Дэлгэрэнгүй мэдээлэл

Хураангуй хэсэг: Энэхүү өгүүллээр 1989 оноос хойших үеийн коммунизмаас ардчилсан тогтолцоонд шилжсэн орнуудын улс төрийн хөгжлийг ойлгоход нэн чухал ач холбогдолтой улс төрийн нам-эдийн засгийн албан бус хамаарлын тухай шинэ өнцгийг өгүүлж далд сүлжээ, далд улс төрийн бүтэц бүхий клиентелизм, авлига, патрон ёсны тухай ойлголтыг улс төрийн намын судлагдахуунд нэгтгэх зорилго бүхий албан бус сүлжээ, албан бус солилцоо, албан бус улс төр, албан бус пост-коммунист номенклатур1, албан бус намын хувьчлал ба колоничлол, албан бус “үйлчлүүлэгч-үйлчлүүлэгчийн” загвар, далд улс төрийн урсгал, далд хэлбэрээр нам, төрийг барьцаалах зэрэг нэр томьёог ашиглаж тайлбарласан Чехийн улс төр судлаач Михал Климагийн “Пост-Коммунист Европ дахь албан бус улс төр: улс төрийн нам, клиентелизм ба төрийг барьцаалах” номд анализ хийж дээрх хэсэгт өгүүлсэн нэр томьёоны тайлбарыг нэгтгэн хүргүүлэхийн чацуу “клиентлизм, намыг барьцаалах болон төрийг барьцаалах” гэх ойлголтуудыг тодорхойлон дүгнэхэд төвлөрч дүгнэлт хэсгээр дамжуулан Михал Климагийн бүтээлд анализ хийснээ танилцуулах болно.

Хураангуй хэсэг: Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтийг 2019 оны 11 дүгээр сарын 14-нд Монгол Улсын Их Хурал баталж, 2019 оны 11 дүгээр сарын 26-нд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч нотлон баталгаажуулсан. Тус нэмэлт, өөрчлөлтөөр Үндсэн хуулийн Арван ес1 дүгээр зүйлийг нэмж оруулсан. Үүнд: 1. Нам Үндсэн хуулийн арван зургадугаар зүйлийн 10-т заасны дагуу байгуулагдаж, улсын хэмжээний бодлого дэвшүүлж ажиллана. 2. Намыг Монгол Улсын сонгуулийн эрх бүхий иргэдийн нэг хувиас доошгүй тооны иргэн эвлэлдэн нэгдэж байгуулна. 3. Намын дотоод зохион байгуулалт ардчилсан зарчимд нийцсэн, хөрөнгө, орлогын эх үүсвэр, зарцуулалт нь нийтэд ил тод байна. Намын зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны журам, санхүүжилт, төрөөс санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх нөхцөлийг хуулиар тогтооно.” болно. Энэхүү нэмэлт, өөрчлөлтийн заалтын гуравдах хэсэгт “Намын дотоод зохион байгуулалт ардчилсан зарчимд нийцсэн, хөрөнгө, орлогын эх үүсвэр, зарцуулалт нь нийтэд ил тод байна. Намын зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны журам, санхүүжилт, төрөөс санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх нөхцөлийг хуулиар тогтооно.” хэмээн зохицуулсныг хууль тогтоогчийн зүгээс санхүүжилтийг ил тод болгож, намын дотоод ардчиллыг сайжруулж, улсын хэмжээнд бодлого дэвшүүлэн ажиллах, намуудыг төлөвшүүлэх, хариуцлагыг сайжруулахын тулд тус заалт батлагдсан хэмээн тайлбарлаж буй. Харин тус заалтыг улс төрийн намууд, улс төрчид, эрдэмтэн судлаачид, олон нийтийн байр суурь дэмжсэн болон дэмжээгүй гэсэн хоёр хэсэгт хуваагдаж улс төрийн санхүүжилтийн зохицуулалтыг хийсэн анхдагч хууль батлагдах тухай яригдаж байсан ч улс төрийн намд төрөөс үзүүлэх санхүүгийн дэмжлэгт хамаарах зохицуулалтыг Улс төрийн намын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын тавдугаар бүлэгт “Улс төрийн намын санхүүжилт” томьёоллоор зохицуулж 2023 оны 7 дугаар сарын 7-ны өдөр баталсан байна. Энэхүү өгүүллээр 2019 оны Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийн Арван ес1 дүгээр зүйлийн 3 дах заалтын хүрээнд Улс төрийн намын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгаар батлагдсан төрийн санхүүжилтийн онолын ойлголт, төрөөс үзүүлэх санхүүгийн дэмжлэгийг хэрхэн зохицуулах, ямар эрх зүйн орчин шаардлагатай, түүний ач холбогдол, хэрэгцээ шаардлагыг судалж зарим улсын жишээг өгүүлэх болно.

The study was aimed at determining the profile of politicians wishing to be elected to parliament. In determining the image of politicians, factors such as education, profession, skills, personality, sex, age, ethnic origin, personality, appearance, religion and marital status are studied. The survey consisted of 500 people aged 18 in Bayangol (49 per cent males and 51 per cent females) and collected data from 21.04.2023 to 23.04.2023. The survey used questionnaires to determine politicians’ image and analyse secondary quantitative data. As far as skills, leadership, ability to quickly understand and respond to situations, professional political decision making, analysis and evaluation is concerned. Be honest, fair, reaffirm your commitment and seek public interests. As far as appearance is concerned, it should be healthy, with right facial features, Mongolian face and proper clothing. The results of the study showed that the family member of the person elected to be a member of parliament should be Mongolian, and the party affiliation of the person who is going to be a member does not matter, but it is necessary to have a certain level of income and assets. The overall results above are from the study of the differences between male and female MPs.

Although, Mongolia carried out “E-Government Mongolia” national programme in 2005-2012, the National Programme to develop Integrated Registration System in 2008-2012, and the E-Governance National Programme in 2012-2016, the operation to separate information communication networks and services could not be successfully completed. The main reason is the inertia of mentality of the previous system to continue the state ownership of databases of all types, to monopolize of all profits for the government and to use for exercising power in implementing activities in information and communication sector resulting in ineffectiveness of political system and governance. In order to assess the digital governance issues and challenges of Mongolia, we intend to analyse policy documents, and conduct case research and make an inductive conclusion. First, we examined the implementation of the Government policy of Information and Communication Development. The Government of Mongolia prioritizes the following 6 tasks towards the development of the sector development. These include: a) legal framework, b) networks and infrastructure c) service d) innovation and research, e) production, f) investment and competition g) information security and h) e-governance.

ураангуй: Монгол улс 1990 онд нэг улс төрийн нам бүхий тогтолцооноос, олон намын тогтолцоо бүхий ардчилсан улс төрийн тогтолцоонд харьцангуй тайван замаар шилжсэн билээ. Ардчиллын замд эргэлт буцалтгүй орсон нь дэлхийн жишигт нийцсэн удирдлагын хэлбэртэй болох түүхэн бололцоог олохын чацуу улс төрийн намуудын тогтолцоо хөгжих эхлэлийг тавьсан. Улмаар улс төрийн намууд засаг төрийн үйл ажиллагаанд оролцох эрх зүйн үндэс тавигдсан. Энэхүү өгүүллийн хүрээнд улс төрийн нам, ардчиллын харилцан нягт уялдаа холбоог эмпирик түвшинд илэрхийллийг зорив. Улмаар улс төрийн намын хэв маяг, үүрэг, тогтолцооны хөгжил нь нь ардчиллын хөгжилтэй шууд хамааралтай болох талаар бичлээ. Учир нь бүх ардчиллын төвд улс төрийн нам оршиж байдаг болно.

рдчиллын “цөм”д улс төрийн намууд нийгмийн янз бүрийн бүлгүүдийн хооронд үүссэн нийгмийн зөрчлийг шийдвэрлэх, нийгмийг зөвшилцөлд хүргэх хамгийн чухал зуучлагч байгууллага байх ёстой

Олон улсад дэлхийн хоёрдугаар дайны дараагаас санхүүжилтийн талаарх зохицуулалт хийж эхэлсэн боловч ихэнх орнууд 1960-70 аад оны үед улс төрийн санхүүжилтийн эрхзүйн зохицуулалт хийж эхлүүлсэн байдаг. Улс төрийн санхүүжилтийн эрх зүйн зохицуулалтын нийтлэг болсон байдлаар авч үзвэл санал худалдан авалтыг хориглох агуулга эхэнд орсон байна. Улмаар удаах зохицуулалтыг агуулгууд нь улс төрийн санхүүжилтийг илэрхийлэх ойлголтууд юм

Although Mongolia carried out the national program 'E-Government Mongolia' in 2005-2012, the National Program to develop the integrated registration system in 2008-2012, and the National E-Governance Program in 2012-2016, the operation to separate information communication networks and services could not be successfully completed. The main reason is the inertia of mentality of the previous system to continue the state ownership of databases of all types, to monopolize of all profits for the government and to use for exercising power in implementing activities in information and communication sector resulting in ineffectiveness of political system and governance.

Улс төрийн эдийн засгийн онол, арга зүй, судлах зүйл, судалгааны ач холбогдол болон зарим төрлийн ухагдахуун нь тодорхой болсон ч манайд судалгааны эргэлтэнд ороогүй ойлголт, нэр томьёонууд байсаар байна. Тэдгээрийн нэг нь улс төрийн эдийн засаг дахь “Улс төрийн эдийн засгийн \бизнесийн\ мөчлөг” (Nordhaus, 1975) -тэй холбогдох нэр томьёо ойлголт юм. Улс төрийн эдийн засгийн мөчлөг буюу бизнесийн мөчлөг (цаашид Улс төрийн бизнесийн мөчлөг гэх.) нь манай улсын нийгмийн шинжлэх ухаанд төдийлөн сайн судлагдаагүй ойлголт юм. Төр нь баялгийн тэгш хуваарилалт хийх иргэдийнхээ эрүүл мэндийг хамгаалж, эрүүл саруул, гачигдах зүйлгүй амьдруулах үүрэгтэй ба үүнийг хэрэгжүүлэхийн төлөө намууд мөрийн хөтөлбөр боловсруулж төрийн эрхийг авахын тулд сонгуульд өрсөлддөг. Мөрийн хөтөлбөрийн хэрэгжилтэд хяналт тавих боломж иргэдийн хувьд сонгууль байдаг. Гэтэл сонгууль нь санал авах Улс төрийн бизнесийн мөчлөг болсон хэмээх хандлага байдаг. Энэ нь засгийн газар болон эрх баригч намын зүгээс сонгууль ойртоход эдийн засгийг сайжруулах бодлого баримталдаг ба сонгуулийн дараа үйл ажиллагаа нь идэвхгүй болдог үүнийг “Улс төрийн бизнесийн мөчлөг” хэмээн шууд ойлгох боломжтой юм. Нөгөө талаас иргэдийн саналыг худалдан авах хамгийн боломжит үйл ажиллагаа нь төрийн зүгээс буюу засгийн газрын зүгээс нийгмийн халамжийн бодлогыг хэрэгжүүлж мөнгөний тэтгэсэн, халамжилсан бодлогоор ялалт авчирч байгаа эсэх нь энэхүү онолын хандлагаар илрэн гарах юм.

Although, Mongolia carried out “Digital Mongolia” national programme in 2005-2012, the National Programme to develop Integrated Registration System in 2008-2012, and the E-Governance National Programme in 2012-2016, the operation to separate information communication networks and services could not be successfully completed. The main reason is the inertia of mentality of the previous system to continue the state ownership of databases of all types, to monopolize of all profits for the government and to use for exercising power in implementing activities in information and communication sector resulting in ineffectiveness of political system and governance. In order to assess the digital governance issues and challenges of Mongolia, we intend to analyse policy documents, and conduct case research and make an inductive conclusion.

This paper outlines Mongolian political system focusing on the 2019 constitutional amendments that turned away from the Semi-Presidential system in Mongolia. Constitutionally, Mongolia’s cabinet was to be formed by the Parliament upon its election, and was dependent on parliamentary support for its survival. But the constitutional amendments made in 2000, basically, weakened the presidential “filtering” of the prime ministerial nominee. Prior to 2000, due to this filtering power, the Parliament was unable to exercise its authority to form the cabinet without the president’s prior approval. In short, we had a semi-presidential regime. This research article shows how this situation was rectified as a whole through the constitutional amendments made in 2019.

Судлаач К. Катц (Christopher Kutz: political- responsibility is a duty of obligation; accountability) Улс төрийн хариуцлага нь Үүрэг хүлээх байдал (obligation) Хариуцлагаа тайлагнах байдал (accountability) Улс төрийн хариуцлагыг төлөөллийн ардчилсан засаглалтай улсад илүү шаарддаг Олон нийтийн улс төрийн хүрээнд үйл ажиллагаа явуулж буй улс төрчид хариуцлага ярих

Дэлхийн дахинд шинэ төрлийн халдварт вирус дэлгэрсэнтэй холбоотойгоор ДЭМБ цар тахал хэмээн зарлаж улс орнууд өөрсдийн эрсдэлийн менежментийн бодлогыг хэрэгжүүлж эхэлсэн. Монгол улсын Засгийн газрын 2020 оны 02 дугаар сарын 12-ны өдрийн 62 дугаар тогтоолын 4-т заасныг үндэслэн 2020 оны 02 дугаар сарын 13-ны өдөр УОК-ын даргын тушаал -аар “Гамшгаас хамгаалах тухай хууль” -ийн 11.2, 11.3.3-т заасныг үндэслэн “өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэг”-т хэсэгчлэн шилжин ажилласан болно. Манай улсын хувьд дотоод халдвар 11 сарын 11-нд зарлагдан 12-ны өдрөөс УОК-ын саналын дагуу Засгийн газраас бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлсэн болно. Бүх нийтийн бэлэн байдалд шилжсэнтэй холбоотой нийгмийн дунд эргэлзээ, үл итгэх байдал хүчтэй илэрч байна. Учир нь гаргасан шийдвэр болгон нь өдөр бүр өөрчлөгдөх, баттай эх сурвалжын мэдээлэл хоорондоо зөрөх зэрэг тодорхойгүй гайхсан байдалтай эхний долоо хоног өнгөрсөн болно. Энэхүү байдалтай зэрэгцэн аж ахуй нэгж, иргэдийн эдийн засгийн байдал, өдөр тутмын үйл ажиллагаанд зохицуулалт хийх, авах арга хэмжээ мөн тодорхой бус байсан нь нийгмийг ихэд бухимдуулсан. Товчхондоо дүгнэж үзэхэд өндөржүүлсэн бэлэн байдлын үе буюу 10 сарын турш УОК-ын хийсэн үйл ажиллагааны үр дүн гарсангүй хэмээн хэлж болох юм. Иймээс төрийн засаглалын чадамжид эргэлзэх нийгмийн уур амьсгал бүрэлдсэн байна хэмээн үзэн нөлөөлсөн хүчин зүйлсийн судалгаа хийхийг зорьсон.

As countries around the world have begun to implement their own risk management policies, the World Health Organization (WHO) has declared COVID-19, the new infectious disease, a pandemic. According to article 11.2 and 11.3.3 of the Law on Disaster Protection, issued by the State Emergency Committee (SEC) on February 13, 2020, the “high level of readiness” against COVID-19 was partially initiated in Mongolia. This resolution was pursuant to Article 4, Resolution No. 62 of the February 12, 2020 Resolution of Government of Mongolia. 2 The Law on Disaster Protection identifies and specifies the measures for three levels of readiness to combat the coronavirus: everyday level of readiness, high level of readiness and all-out level or readiness. In Mongolia, the first verified community transmission case was announced on November 11 and as suggested by the SEC, the government shifted country to the “Total Readiness Stage” on November 12. However, there was a strong sense of uncertainty and mistrust in Mongolian society regarding the transition to the “total readiness stage.” The Mongolian government declared the country to be at this level as the first week was filled with panic, with all decision changed daily and discrepancies in the information source. Mongolian citizens also became frustrated with the economic situation of businesses and individuals and the lack of clarity on how to regulate day-to-day activities. However, the ten months of high alert regulations set by the SEC did not yield substantive results. Therefore, this research aims to study the factors that contributed to the social atmosphere that doubts the viability of government and their ability make appropriate recommendations.

We Mongolians expect from democracy good livelihood, rapid growth, wealthy lifestile and steep increase of income. Due to unfulfilled expectations, there is a huge desperation and ever growing views opposing the democracy across the various parts of society. Thanks to democratic reforms, we were able to enjoy the rigths to own a private property, to express one’s opinion and free speech and economic liberty all of which were not allowed until 1990 where the only official political party controlled every aspect of economic, social and political affairs singlehandedly through its one tier banking system, government ownership of properties, government controlled civil-society space and huge propaganda apparatus. Perhaps we either do not appreciate these achievements anymore or the democracy itself is not developing in its natural proper course. Scholars view that the beginning of democratic transition in Mongolia started taking place since 1986. At that time, political movements and associations amoung the youth called “Shine Ue” (New Generation), “Orchlon” (Universe), and “Devshiltet Zaluuchuudiin Evsel” (Alliance of Progressive Youth) emerged and organized the first ever political mass demonstration on the 10th of December 1989 signalling the beginning of the democratic change. Mongolia’s transition to democratic government in 1990 brought about a new realistic condition for forming brand new political, social and economic structures in Mongolia. Among others, one of the main pillars for successful democratic transition was the majority of Mongolian citizens supported and favorably viewed the free society where every individuals could enjoy liberty. On the other hand, key players in politics were able to reach a political consensus to make a peaceful transition. Although through democratic transformation, Mongolia established new democratic constitution, parliamentary government, proclaiming human rights, democratic values and principles and Free market economy, as series of domestic and international researches and observations indicate that citizens’ expectation about democracy and its quality continue to decline. Today, Mongolia’s democracy is facing major challenges such as declining living condition, differentiation of social strata, growth of foreign debts, corruption, natural resource curse, disobedience of laws, partisan politics, paradoxical institutional development and other deviations in the system. One of the reasons that helped cause democracy crisis and deviate the governance is social psychology that perceived democratic values as a just too much freedom. On the other hand, inappropriate dominance of partisan politics that penetrated in every sphere of society arbitrarily interfering in all issues. This article aims to examine how relations of state, society and economy evolved until today and their impacts both negative and positive upon the democratic development. We reviewed that roles of spread of democratic values, Constitutional principles, rule of law, checks and balances of power branches, multiparty system, economic growth, livelihood of the population, and civil society as a whole in systemic interrelationship in building of Mongolia’s democracy.

The example of Mongolia is used to illustrate the importance of demand-oriented qualified vocational guidance for a country "in transition". Based on a representative empirical study among pupils and students, a high demand for advisory support in career choice could be identified. However, at the same time, there is an astonishing lack of knowledge about existing offers, which indicates a lack of adequate marketing.

Ардчилал нь хүн төрөлхтөний төрийг засаглах, улсыг удирдах, асуудлыг шийдэх арга зам болох эхлэл нь 2500-аад жилийн өмнөх Эртний Грекийн хот улсуудаас эхтэй гэдгийг бид бүхэн мэднэ. МЭө 507 онд Эртний Афины улс төрч Клисфен 1 -ийн эхлүүлсэн засаглалын шинэчлэлийг улс төрч Перикл үргэлжлүүлэн өдгөө Сонгодог ардчилал 2 , Шууд ардчилал 3 хэмээн нэрийдэх засаглалын удирдлагын институцчлагдсан хэлбэрийг хөгжүүлэн орчин үеийн ардчилсан засаглалын институцийн бүтэц, үүрэгтэй ижил түвшинд Ардчилсан засаглалыг хэрэгжүүлж чадсан нь гайхамшигтай юм. Афины ардчиллын хамгийн чухал чанар нь иргэдийн хүсэл хуулиар хязгаарлагддаг байсанд оршино. Афины иргэд жилд 40 удаа буюу долоо хоног бүр ариун Акрополисын баруун хэсэгт байрлах засаглалын төв болсон Пниксд цуглан мэтгэлцэж шийдвэр гаргах процесс нь санал хураах зарчимаар гараа өргөн санал өгдөг байв. Энэ нь ардчиллын үндсэн шинж болох дийлэнх олонхийн саналаар асуудлыг шийдвэрлэдэг зарчим бөгөөд өнөөдрийг хүртэл энэ шинжээ хадгалж байна хэмээн үзэж болно.

Mongolia is one of the most sparsely populated countries in the world due to its size. Almost half of the population lives in rural areas, mostly as nomads. At the same time, the Mongolian economy needs qualified specialists. For example, there is currently a shortage of around 40,000 skilled workers in the raw materials sector. The Mongolian VET system is currently unable to meet this demand. A major reason for this is certainly the lack of vocational orientation among school leavers and the inadequate provision of professional career guidance and information. In addition, counsellors often lack the necessary qualifications. The National University of Mongolia (NUM) has recognised this need for action. Since 2017 a Master's programme in Career Studies – since 2018 also in distance learning format – has been implemented. Yearly, up to 30 students with work experience in related fields are qualified as career counsellors. The distance learning programme is mainly used by students from the rural regions of Mongolia. After completing their studies, graduates can offer professional counselling services in their provinces. In this way, vocational guidance and counselling will also be disseminated in the rural regions of Mongolia. The distance learning programme can serve as good practice for other countries that are in the process of transformation. The programme thus forms the basis for future development projects, e. g. capacity building in career guidance in the international higher education sector.

Abstract The example of Mongolia is used to illustrate the importance of demand-oriented qualified vocational guidance for a country "in transition". Based on a representative empirical study among pupils and students, a high demand for advisory support in career choice could be identified. However, at the same time, there is an astonishing lack of knowledge about existing offers, which indicates a lack of adequate marketing. The key to sustainable career guidance that meets international standards is undoubtedly the professionalisation of guidance practitioners. For this reason, a Master's program "Career Studies" was established at the National University of Mongolia (NUM) in cooperation with the University of Applied Labour Studies (HdBA), accompanied by corresponding research activities and academic exchange.