccines hesitancy.
The research participants (43.4%) were aware that they might react to the vaccine, they should not touch the injection site, and they should register online if a reaction occurs. However, they knew very little about using analgesics and antipyretics (16.1%) when needed, not applying dressing or pack (20.4%), wearing warm clothes (20.4%), and drinking plenty of lukewarm liquids (32.6%), and 20.5% of the participants had a zero knowledge about them all.
The research included 560 physicians and healthcare professionals, 89.6% of whom were women, and 70.7% were people under the age of 40. The research evenly involved healthcare institutions from the urban (53.9%) and rural areas (46.1%). A total of 560 participants scored between 10 and 84 on evaluation of COVID-19 vaccine knowledge, and the mode value was 59. Out of the total 560 physicians and healthcare professionals who have participated in the research, 28.8% had a sufficient level of knowledge and 64.3% had an average level of knowledge. A very small percentage (7%) had an insufficient level of knowledge, in other words, below 31 points. As the level of education of physicians and healthcare professionals increases, the level of knowledge of COVID-19 vaccine increases as well (p<0.001). The level of knowledge of physicians, hygienists, public health professionals, and epidemiologists was signifincatly higher (p<0.003) compared to nurses, laboratory technicians, and other specialists. The knowledge of vaccinator nurses was higher than that of ward and outpatient nurses (p<0.001). There was no age (p<0.201) and gender (p<0. 87) difference in the level of knowledge about the COVID-19 vaccine among physicians and healthcare professionals.
Судалгаанд хамрагдсан мэргэжилтнүүд бие, сэтгэл зүйн өндөр ачаалалтай ажиллахын зэрэгцээ үндсэн үүрэгт ажлаа давхар гүйцэтгэж байгаа нь ачааллыг илүү нэмэгдүүлжээ. Мэргэжилтнүүд онцгой байдал, гамшгийн үед үүрэгт ажлаа гүйцэтгэхээр бэлтгэгдсэн хэдий ч КОВИД-19 цар тахлын хариу арга хэмжээнд ажиллах үедээ айх, түгших зэрэг сэтгэл зүйн асуудалд өртөж байна. Түүнчлэн иргэд, бусад салбарын мэргэжилтнүүдтэй харилцах харилцаанд болон гэр бүлийн орчиндоо харилцааны зөрчилтэй байх, ажлын ачаалал ихтэй байх нь ажлаас халшрах, шантрах, урам хугарах, цөхрөх байдалд хүргэж байна. Цар тахлын хариу арга хэмжээнд ажиллаж байгаа мэргэжилтнүүдэд илүү цагийн цалин, урамшууллыг хууль, журамд заасны дагуу ямар нэгэн эрэмбэ, дараалалгүйгээр, гүйцэтгэлээр нь үнэлэн олгох, ажиллах нөхцөлийг сайжруулах, мэргэжил, арга зүйн нэгдсэн удирдлагаар хангах, ажил үүргийн хуваарийг тодорхой болгох, анхан шатанд ажиллаж байгаа ажилтнуудын нөхцөл байдлыг судлах, саналыг нь асууж шийдвэр гаргах зэргээр эргэх холбоотой ажиллах хэрэгцээ шаардлага нэн тулгамдсан байна. Дүгнэлт: Мэргэжилтнүүд хариу арга хэмжээнд ажиллахдаа айх, түгших сэтгэл зүйн асуудалд өртөхийн зэрэгцээ ажлаас халшрах шинж илэрч байна. Сэтгэл зүйн эдгээр өөрчлөлт, бэрхшээлүүдэд цалин урамшуулал хангалтгүй байх, удирдлага, зохион байгуулалт тодорхойгүй байх, ажиллах орчин, нөхцөл, хангамж, ажлын ачаалал, олон сарын туршид амралтгүй ажиллаж байгаа байдлууд нөлөөлж байгаа нь энэ талын тусламж, үйлчилгээг сайжруулах шаардлагатай байгааг харуулж байна.
Background Novel coronavirus (COVID-19), spread to over 200 countries, entails multiple risks for any society. In order to improve responses to the pandemic, it is required to study public perceptions about COVID-19. Objective The survey was aimed to study the public perception during COVID -19 pandemic. Materials and methods We used a cross-sectional study design. Participants were selected randomly. They completed an online form assessing their perception of COVID-19. Statistical analysis was carried out using SPSS 23 version. Results Nine hundred eighty-five respondents participated in the survey, resulting in an almost equal proportion for rural (48.6%) and urban (51.4%) respondents. Respondents were moderately or extremely concerned about the loved ones contracting COVID-19 (78.3%) than were concerned about themselves contracting the disease. Comparing this variable with education level, the higher the education, the more they are concerned about contracting COVID-19 (P <0.001). In rating possible public reaction toward themselves, if they contracted COVID-19, 55.5% of respondents expected that other people keep their distance from them to prevent the spread of the disease, 21.9% expected that the others encourage them to overcome the disease, 8.8% expected that to blame for getting infected, and 7.9% expected that the others were angry and hate them. Female respondents expected more negative reactions compared to males (P <0.001). Regarding the pandemic's continuity, most respondents (72%) reported that the pandemic would remain one and more years. Conclusion The majority of respondents were moderately to extremely concerned about themselves or their close ones contracting COVID-19. Most of them perceived that other people would keep their distance from them if they get infected. Keywords: novel coronavirus, public perception, and pandemic
It is required to review the available literature concerning social psychological phenomena during COVID-19 pandemic because the decision making based on real facts or evidences pertaining to psychological responses of general population towards the current global outbreak has important impacts equal to clinical or epidemiological data. The uncertainty of the novel corona virus outbreak enforces the public perception on risks/threats, and entails psychological experiences such as fear, anxiety, depression, loss, guilt, shame, sense of isolation, stigmatization, inability, and panic.
