Дэлгэрэнгүй мэдээлэл

The Tsagaan Sar (Mongolian Lunar New Year) of the Mongols is a complex culture that has evolved over time while enriching various practices like traditional food and drinks, games, clothing, and sharing and exchanging gifts from various cultures. In our opinion, the contemporary practice of ‘exchanging gifts’ among Mongols during Tsagaan Sar contains two communication senses of a diverging nature: on the one hand, it was initially rooted in ancient hunting culture, whilst on the other hand, it started from the ‘wedding gift’ and ‘offering gift’ practice that derived from the relation between the state and religion. In this article, we aim to compare the similarities of the symbolic relationship between two traditional practices of ‘giving a share’ and ‘exchanging gifts’ and then to provide a new idea on how people symbolize and classify gifts as a system on the categorical level.

Introduction One direction based on the composition titled “Nišan saman-i bithe,” which is a very important source for the Manchu oral tradition, has been built within the world’s Altaistics field, and formed a complete study frame as “Nishanology.” It is not clear when this tale of a Manchu shamaness started to occur. There are some researchers who mention that this tale of a shamaness was related among the peoples of northern Manchuria in the form of a legend or a tale, and spread to wider audience. There is a good number of studies, publications, translations, and individual prints of this literary work in different countries such as Mongolia, China, Russia, Korea, Japan, Italy, Romania, Germany, United Kingdom, Hungary, Turkiye and so on. There are couple of variants of the Manchu original of this literal work. For instance, during his expedition in northeast China, the Soviet anthropologist A.V.Grebenshchikov bought one manuscript near Qiqihar in 1908, and another manuscript in 1909. In 1913, during his visit to Vladivostok, a person called Dedgenge offered him a third manuscript. In other words, Grebenshchikov had found three manuscripts, and among them, the most detailed is this third and it was printed in Moscow in 1961. This 1913 manuscript is in very wide common usage. Volkova pointed that, in the Qiqihar manuscript, the tenses were seperately written. Again, Korean Prof. Seon Baeg In translated “Nišan saman-i bidhe” into Korean and published for the first time. In the second publishing in 2008, he mentioned that he acquired a new variant. Oyuuntseseg mentioned that, among the traditional tales, there is on Evenk variant which is different that “Nišan saman-i bidhe.” [Qara 2010: 163-166]. It is possible to evaluate “Nišan saman-i bidhe” as a tale that reflects the folk oral narrative. In the original that reached to us today, the influence of the Buddhist religious teaching was reflected in a good deal. Yet, since the main character of the tale is a shamaness, the shamanic belief and many details related with it are very common in this literary work. In Mongolia, “Нишан удганы бичиг” was translated by L. Mishig, and published in limited number of copies for the first time in 1995. In 2009, T. Otgontuul added the photographs of the Manchu original, offered it to the public use, together with the scientific transliteration of the abovementioned original, and the the original manuscript study, and she specifically pointed at the differences between the spoken and written veriaties of the Manchu language. She also compared the shamanistic rules and traditions, and the related terminology as appearing in this tale with the Mongolian shamanistic tradition, and added upto three hundred explanations in the notes. The first Turkish translation of “Nišan saman-i bidhe” came relatively in a recent time. It was based on the work of Nowak and Durrant. It aroused some interest to both the shamanic culture and the Manchu identity among the Turkish youth. We made the Turkish translation, taking the 1913 manuscript acquired by A.V.Grebenshchikov into our focus. Mishig’s translation also provided a lot of help, and that we will mention in this paper. Eventhough there are some more similar features between Turkish and Manchurian, apparently Mongolian is a good intermediary between the other two, which have been distant from each other from a substantially long period.

Nature conservation is a set of practices aimed at protecting and preserving the natural environment, including ecosystems, wildlife, and natural resources, for future generations. This term originated in the late nineteenth century and can be traced back to the conservation movement that emerged during the Industrial Revolution. Researchers began to study the period and reasons for the formation of Mongolians' nature conservation consciousness, traditional methods of nature conservation, and the impact of Mongolian worldview, worship, lifestyle, and traditions on nature conservation much later, in the 1970s and 1980s. Mongolians' tradition of interacting with nature and the animals that inhabit it is closely linked to their nomadic lifestyle and religion. There is an ancient tradition of nomadic Mongols who learned the meaning of what they saw and tried to understand it, then spread it and recorded it in their source documents. If one of the many aspects of the natural world affects the other and disrupts the precious relationship, the consequences for others are enormous, so the primary principle of an intelligent person is to observe nature. When new scientific knowledge and research areas emerge, they are based on prior knowledge, facts, oral and written sources. There is a wealth of valuable information and facts about Mongolians' understanding, concept, and worship of nature conservation preserved in folklore, books of scripture, reports written by Mongolian scholars, and the records of Western and Eastern travelers. This presentation examines a manuscript source titled "Sutra on the Ritual of Ant Feeding" (sirgulji-dur qogula ugku yosu kiged uggugsen-u tusa erdem-I nomlagsan sudur ene bolai). The source is a 12-page manuscript measuring 25 x 8 cm and written in black ink and Mongolian script which is kept in the Division of Mongolian source documents, Oriental Treasury Fund at the National Library of Mongolia. In this research, we will discuss how Mongolians reflected in their sources on the timing and method of feeding ants, the customs and rituals associated with feeding ants, and the virtues and benefits of doing so. Lately, Mongolians have been doing a ritual to feed ants during mid of spring (the fifth of the solar terms). Due to a lack of scientific and traditional knowledge in performing this ritual, they are fed with wrong food, which has a negative impact on ants, other animals, and plants causing an ecological imbalance. Human error poses a threat to the ant colony's survival. Ants play a significant role in natural ecosystems. The decline or extinction of ants will result in food shortages for many of the species that rely on them, including birds, insectivorous mammals, and other invertebrates. It will also influence the number of plant species pollinated by ants. Some species of forest ants release formic acid or methanoic acid (H−C(=O)−O−H) from their bodies, and because of its acidic nature, they use it to protect themselves and their nests. The main food of ants is other species of arthropods, their larvae and worms, so the number of plants, such as forest pests, is relatively low in forests with many ants. Therefore, ants are "doctors" that ensure the health of trees. there is prior experience using ants to control agricultural pests. Large ant colonies consume approximately 100,000 other arthropods per day. They also feed on the remains of dead animals, so they contribute significantly to the forest's health. As a result of our good deeds, which we believe are contributing to the loss of ecological balance and a variety of negative effects on nature. Therefore, we aimed to explain the issue of ant feeding in the source documents based on biological science.

Тус илтгэлд 1392-1910 он хүртэл 518 жил үргэлжилсан Солонгосын хаант засгийн үе буюу Жусөний улсын үед орчуулагч бэлтгэх Саёгвон (Sayeogwon사역원(司譯院) буюу хэмээх тусгай хүрээлэнг байгуулж хятад, манж, монгол хэлний сургалтыг эрхлэн явуулдаг байжээ. тэрхүү сургалтад хэрэглэж байсан гадаад хэлний олон зүйл сурах бичиг, толь бичиг, унших бичиг байсан бөгөөд түүний нэг нь манж хэлний нугөлдай буюу манж хэл сурах бичиг юм. Энэхүү сурах бичиг нь харилцан ярианы хэлбэрээр бичигдсэн агуулга өргөн өвөрмөц онцлогтой ном юм. Энэхүү сурвалжийн манж хэлний үгийн сангийн онцлогийг авч үзсэн болно.

1945 онд МУИС-д хэл бичгийн факультет үүсгэн байгуулагдсан цагаас хойш МУИС-ийн эрдэмтэн багш нар монгол хэлний үзэгдэл баримтыг хэл шинжлэлийн бүх түвшний судалгаанд гүнзгийрүүлэн судалж, авиа зүй, бүтээвэр судлал, өгүүлбэр зүй, эх судлал, үгийн сан-утга зүйн ерөнхий тогтолцоог тодорхойлохын зэрэгцээ эх бичиг, сурвалж судлалын талаар дагнасан судалгаа хийж бие даасан олон бүтээл гаргасаар ирсэн бөгөөд тус илтгэлд МУИС нь онолын болон хэрэглээний хэл шинжлэлийн судалгааны гол төв болох тухай, МУИС нь эх бичиг, сурвалж судлалын гол төв болох тухай олон талын баримт хэрэглэгдэхүүнд тулгуурлан тайлбарлаж, өнөөгийн тулгамдаж буй асуудал хийгээд түүний шийдлийн талаар зарим саналыг дэвшүүлэв.

БНУУ-ын ШУА-д хадгалагдаж буй Манж, хятад, монгол, ойрд толь бичгийн манж хэлийг тод үсгээр тэмдэглэсэн онцлогийн тухайд, тус толийг судалгаанд эргэлтэд оруулсан тухайд илтгэв.

Тус илтгэлд 18-р зуунд хэвлэгдсэн гарсан өдгөө БНСУ-д хадгалагдаж буй манж хэлний нэгэн сурвалж болох “Дунмүнюүхэ (Dongmunyuhae, 동문유해, 同文類解)” толийг монгол хэлний үгийн сангийн толь болох “Муноюүхэ (Mongeoyuhae, 몽어유해, 蒙語類解)”-тэй харьцуулан үзэх болно. “Дунмүнюүхай (동문유해, Ижил бичвэрийг зүйлчлэн тайлбарлах )” нь 1748 онд хэвлэгдсэн манж хэлний толь бичиг бөгөөд тус толь зохиогдсоноос хойш 20 жилийн дараа буюу 1768 онд монгол хэлний толь бичиг болох “Муноюүхэ /蒙語類解/ орчуулбал Монгол хэлний зүйлчилсэн тайлбар” хэвлэгдсэн байдаг. Энэ хоёр толь бичиг нь толгой үг, бүтэц, агуулга, зүйлчилсэн байдал зэрэг олон талаасаа төстэй тул харьцуулсан судалгааны материал болох үнэ цэнэтэй юм. Эдгээр толь бичгүүдийг Жусон улсын үед хэлмэрч орчуулагч бэлтгэх үндэсний байгууллага болох Саёквон(사역원/司譯院/)-д манж, монгол хэлний сургалтад хэрэглэж байсан бөгөөд өнөөг хүртэл хадгалагдаж ирсэн байна. Манж хэлний хүрээлэн (청어역관/ 淸語譯官/)-д сургалтын хэрэглэгдэхүүн болгож Саёгвон (사역원/司譯院/)-д хэвлэгдсэн.Өөрөөр хэлбэл эх сурвалж нь үгийн сангийн төдийгүй манж, монгол авиа зүйн судалгаанд ч чухал эх сурвалж болдог. Тус хоёр толь бичигт хавсаргасан оругхай буюу хэл зүйн тайлбараас хэлзүйг харьцуулан үзэхэд тустай. Үүнээс гадна тухайн үеийн хүмүүсийн өдөр тутмын амьдралд хэрэглэгддэг үгсийг тусгасан тул энэхүү гурван хэлний хүрээнд хэл, соёл, зан заншилд хамаатай үгсийг ялган авч, түүгээр улбаалан хэл соёлын харьцуулсан судалгаа хийх боломжтой. Мөн толь судлал ялангуяа зүйл хуваасан толийн онцлогийг эдгээр хэлний хүрээнд судлах чухал эх хэрэглэгдэхүүн болно.

БНУУ-ын ШУА-ийн номын сан хөмрөгт буй монгол бичгээрх “Эрдэнэ Ноён хутагтын сургаал оршвой” (erdeni noyan qutuγ=tu-yin surγal orosiba) хэмээх нэгэн сургаалын зохиолыг судалгааны эргэлтэд оруулж эх бичгийн болон агуулгын судалгааг хийхдээ дараах хэдэн зүйлийг гол болгон авч үзлээ. Юун түрүүнд сурвалжийн хэлний болон бичлэгийн онцлог, агуулгын талыг бусад эх сурвалжтай харьцуулан үзэх, Эрдэнэ ноён хутаг хэмээх нэрийн утгыг илүү тодруулах, зохиогчийн тухайд нягтлан үзэхийг зорилоо.

Манж улс 200 гаруй жил монголчуудыг эрхшээн захирч байсан ч хэл түүх, эдийн болон оюуны соёлын хувьд нэн эртнээс харилцан холбоотой явж ирснийг түүхийн олон баримт гэрчилнэ. Үүний нэг тод жишээ бол манж нар монголчуудаас бичиг үсэг авч өөрсдийн улсын бичгийг зохисон түүхтэй. Манж-Зөрчин нар монгол бичгийг авахаас өмнөх үед ямар бичиг үсэг хэрэглэж байсан тухайд товч томьёолбол: 1. Дайляо улсын үед хятан бичгийг хэрэглэж байсан. 2. 1115 онд Алтан улс байгуулагдах үед хятад дүрс бичиг хэрэглэж байв. 3. 1119-1195 онд хятаны их бичигт үндэслэн Зөрчин их бичгийг зохион хэрэглэсэн. 4. 1145-1234 онд Зөрчин бага бичгийг зохиож хэрэглэсэн. /хятан бичгийг мөн хэрэглэж байв/ 5. Зөрчин нар Юань улсын харьяанд орсноор монгол үсэг бичиг хэрэглэж байсан бөгөөд энэ нь 17-р зуун хүртэл үргэлжилсэн. 6. 1599-1632 онд манж бичиг боловсрох үе шат. Дусал бинтгүй үеийн манж бичиг. 7. 1632-1911 онд манж бичиг бүрэн боловсорч төрийн бичиг болсон. Манж нар монгол бичгийг хэрхэн өөрчилж, боловсруулж өөрийн улсын бичиг үсэгтэй болсон тухай түүхийн баримт болон бичиг үсгийн дурсгалд тулгуурлан товчхон өгүүлье. Үүнийг нотлох бодит баримт Дайчин улсын Тайзү дээд хуандийн магад хууль буюу товчоор Манжийн магад хууль (“manju-i yargiyan qooli)” (ДБҮБД) хэмээх сурвалж бичигт тэмдэглэгдэн үлдсэн байна. Манжийн төр улсыг байгуулагч Нурхачи (1559-1626) өөрийн улсын бичиг үсэгтэй болохын тулд 1599 онд Эрдэнэ багш, Гагай заргач нарт зарлиг буулгаснаар монгол бичгийг хувилгаж манж бичиг бий болгосон тухай дээрх сурвалжид бий.

Тус илтгэлд БНУУ-ын ШУА-ын номын сан хадгалагдаж буй "Эрдэнэ ноён хутагтын сургаал оршвой" хэмээх монгол бичгээр бичсэн гар бичмэл судрын тухай өгүүлсэн болно. Энэхүү сурвалж анх удаа судалгааны эргэлтэд орж буй бөгөөд Ноён хутагтын өмнөх гарсан сургаалын зохиолуудтай харьцуулан үзэх, судрын бичлэг, үг хэллэг, агуулгын онцлогийг тодруулан судалсан.

Нэрт монголч эрдэмтэн Лигети 1928 онд Өвөр Монголд очиж цахар, харчин, түмэдүүдийн дунд суурин сууж өмнөд монгол аялгууны тухай баялаг материал цуглуулснаас гадна монгол, манж, төвөд хэлээрх ховор нандин арвин ном судрыг Унгарын ШУА-ийн номын сангийн Дорно дахины тасагт авчирсан нь өнөө хэр судалгааны эргэлтэд орж судлаачдын анхаарлыг татсаар байна. Тус тайлан үндсэн 5 хэсгээс бүрдэж буй. Тэрээр тайландаа явсан газар нутгаа маш нарийн дурдсан бөгөөд тухайн үед таарсан болгоныг тухайлбал, цаг хугацаа, орон зай, цаг агаар, газар нутаг, хүн ардын байдал, сүм хийд, шашин шүтлэгийн онцлог гээд судлаач хүн ажиглаж болох бүхнийг нэг бүрчлэн бичиж үлдээсэн нь хэл шинжлэл, түүх, угсаатан, шашин, газарзүйн судалгааны талаас чухал эх болж байна. Судалгаа хийсэн цаг үеийн байдал хэдийгээр ороо бусгаа, амь насанд нь хүртэл аюул заналхийлж байсан ч зорьсондоо хүрэхийн тулд зогсолтгүй урагшилж явсан нь тайлангаас тод харагддаг. Лигети тайландаа хятад, монгол, манж, төвд хэлээрх бичвэрийг эрдэм шинжилгээний галигаар, тайлбар зүүлт сэлтийг герман, орос, англи, төвөд, перс зэрэг гадаад хэлээр бичсэн байна. Тиймээс тайланд дурдан буй монгол, манж, төвөд, хятад судлалтай холбоотой зохиол бүтээл, газар орон, сүм хийдийн нэртэй холбогдох тайлбар сэлтийг нэмэн дэлгэрүүлж, тухайн хэл бичгээр бичиж утгыг орчуулан орууллаа. Гэхдээ судлаачийн тэмдэглэсэн галиг, ханз, дуудлага зэргийг тайланд буй уул хэвээр оруулж бүтээлд эш татсан номын нэрсийг дахин тодруулж, нэгтгэн хавсаргав.

БНСУ-д хадгалагдаж буй монгол хэлний тулгуур гурван сурах бичгийн нэг болох 『Чөб хай мон ө (捷解蒙語)』 буюу монголчилбол “Хурдан сурах монгол хэл” номыг анх 1737 онд И Сэхюү (Lee sehyo) зохиосон бөгөөд хожим нь 1790 онд Пак Хюүвон (Pang Hyowon) үсгийн дуудлага ба ярианы агуулгыг засаж хэвлэсэн байдаг. Тус ном нь 4 боть, 4 хэлмэл модон бараар хэвлэсэн. Тус номын монгол хэлний онцлогийг судалж тус илтгэлд өгүүлэв.

Унгарын нэрт монгол судлаач Лайош Лигети 1928-1931 оны хооронд Өвөр Монголын нутгаар гурван жил судалгаа хийж явсан бөгөөд тэрхүү судалгааныхаа ажлын урьдчилсан тайланг 1933 онд франц хэлээр Будапешт хотноо хэвлүүлэн гаргасан байна.

Энэхүү илтгэлд "Юань улсын судар"-ын "Хөгжмийн ойллого" бүлгийг шүүн үзэж нүүдэлчдийн байгуулсан төрт улсууд "Ёслол хөгжим" хэмээх ойлготыг төрийн ёслолд хэрхэн авч хэрэглэсэн талаар сурвалжийн баримтад тулгуурлан тайлбарлахыг зорьсон болно. Чингэхдээ хятадын уламжлалт "Ёслол хөгжим" хэмээх ухагдахууны үүсэл хөгжил, ёслол журмын талаарх судлаачдын үзэл хийгээд хятад эх сурвалжуудын мэдээг шүүрдэн харьцуулан тайлбарлалаа.

Tetraglot Thematical Dictionary in Manchu, Chinese, Mongolian and Clear script T.Otgontuul (National University of Mongolia) M.Bayarsaikhan (Osaka University) 이 사전은 만주-중국-몽골-어이르드 이 네 언어로 쓰여진 사전이며, 이것은 “왕이쓴 만주어사전”이라는 만주어 사전을 참고하여 만든 사전이다. 현재까지 수기로 쓰여진 2권이 발견되 었으며 저자와, 언제썼는지는 정확하게 나와있지 않지만 각 권 첫장 및 마지막 장에 팡펭구, 웬가이자 라고 한자어가 써져있는데 이는 이 사전을 만든 만주사람의 이름을 한자로 번역한 것으로 추정된다. 또한 “왕이쓴 만주어 사전” 은 1708 년부터 1780년까지 시리즈 형식으로 4권이 출판 되었는데 그중 1772년도 에 나온 왕이쓴만주어 사전의 구조 예를들면 목차, 단어 수, 단어 항목및 순서 등 가장 유사한점이 많기 때문에 1772년으로 추정된다. 본 사전은 “왕이쓴 만주어 사전”과 비교 했을때 왕이쓴 만주어 사전에서는 단어들을 개요, 종류, 부류 별로 나누 었더라면 넣었다면 본 사전에서는 단어의 종류로만 나누어 분별한게 차이점이다. 또한 동사, 명사, 꽃, 새, 등 292종류의 단어 외에 노루, 갑각류, 곤충의 특징들을 묘사한 세세한 단어들까지도 추가로 넣었다. 본 사전의 표제어를 중국어로 번역 할때 1772년에 쓰여진 “추가로 쓰여진 만주어 사전”을, 몽골어 번역은 1717, 1743년도에 쓰여진 “왕이 쓴 만주-몽골어 사전”에서 참고 한것으로 보여진다. 이런 단어를 쓸때 가장먼저 만주어로 쓰고 그 아래 중국, 몽골, 어이르드어 순으로 썼는데 특히 어이르드어는 토드문자로 기록한 다음 그옆에 발음까지도 빨간색 펜으로 적어 기록하였기때문에 18세기 어이르드어의 방언 어휘 및 음성학을 연구하는데 중요한 자료로 사용될 수 있다는 것이 주목할만한 점이다. 이 사전이 “왕이 쓴 만주어 사전”을 참고하여 썼을때 기존에 왕이 쓴 만주어 사전에 몽골어 터드 언어를 추가하한 사전인가, 아니면 처음부터 다시 네 언어로 제작한 사전인가하는 의문이 드는데, 빼곡빼곡 쓰여진게 아니라 단어 사이 마다 여유 있게 단어가 써져 있는 것으로 보아 ‘왕이 쓴 만주어 사전’을 참고하여 네게 언어를 쓴 사전임으로 보인다.

It is said that Sayogwon, a special institute for translator preparation, was established during the Joseon dynasty or Korean dynastic kingdom which lasted approximately 518 years from 1392 to 1920. Founded in 1389, the institute started teaching Chinese and Mongolian, as well as Japanese from 1415 and Jurchen from 1426. The book 경국대전/кйенгүгдайжөнъ/ mentioned Jurchen language teaching and 15 textbooks for language teaching. Nevertheless, only a few of them have survived and the name of Jurchen studies changed to Manchu in 1667. Since then, the Manchu language textbooks were published and used in the trainings. There are still six Manchu textbooks preserved which published by Sayogwon. These are 『淸語老乞大』 /чон-о нугөлдэй/, 『三譯總解』 /самёгчунхэй/, 『小兒論』 /суарон/, 『八歲兒』/палсэа/, 『漢淸文鑑』 /ханьчөнмүньгам/, 『同文類解』 /тонмүньюүхэй/. Of these sources, 淸語老乞大/чононугөлдэй, Ch’ongŏ Nogŏltae /』was the most widely used in Manchu teaching. The eight-volume woodblock print book was written in colloquial language. The dialogue book has rich vocabulary of daily lives and customs including lexicology related to the goods price, types of silk fabrics, food names, horse colors, their ages and equipment that it is the essential source material for the comparative studies of Manchu and other Altaic languages.

Солонгосчууд Чосөн-ы үед монгол хэл төдийгүй манж хэл бичгийг улс төрийн хийгээд түүхийн бусад шаардлагаар сонирхон судалж түүнд анхаарал хандуулж байжээ. Тэмдэглэгдэн үлдсэн баримтаас үзвэл Солонгос дахь манж хэлний судалгаа нь Солонгост Зөрчин хэлийг сурах цаг үеэс эхэлсэн гэж болно. Сэжун хааны 24 он(1442)-ы тэмдэглэлд Хятад-Монгол-Япон судлалын хамт Зөрчин хэлний судлалын тухай дурдсан мэдээ үлджээ. Үндсэн дөрвөн судлал нь хятад, монгол, япон, зөрчин хэл байсан бөгөөд Манж Чин улс төр улсаа байгуулж хүчирхэгжсэний дараа манж хэл судлалын тухай сонирхол ихээхэн өсчээ. Манж хэл судлалд хэт анхаарал тавьсанаар хятад хэлний орчуулагч ховордох болсон явдал ч гарсан байна. Тус илтгэлд ‘Чонг о нөгулдэй’ /Ch’ongŏ Nogŏltae/-д манж хэлний дуудлагыг хангыл үсгээр хэрхэн тэмдэглэсэн тухай авч үзлээ.

Translation was a significant part of the communicative language teaching for a long time. But it was not a positive learning experience for many because communicative approach involved learners translating whole literary or historic texts word for word. Modern translation activities in classroom usually move from L1 to L2 and vice versa, have clear communicative approaches and real cognitive depth, show high motivation levels and can produce impressive communicative results. In this paper, authors discuss the strategic use of literary translation and its impact on language learning process. The ancient sources - the 13thcentury ancient Mongolian sources including the Secret History of the Mongols, the doctrinal book Key to Knowledge, and the 19th century book the Kite have been chosen as study resources. Lexicological aspects of translation and word semantics will be considered in the practical context of translating specific texts.

Lao qida буюу Нугөлдэй номын хятад эхийн хэлний онцлогийн тухайдбүхэлд нь авч үзсэн. Хятад хэлээрх Лао Чида-гийн хэд хэдэн эхийн тухай, мөн хятад хэлний авиан зүйн онцлог, үгийн сангийн онцлог, өгүүлбэрийн онцлогийг тодруулсан.

The optative endings in Manchu and Mongolian have comparatively studied in accordance with the textbooks Cheonghak saseo(淸學四書) and Monghak samseo(蒙學三書) of the 18th century which are kept in Korea and analyzed the use of optative endings in quotations and negative statements. The two languages were similar in the quotation verbs like ‘se-’ and ‘ge-/keme-’ which were made to simply quote and express the intention of the subject. Furthermore, the negation words ‘ume’ and ‘büü, bitegei’ were also similar in negative sentences. However, this study was only limited to the use of optative endings; further comparative studies in the use of tenses of Manchu and Mongolian in the 18th century need to be carried out.

2016 онд удирдсан төслийн үр дүнд хэвлэн гаргасан "Монгол адууны нэвтэрхий толь" 2 боть бүтээлийн судалгааны арга, эх хэрэглэгдэхүүн, хэл, түүх, соёл, шашинд монгол адуу хэрхэн холбогдох нь, толь бичгийн сан хөмрөгийн судалгаа, эрдэм шинжилгээ судалгааны ач холбогдлыг нэгтгэн авч үзсэн.

The purpose of this research is to aid the organized and effective learning of Korean for a Mongolian learner by classifying and analyzing the collocations related to the Korean word “Mind(마음, Maeum)” and its corresponding expression of the Mongolian word “сэтгэл” into the syntactic-correspondence aspect and semantic-correspondence aspect. One of the major objectives of learning a language is communication with the native speaker.

The Manchus used the Mongolian alphabet for their official affairs for over 30 years retaining its system and pronunciation starting from 1599 until their own script (tongki fuqa hergen-i bidhe) was developed. The script which belongs to the period between 1599 and 1632 is identified as the old Manchu script or script without points and circles (tongki fuqa aqu hergen-i bidhe). In this paper, the author discusses the importance of the source (tongki fuqa aqu hergen-i bidhe) in 10 volumes from the linguistic and historical point of view.

The article presents the review of the laws. rules, regulations and decrees concerning clothes, headwear jewelry and escort elements issued during the reign of the first three rules of the early period of the Qing dynasty before the reign of Kansi.

The National University of Mongolia has ongoing classes of Manchu and Tibetan languages since 1945 uninterruptedly. In years 1957, 1958, 1962 and 1963, students were enrolled into a class majored in Manchu language. Later, in 1990 an undergraduate program of Textology was opened, providing an additional boast to the Manchu studies. Since that time, the department has guided its undergraduate and graduate students into research work on a number of materials concerning Manchu language study and translation, which had not been previously translated. Hence, I have presented several works of historical and literal significance, which were translated from Manchu language into Mongolian since 1945.