Бидний тухай
Багш ажилтан
Энэхүү илтгэлд сэтгэл цогц ойлголт бүтцийн утгаар хэрхэн илэрч буйг тодруулж, танихуйн тайлбар хийлээ.
В настоящей статье нами предпринята попытка уточнения всех значений русского слова душа с помощью пояснений, приводимых в 13 толковых словарях русского языка, изданных в период с 1790 года по 2006 год. Проведен анализ того, как трактуется значение слова душа в словарях русского языка и как оно менялось с течением исторического времени.
Целью данной статьи является выявление отличительных черт концепта “Душа/Сэтгэл” в русской и монгольской языковой картине мира. Для достижения поставленной цели нами был проведен сопоставительный анализ данного концепта на материале толковых словарей и пришли к следующим выводам: 1. Существенным отличием является то, что в толковых словарях русского языка представлено 10 значений слова “Душа”, а в толковых словарях монгольского языка зафиксировано одно значение слово “Сэтгэл”; 2. Прямое значение данных слов не совпадают; 3. Словарная статья к слову “Сэтгэл” в толковых словарях монгольского языка требует разработки и дальнейшего исследования. Сопоставительный анализ словарных статей толковых словарей становится основой для дальнейшего исследования.
Рассматриваются особенности отражения специфики концептов при переводе. На примере одного из базовых концептов “сэтгэл” анализируются способы передачи его содержания средствами русского языка. Материалом для анализа послужил текст Сокровенного сказания монголов и его перевод С.А.Козина.
Орчуулагчийн хэл, соёлын чадамж нь хэл зүй, үгийн сан, нийгэм-хэл шинжлэл, аж хэрэглээний гэсэн чадвараас бүрдэнэ.
Чөлөөт болон байгууллагын харьяат орчуулагч аль аль нь зах зээл дээр ажиллаж байхын тулд компьютерт суурилсан орчуулгын санах ой, хэвлэлийн программууд, интернет болон төрөл бүрийн онлайн, оффлайн электрон эх сурвалжийг ашиглах ёстой болж байна (Kiraly 2000: 123). Өөрөөр хэлбэл, орчуулагч гэддэг хэл шинжлэлийн мэргэжилтнээс соёл, техник технологитой салшгүй холбоотой болжээ. Тиймээс, өнөөдөр энэ мэргэжлийн тодорхойлолтод хамгийн тохирох нэр бол "хэлний үйлчилгээ үзүүлэгч" (language service provider) гэж үзэж байна (Pym 2003: 491). Тус илтгэл нь: 1. Компьютерын техник хангамж ашиглах чадамж 2. Орчуулгын үйлчилгээ үзүүлэх чадамж 3. Компьютерын программ хангамж ашиглах чадамж 4. Орчуулгад технологи ашиглахын давуу ба сул тал, цаашдын хөгжлийн чиг хандлага гэсэн үндсэн хэсэгтэй. Мэргэжлийн орчуулагчид - Бичвэр боловсруулагч - Төрөл бүрийн файлтай ажиллах - Зөв бичих дүрмийн алдаа шалгуур - Хэл зүйн алдаа шалгуур - Өгөгдөл олж авах хэрэгсэл - Хөмрөг, түүнийг задлан шинжлэх - Хадмал орчуулгын программ - Ярианы технологи - Орчуулгын санах ой - Нэр томьёоны менежмент - Машин орчуулга - Хэлмэрчлэхүйн технологи гэсэн чиглэлийн программ хангамжийг ашиглаж бүтээмжээ нэмэгдүүлж, цагаа хэмнэж, сургалт судалгаанд ашиглаж байгааг хамгийн олон хэрэглэгчтэй, өндөр үнэлгээтэй программ хангамжуудын жишээгээр авч үзсэн болно.
Соёл хоорондын харилцаанд соёл нь хэл, үгэн бус зан үйл, мэдээлэл хүлээж авах, цаг хугацаа, орон зайн ойлголт, үйл ажиллагааны баримжаа, хувь хүний байр суурь, хамрах бүлэг, туршлага, мэдлэг үнэлэх хандлага, нийгэмд эзлэх байр суурийг үнэлэх, нас хүйсийн ялгаа, байгаль орчин, амжилтын төлөө зүтгэх, өрсөлдөх зан үйл, хэрэглээний бүтэй, эрсдэл хүлээх чадвар, итгэл үнэмшил, найдвар, хувь заяатайгаа эвлэрэх үзэл, үүрэг хуваарилалт, засаг захиргаанд хандах хандлага, зан үйлийн шатлал мэт олон талаар илэрнэ.
В последние годы возрос интерес лингвистов к изучению концептов внутреннего мира человека. Сравнительные анализы концептов внутреннего мира человека позволяют выявлять особенности языковой картины мира народов. Цель настоящей работы заключается в представлении семантической характеристики концепта “сэтгэл-душа” в романе Ч.Лодойдамбы “Тунгалаг тамир”. Методом сплошной выборки нами было отобрано 314 примеров с компонентом сэтгэл. Далее, мы попытались выявить наиболее частотные значения и оценить семантический объём концепта сэтгэл в романе “Тунгалаг тамир”.
Энэхүү илтгэл монгол, орос соёл дахь сэтгэл/душа цогц ойлголт өвөрмөц хэллэгээр хэрхэн илэрч буйд дүн шинжилгээ хийсэн болно.
Оросын их дээд сургуулиудын орчуулгазүйн магистр, докторын хөтөлбөрүүдийг харьцуулж, дүн шинжилгээ хийв.
энэхүү илтгэлд орос, монгол хэлний сэтгэл/душа цогц ойлголтын тайлбар болон нэвтэрхий толь бичиг дэх тайлбарт дүн шинжилгээ хийж, харьцуулан судаллаа.
