Бидний тухай
Багш ажилтан
ОРОН СУДЛАЛЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, ХЭТИЙН ТӨЛӨВ Орон судлал, олон улс судлал гэдэг нь Хүмүүнлэгийн салбарын судлагдахуун болох хийгээд хэл, соёл, түүхийн судлал дээр суурилж явагддаг нь олон улсын харилцаанаас ялгагддаг билээ. Гадаад хэл, соёл судлалын салбар 1957 оноос эхлэн МУИС-д хөгжиж эхэлсэн бөгөөд хэл, соёл гэсэн үндсэн судлагдахууны нэг болж ирсэн. -Сургалтын талаар МУИС-д орон судлалын бакалаврын ....., магистрын......., докторын хөтөлбөр хэрэгжиж байна. -2003-2024 онд нийт 61 магистр хамгаалсан бол мөн хугацаанд нийт 6 доктор хамгаалжээ. -БШУЯ-ны сайдын тушаалаар Олон улс судлалын доктор хамгаалуулах зөвлөл МУИС дээр байгуулагдсан. МУИС-ас 4 багш Хүмүүнлэгийн ухааны салбараас 3 багш энэ зөвлөлд сонгогдон ажиллаж байна. 2024 оны 4 дүгээр сарын 19-ний өдөр МУИС-ийн Олон улс, орон судлалын хөтөлбөрийн докторант Олон улс судлалын доктор хамгааллаа.
Товч: Энэхүү илтгэлд Монгол Хятадын харилцааны түүхэн дэх Алтан ханы байр суурь хийгээд Монголын түүх хийгээд монголын өмнөд бүс нутгийн нийгмийн хөгжилд оруулсан хувь нэмрийн талаар өгүүллээ. Бид түүхийн судалгааны салбарт улс төр, цэрэг, гадаад харилцааны тал дээр Алтан ханы эзэлж байсан голлох байр суурь зэргийг эдийн засаг болон соёлын талаас ярьж байсан боловч бүхэлд нь дүгнэн үзсэн нь харьцангуй хомс гэж үзэж байна. Иймээс илтгэлдээ Алтан ханы Монголын эдийн засаг, нийгэм, соёл, гадаад харилцааны салбарт оруулсан хувь нэмрийн талаар тусгахыг зорьсон ю
中国古代文学蒙古文翻译与蒙古学者研究述 蒙古国立大学亚洲研究系副教授温德华 翻译成蒙古文的中国古代文献不多，但也有几个。这些文本大多是旧蒙古文，保存在国家图书馆中。这里包含的是《西游记》、《红楼梦》、《水浒传》、《三国演义》、《金瓶梅》的译文本。 在蒙古国，研究中国古代文学的学者很少，而且由于不会说汉语，大学的文学课本上也只是点名和简单介绍。因此，蒙古国的中国古代文学研究发展薄弱。 与此相关，可以说，聊斋志异的研究研究几乎没有。 为了写这篇报告，我花了两三天的时间在州立图书馆寻找书籍和文本。 我会见了大学文学老师。 我在那里找不到研究资料，但找到了翻译的书籍。 让我向您简单介绍一下。 蒙古国加图书馆保存旧蒙文写的两种翻译版. 一本是1917 年翻译的、用旧蒙文、一册、手笔写的书有两册。 上面写的是：奉第巴活佛之命从中文翻译。看内容里面包含150篇，且内容丰富，其中常见的故事概括有：《聂小倩》、《画皮》、《促织》、《梅女》、《婴宁》、《叶生》等等。 第二本是1896 年翻译的译本。也是用旧蒙文写的。总共15册。里面写的是1896 年从满文译成蒙文。看起来内容是可以说比较完全。总共有357篇，还有图画。里面介绍了作者：蒲松齡（1640－1715），字留仙，一字剑臣，别号柳泉居士，世称聊斋先生，自称异史氏，现山东省淄博市淄川区洪山镇蒲家庄人。 聊斋志异的另一译本是我们的老师甘巴塔尔翻译并于1999年出版的一本书。用西里尔文写的这本书里面包含的是《聂小倩》、《画皮》、《促织》、《崂山道士》、《梅女》等一共有30篇故事。 蒙古国中学教科书和蒙古国立大学的中国文学教科书均简要介绍了这部故事的内容和作者。蒙古国立大学的中国文学教材里面有一篇故事是《蜘蛛》。 当我询问普通市民和学生对这部小说的了解时，没有人知道确切的名字。但少年很清楚，那是《九尾狐》、《画皮》。 问了从哪里知道了这些， 他们回答的是从韩国和中国的电视剧中学到的。 综上所述，我认为中国古代文学的翻译和研究还有很大的空间.
Хураангуй: Нийгмийг бүрдүүлэгч нэгж болох гэр бүлийг бий болгох хүчин зүйл бол гэрлэлт юм. Гэрлэлтийн талаарх судалгаа нь тухайн улсын нийгмийн амьдралыг тодорхой хэмжээнд харуулах боломжтой. Ляо улс нүүдэлчин угсаатны байгуулсан улс болох тул эмэгтэйчүүдийнх нь нийгэмд эзлэх байр суурь харьцангуй өндөр байсан ажээ. Хятаны язгууртнууд өндөр дээд угсааны хатад, гүнж нар Ляо улсын эмэгтэйчүүдийн тусгай бүлэг болохын хувьд эрх мэдэлтэй, хөрөнгө санхүүгийн бие даасан байдалтай, улс төрд оролцох боломжтой байжээ. Бид энэхүү өгүүлэлдээ Ляо улсын үеийн гэрлэлтийн тухай асуудлыг хааны болон өндөр дээд язгуур угсааны эмэгтэйчүүдийн гэрлэлтийн жишээ аван судлахдаа хятад хэл дээрх түүхийн сурвалж, археологийн олдвор зэрэг мэдээг ашиглав. Нанхиад сурвалжийн мэдээнүүдийг ашигласан нь уг судалгааны чухал ач холбогдолтой тал юм. Ингэж судлах нь Ляо улсын нийгэм дэх язгуур угсаат эмэгтэйчүүдийн оролцоо нөлөө хийгээд эзлэх байр суурийг нь тодруулахад эерэг ач холбогдолтой юм.
Abstract: Altan Khan of Tumed, the Mongolian statesman of the XVI century is referred in the history of Mongolia in conflict as on one hand Altan Khan had been carrying out an own policy to overtake the power of the ruling Great khan to become the khan of all Mongols and on the other hand, he was explained as was committed and attempted to reunite separated people instead of overthrowing the great khan. Altan Khan endeavored to maintain the trade with China along with his attempts to develop animal husbandry, crop farming, and handcrafting. He was the state emeritus as he had initiated many significant exploits in Mongolia such as proclaiming Tibetan Buddhism to be the main religion, embracing and spreading it out. The queen Yunggen (Erketu Qatun) was the main person who had prominently contributed to the execution of all Altan Khan’s vision, serving and supporting him. Despite a few mentions about Erketü Qatun in the historical records of Mongolia, she was an Oirat woman who played a significant role in Mongol-Ming relations. Mongolian history mentions the Yunggen as the queen of Altan Khan of Tumed, the western wing of Mongolia as a wise, beautiful, and gifted woman. She said to be a daughter of Jikhekhen-akhai, leader of the Khirgut tribe of Oirat. Yunggen had been profoundly involved in state affairs and became the advisor to Altan Khan as he got older. Yunggen was young, striking and smart. She was fully responsible for Mongol-China relations and managed trade between countries, for which she was well-known throughout Mongol tribes in the southern part of the territory afore the Gobi. Since her marriage to Altan Khan she became famous in Chinese territories. She is praised in the Chinese historical records; poems and songs are recorded along with her portraits. The records mention that in order to honor her, Koke khota, the city which she had lived was called the city of Yunggen Qatun. Altan Khan died at 75 due to illness succeeded by his eldest son Senggedüüreng in 1582. Later, Yunggen Qatun married Senggedüüreng, successor of Altan Khan not at own will but for the Mongol-Sino relations being induced by Ming dynasty. Prince Senggedüüreng was recorded as not been interested in the country’s affairs, abusing alcohol, and developed a disease which led him to have no physical capacity to govern Tümed. Yunggen Qatun stepped in, holding special seals to rule army and make trade with Ming and ruling Tumed alone. Oirat people started split following the death of Senggedüüreng in 1587 and Yunngen Qatun was recorded to run state affairs together with Amudai Setsen, successor of Senggedüüreng e and worked hard to maintain peace with China. With this paper we endeavored to advance the research about Yunggen Qatun who maintained her right to rule Tumed army for 30 years following the death of Altan Khan and her achievements for this period reviewing information mentioned in ancient state and non-state history of China.
蒙古族汉学研究的一个重要领域是汉文资料的研究、翻译及保存。在本报告中，我们将介绍蒙古汉籍文献的翻译作品和翻译作品的保存情况及汉籍文献研究情况。
摘要：蒙古族汉学研究的一个重要领域是汉文资料的研究、翻译及保存。在本报告中，我们将介绍蒙古汉籍文献的翻译作品和翻译作品的保存情况及汉籍文献研究情况。报告分为三个。第一部分是蒙古国汉学历史背景；第二部分是蒙古近当代汉学汉籍文献研究及翻译介绍；第三个是结论部分。
Энэхүү илтгэлд "Юань улсын судар"-ын "Хөгжмийн ойллого" бүлгийг шүүн үзэж нүүдэлчдийн байгуулсан төрт улсууд "Ёслол хөгжим" хэмээх ойлготыг төрийн ёслолд хэрхэн авч хэрэглэсэн талаар сурвалжийн баримтад тулгуурлан тайлбарлахыг зорьсон болно. Чингэхдээ хятадын уламжлалт "Ёслол хөгжим" хэмээх ухагдахууны үүсэл хөгжил, ёслол журмын талаарх судлаачдын үзэл хийгээд хятад эх сурвалжуудын мэдээг шүүрдэн харьцуулан тайлбарлалаа.
БНХАУ дахь шашны тархалт, шашны байгууллагуудын үйл ажиллагаа, шашны тухай тусгасан хууль зүйн тогтолцоог танилцуулан, Хятадын хуулийн шашны эрх чөлөө, шашныг зохицуулах шинжид дүгнэлт хийж тэдний хэрхэн үйл ажиллагаагаа явуулах тухай асуудал дэвшүүлсэн. Мөн шашны эрх чөлөөтэй холбоотой хятадын хууль зүйн тогтолцоо, "Төвдийн уламжлалт буддын шашны цол мяндаг авах арга"-ын онцлог шинжийг, түүнтэй холбогдох бусад хууль журам, түүний онцлог шинжийг тайлбарлан дүгнэлт хийжээ.
Major transformation of the Central Asian military-political relationships starting from historical period of "Northern Yuan Empire" of the late Mongolian Yuan Empire led Mongolia to neighboring with Golden Horde, Later from sixteeth century-with Russia in the north, with Ming Empire and Tibet. In this paper we have highlighted Mongolia and Ming millitary and political relations, as well as conftics and small battl-s that have never been studied before.
