Дэлгэрэнгүй мэдээлэл

Их сургуулийн тогтвортой хөгжлийг гол үзэл баримтлал нь мэдлэгийг нийгмийн хэрэгцээ шаардлагад нийцүүлэх, эдийн засгийн эргэлтэд оруулах замаар санхүүжилтийн олон эх үүсвэрийг бий болгох, засаглалын хувьд бие даасан байх явдал юм. Мэдлэгийг өсөн нэмэгдэх капитал болгон хувиргах гол арга зам нь энтрепренешип бөгөөд академик түвшинд энтрепренершипийг хөгжүүлэх түлхүүр тоглогч нь их сургуулийн профессор багш нар байдаг. Энэхүү судалгааны ажлын зорилго нь их сургуулийн профессор багшийн энтрепренер эрмэлзлийг нэмэгдүүлэхэд тэдний ажлын чиг баримжаа хэрхэн хамааралтай болохыг тодорхойлоход оршино. Ингэхдээ багшийн ажлын чиг баримжааг сургалт, судалгаа, нийгмийн чиг баримжаа гэж гурав ангилан үзэж, тухайн чиг баримжаа нь энтрепренер эрмэлзлийг өдөөж байгаа эсэхийг тодруулахыг зорьсон. Судалгаанд МУ-ын их сургуулиудын нийт 354 профессор багш оролцсон. Судалгааны загварын хүчинтэй байдал болон дэвшүүлсэн таамаглалыг шалгахдаа бүтцийн тэгшгэлийн загвар (SEM)-ыг ашигласан. Судалгааны үр дүнд их сургуулийн багшийн сургалтын болон нийгмийн чиг баримжаа нь энтрепренер эрмэлзэлд шууд нөлөөлж байсан бол судалгааны чиг баримжаа энтрепренер эрмэлзэлд нөлөөлөхөд уламжлал энгэйжмэнт зуучлалын үүрэг гүйцэтгэж байгааг илрүүлсэн.

Workplace bullying has serious negative consequences on people's physical and mental health, job satisfaction, and performance. By understanding the causes and effects of workplace stress, organizations can develop effective strategies for prevention and intervention to create a healthier, more positive work environment. Workplace bullying is a form of aggressive and coercive behavior directed at an individual or a group of employees, characterized by any inappropriate or intimidating conduct that causes harm to others, instills fear, humiliates, or creates a hostile work environment (Einarsen & et al, 2020) This study aimed to examine the relationship between workplace bullying and responses resulting from job dissatisfaction. NAQ-R, developed by Einarsen, Hoel, and Notelaers (2009), was used to measure workplace bullying. The model created by Rusbult, Farrell, Rogers, and Mainous (1988) was employed to assess employees' responses to dissatisfaction. According to the research results, bullying from management is the most common in the environment of state-owned universities. Examples include not providing information related to work performance, making time-consuming work that no one does, giving too much time to complete tasks, always keeping the employee's workload high, and not participating. In addition, the research showed that when workplace bullying increases by one unit, the exit increases by 0.608 units, neglect to work increases by 0.360 units, the employee voice decreases by 0.196 units, and the employee's loyalty decreases by 0.266 units.

In 1992, Mongolia transitioned from a socialist economy to a liberal economy. Many companies imitated traditional Western-style human resource management, but this did not fit in with society, and low job satisfaction and high turnover rates became the norm. The aim of this study is to clarify what companies that learned Japanese management at the JICA Japan Center in Mongolia have adopted and how they are utilizing it. In the study, we first interviewed human resource managers of 16 Mongolian companies that learned at the center to understand their human resource management policies and employee situations. We also used QCA (Qualitative Comparative Analysis) to infer the causal relationship between these policies and retention intentions and job satisfaction. What Mongolian companies believe they learned from Japan was employee-centered management. QCA also revealed that management that uses KPIs such as production and sales volume as personnel evaluation indicators and does not take employee participation into consideration has a negative impact on retention intentions and job satisfaction, while placing importance on employees' lives and feelings and providing comprehensive training has a positive impact on retention intentions and job satisfaction.

Эрчим хүчний салбар нь дэд бүтцийн тулгуур салбар бөгөөд улс орны эдийн засгийн хөгжилтэй салшгүй уялдаатай байдаг. Сүүлийн жилүүдэд хүн амын төвлөрөл, хэрэглэгчдийн өсөн нэмэгдэх хэрэглээ, нийгэм эдийн засгийн өөрчлөлтөөс шалтгаалан төвийн бүсийн эрчим хүчний салбар чадлын дутагдалд орж эхэлсэн. Эрчим хүчний үйлдвэрлэгчдийн өнөөгийн суурилуулагдсан хүчин чадлаар эрчим хүчний хэрэглээг хангахгүй нөхцөл байдалд хүрсэн бөгөөд 2022 онд эрчим хүчний салбарын алдагдал 187 тэрбум, 2023 онд 98 тэрбум төгрөгт хүрсэн байна. Алдагдлын үзүүлэлт нь эрчим хүчний салбарт үнэ тарифын томоохон өөрчлөлтийг хийх шаардлага тулгараад байгааг илтгэж байна. Уг судалгаа нь эрчим хүчний салбарын үнийн өөрчлөлт хийх үед олон нийтийн зүгээс ямар эсэргүүцэл тулгарч болохыг ойлгох, үнэ тарифын өөрчлөлт хийх үйл ажиллагааг нийгмийн бүлгүүдэд хэрхэн нөлөөлж болохыг ойлгосноор оновчтой шийдэл боловсруулах, өөрчлөлтийн үйл явцыг хэрхэн чиглүүлэх талаарх шийдэл олоход чиглэгдэнэ. Судалгааг санамсаргүй түүврийн болон, зорилтод түүврийн аргаар төвийн бүсийн эрчим хүчний системийн 510 хэрэглэгчийг хамруулан авсан бөгөөд эрчим хүчний салбарын талаарх ойлголтын зөрүүнээс хамаарсан ялгаатай байдлыг судлахыг зорив. Судалгааны үр дүнгээс харахад эрчим хүчний үнэ тарифыг нэмэхийг нийт оролцогчдын олонх нь дэмжиж байгаа бөгөөд ямар нэгэн байдлаар нэмэхийг хүлээн зөвшөөрч байна. Гэсэн хэдий боловч эрчим хүчний салбарын талаарх маш сайн мэдээлэлтэй бүлэг ч эрчим хүчний үнэ тарифыг бүрэн чөлөөлөхийг дэмжихгүй хандлагатай байна. Мөн үнэ тарифын өөрчлөлтийн хувьд харьцангуй хязгаарлагдмал хүрээнд хүлээн зөвшөөрөх хандлагатай байгааг судалгааны үр дүн харуулж байна.

計画経済から市場経済への移行には、政治、経済とともに経営の変化も包含さ れる。しかしながら、計画経済の社会主義的イデオロギーが遺制となり、移行に 何らかの影響を与えることが想定される。本稿では、経営資源の1つである人 的資源管理に着目し、移行経済国ではどのような経路依存性や変化があるのかに ついて、旧ソ連の労務管理の影響を強く受けたモンゴル国営企業を対象とした事 例研究を行った。人事担当者へのインタビューと内部資料、公開資料を比較制度 分析した結果、労働法、市場経済原理の圧力、ロシアによる影響力の弱体化、そ して先進国支援の4配列が人的資源管理制度の漸進的変容に影響を与えている ことが判明した。そして、経路依存性は制度間の補完性や内的整合性を担保する ことで、変化に伴う混乱を緩和する機能を果たしていることが議論された。

1992年、モンゴルは独立し、社会主義経済から自由主義経済に移行した。多 くの企業は、伝統的な欧米型人的資源管理を模倣したが、社会に適合しておらず、 低い職務満足と高い離職率が常態化している。本研究のねらいは、同国のJICA 日本センターにおいて日本的経営を学んだ企業が、何を取り入れ、どう活かして いるのかを明らかにすることである。研究では、まず、同センターで学んだモン ゴル企業16社の人事責任者にインタビューし、人的資源管理施策および従業員 の状況について把握した。また、QCA（質的比較分析）を用いて、これら施策 と定着意思、職務満足度との因果関係を推論した。モンゴル企業が日本から学ん だと捉えているものは、従業員重視型の経営であった。また、QCAからは、人 事評価指標として生産・販売数量などKPIをそのまま用い、従業員参加を念頭 に置かないマネジメントは定着意思や職務満足度に負の影響を与える一方、従業 員の生活・気持ちを重視することや訓練を充実させることが、定着意思、職務満 足度に正の影響を与えていることがわかった。

Хураангуй Академик энтрепренершипийг хөгжүүлэх хэрэгцээ, шаардлагын улмаас байгууллагын гишүүдэд энтрепренер сэтгэлгээг төлөвшүүлэх, энтрепренер болох сэдлийг төрүүлэх нь нэн тэргүүний зорилт болохыг хүлээн зөвшөөрч, үүний төлөө их сургуулиуд маш их хүчин чармайлт гаргах болжээ. Энэхүү судалгаагаар сэтгэлзүйн болон байгууллагын стратегийн зорилтууд их сургуулийн багш нарын энтрепренер сэдэлд хэрхэн нөлөөлж байгааг судлахыг зорьсон. Судалгаанд МУ-ын төрийн өмчит 6-н их сургуулийн 274 профессор, багш оролцлоо. Судалгааны үр дүнд багш нарын энтрепренер болох зорилгод төлөвлөгдсөн зан төлвийн онолын хүчин зүйлс эерэг хамааралтай байсан. Мөн байгууллагын стратегийн зорилтууд шууд нөлөөлж байсан нь практик ач холбогдолтой байлаа. Түлхүүр үг: академик энтрепренершип, энтрепренер зорилго, стратегийн зорилт

Balanced Scorecard (BSC) and Sustainable Development Goals (SDGs) are two frameworks that have gained considerable attention in recent years, particularly in the context of organizational sustainability and shared value creation for the stakeholders including local communities. The Balanced Scorecard (BSC) is a strategic management methodology aims to achieve a balance between financial performance and non-financial goals and objectives, while ensuring that the organizational objectives aligned with the business strategy developed by Robert Kaplan and David Norton. Sustainable development has become a global concern as the world faces environmental and social challenges. The United Nations' SDG provide a framework for addressing these challenges, but implementing the SDGs into an organization's strategic planning can be challenging. This paper proposes a new model called the three-dimensional model (3D model), which combines the SDGs with the BSC to help organizations integrate sustainability into their strategic planning. The proposed 3D model provides a practical approach to organizations seeking to create long-term value while also addressing environmental and social challenges. Key words: strategic objectives, balanced score card, SDG, shared value, 3-dimensional model

Глобал үнэ цэнийн гинжин хэлхээний (цаашид GVCs гэх) ач холбогдол нэмэгдэж байгаа нь сүүлийн хэдэн арван жилийн эдийн засгийн хурдацтай даяаршлын хамгийн чухал шинж чанаруудын нэг гэж тооцогддог. Эдийн засгийн чиглэлийн болон олноор хэвлэгдэх борлуулагдаж буй алдартай ном зохиолуудад глобал үнэ цэнийн гинжин хэлхээний талаар үйлдвэрлэлийн хэсэгчлэл (fragmentation), оффшор эх үүсвэр (offshore sourcing), гадаад чиг баримжаа (external orientation), үйлдвэрлэлийн үл төвлөрөл (disintegration of producution), дэлхийн үйлдвэрлэлийн хуваалт (global pruduction sharing), босоо мэргэшил (vertical specialization), аутсорсинг (outsourcing), босоо үйлдвэрлэлийн сүлжээ (vertical production networks), гэх мэтээр томъёолон хэрэглэсээр иржээ [Ming, Bo, Shang-jin, 2015]. Эдгээр бүтээлүүдэд төрөл бүрийн нэр томъёог ашиглаж байгаагаас үл хамааран, эдгээр судалгаанууд нь бүгд ижил буюу үнэ цэнийн гинжин хэлхээ нь дэлхий даяар үүрэг функцээр хуваагддаг. Өөрөөр хэлбэл, бараа бүтээгдэхүүнийг “хэд хэдэн байршилд хэд хэдэн үе шаттайгаар үйлдвэрлэж, үе шат бүрт бага зэрэг үнэ цэнийг нэмдэг” [Krugman , 1995].

Уурхайн хаалтын төлөвлөгөөний зорилго: Багануур дүүрэг. Хөгжил бүхий суурьшлийн бүс....... Дэд бүтцийн бүрэн хангамж бүхий Хөрсний, болон орчны бохирдолгүй Ажил эрхлэлтийн хамгийн өндөр Технологид суурилсан үйлдвэрлэлийн бүс Эко хот Нийгмийн төсвийн нээлттай зарцуулалттай Зохистой засаглал бүхий үйл ажиллагааг зохион байгуулах хэрэгтэй.

Abstract Balanced Scorecard (BSC) and Sustainable Development Goals (SDGs) are two frameworks that have gained considerable attention in recent years, particularly in the context of organizational sustainability and shared value creation for the stakeholders including local communities. The Balanced Scorecard (BSC) is a strategic management methodology aims to achieve a balance between financial performance and non-financial goals and objectives, while ensuring that the organizational objectives aligned with the business strategy developed by Robert Kaplan and David Norton. Sustainable development has become a global concern as the world faces environmental and social challenges. The United Nations' SDG provide a framework for addressing these challenges, but implementing the SDGs into an organization's strategic planning can be challenging. This paper proposes a new model called the three-dimensional model (3D model), which combines the SDGs with the BSC to help organizations integrate sustainability into their strategic planning. The proposed 3D model provides a practical approach to organizations seeking to create long-term value while also addressing environmental and social challenges. Key words: strategic objectives, balanced score card, SDG, shared value, 3-dimensional model

Монгол, Хятад нийт оюутнууд 837 оюутнуудыг хамруулсан судалгааг авч, дунджын харьцуулсан шинжилгээ, хүчин зүйлсийн шинжилгээ хийсний үр дүнд Хятад оюутнуудын хувьд “Хичээл зүтгэл (3.79)”, “Төлөвлөлт (3.80)” хийх талаараа Монгол оюутнуудаас илүү байх магалдлалтайг, Монгол оюутнуудын хувьд өөрийгөө сорих, шинэ зүйлсд суралцах хүсэл эрмэлзэлтэй байх магадлалтайг олж илрүүллээ.

Академик энтрепренершипийг хөгжүүлэх хэрэгцээ, шаардлагын улмаас байгууллагын гишүүдэд энтрепренер сэтгэлгээг төлөвшүүлэх, энтрепренер болох сэдлийг төрүүлэх нь нэн тэргүүний зорилт болохыг хүлээн зөвшөөрч, үүний төлөө их сургуулиуд маш их хүчин чармайлт гаргах болжээ. Энэхүү судалгаагаар энтрепренершипт хандах хандлага, зан төлвийн хяналт, нийгмийн хэм хэмжээ гэх мэт сэтгэлзүйн хүчин зүйлс болон байгууллагын стратегийн зорилтууд их сургуулийн багш нарын энтрепренер сэдэлд хэрхэн нөлөөлж байгааг судлахыг зорьсон. Судалгаанд МУ-ын төрийн өмчит 6-н их сургуулийн 274 профессор, багш оролцлоо. Судалгааны үр дүнд багш нарын энтрепренер болох сэдэлд төлөвлөгдсөн зан төлвийн онолын хүчин зүйлс эерэг хамааралтай байсан. Мөн байгууллагын стратегийн зорилтууд шууд нөлөөлж байсан нь судалгааны үр дүн байлаа.

Уул уурхайн бус боловсруулах үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх нь манай улсын эдийн засгийн төрөлжилт болон хөдөлмөр эрхлэлтэд эерэг нөлөөлөл үзүүлэх юм. Дотоодын зах зээл хязгаарлагдмал байдал, дотоодын нөөцийн хэмжээ болон гадаад зах зээлийн тээвэрлэлтийн өртгийг харгалзан үзэхэд ноолууран бэлэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, түүнийг экспортлох нь манай улсын өрсөлдөх чадвар, салбарын төрөлжилт, ДНБ өсгөхөд эерэг нөлөөтэйгөөс гадна, ноолуураар дамжуулан малчдаас хөдөө аж ахуйн гаралтай түүхий эдийн бэлтгэн нийлүүлэлтийн тогтолцоог сэргээхэд ихээхэн ач холбогдолтой юм. Манай улсын ноолуурын бэлтгэн нийлүүлэлтийн тогтолцоонд боловсруулах үйлдвэрүүдийн хүчин чадлын ашиглалт, эргэлтийн хөрөнгө, дэмжих салбарын хөгжил, гадаад худалдааны гэрээ хэлэлцээр гэсэн олон асуудал байгаагаас энэхүү судалгаагаар төрөөс хэрэгжүүлж буй хууль эрх зүйн актууд, бодлогын баримт бичгүүдийн харилцан хамаарал, ноолуурын нийлүүлэлтийн сүлжээнд хэрхэн нөлөөлж буй нөлөөллийн үнэлгээг түлхүүр үгийг тусламжтайгаар тодорхойлохыг зорив. Түлхүүр үг: ноолуурын кластер, бодлогын баримт бичиг, ноолуурын нийлүүлэлтийн сүлжээ

This study sets out to explore the relationship between the perception of human resource management (HRM) practices and their results under the transition from a planned economy to a market-oriented economy. Many research papers related to HRM in transition countries have been published after 1993, but few focuses on employees' perceptions of HRM practices. Perception is the determining factor toward personal attitude and relates to personal value. People in transition countries are required to transform their mindsets and behaviors to adapt to the new HRM system at the same time. This paper focuses on Mongolia, a country that remains path-dependent from the traditional Soviet HRM system, and examines the perception of HRM practices and how personal factors such as cultural dimensions of values affect the relationship between the perception of HRM practices and personal attitudes. Based on the data of 105 professionals who are studying MBA courses in Mongolia, we find the following. i) Training is fairly common, but Involvement & Participation to Work is less common, ii) KPI is widely used to evaluate employees, while MBO is less common, iii) Caring has a positive effect on individual attitudes such as job satisfaction and retention, iv) KPI has a negative influence on job satisfaction and retention, v) factors influencing job satisfaction and retention differ depending on the cultural dimensions of value, and ⅵ) meaningful work positively influence on job satisfaction and retention.

Хураангуй: Энтрепренер сэтгэлгээ, соёлыг төлөвшүүлэх, энтрепренершип түншлэлийг хөгжүүлэхэд их сургуулийн манлайлал, үүрэг оролцоо их байгаа нь практикт нотлогдож судалгааны их сургуулиас энтрепренер их сургууль болж хөгжих чиг хандлага улам бүр нэмэгдсээр байна. Нийгэм эдийн засгийн хөгжилд нөлөөлж буй талаасаа ч, их сургуулийн сургалт, судалгааны чанар, өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлж буй талаасаа ч манай улсад академик энтрепренершип болон энтрепренерт чиглэсэн хөгжлийн концепцийг хэрэгжүүлэх, хөгжүүлэх шаардлага зүй ёсоор тулгарч байна. Тиймээс академик энтрепренершип болон энтрепренер их сургуулийн тухай үзэл баримтлал, түүхэн хөгжлийн талаар тодруулах, ойлголтыг нэмэгдүүлэх хэрэгцээ байгааг судлаачын зүгээс харж энэхүү судалгааны өгүүлэлийг хэвлүүлэлийг зорьлоо. Судалгаанд 1/энтрепренершипийн талаар ерөнхий ойлголт, 2/академик энтрепренершип болон академик энтрепренерийн тухай, 3/ энтрепренер их сургуулийн онцлог шинж чанар, үзэл баримтлал, ач холбогдлыг талаарх судалгааны ажлуудыг харьцуулан судлаж, нэгтгэн харуулсан тул энэ чиглэлээр сонирхон судлаж буй бүх түвшний оюутнууд, судлаачдад тодорхой мэдлэг, мэдээллийг олгох ач холбогдолтой болно.

Байгууллагын хүний нөөцийн менежментийн хүрээнд байнга тулгарч байдаг асуудлын нэг бол ажилтан байгууллагатайгаа чин сэтгэлээрээ холбогдож, гүйцэтгэл өндөртэй, бүтээмжтэй байхад нөлөөлөх явдал юм. Тиймээс ажилтны энгэйжмэнт, түүнд нөлөөлөх хүчин зүйлс, гарах үр дагаврын талаарх судалгааны ажлууд хийгдэж, ач холбогдол нь улам бүр өсөн нэмэгдсээр байна. Бид энэхүү судалгаагаараа ажилтны энгэйжментийн талаарх гадаадын эрдэмтэн судлаачдын гаргасан үзэл баримтлал, онол хандлагуудыг харьцуулж, нэгтгэн дүгнэхийг зорьлоо. Уг судалгааны ажлын ач холбогдол нь байгууллагын ажилтны энгэйжмэнтийн тодорхойлолт, онол аргазүйг нарийвчлан судлах, энэ талаарх мэдлэгийг нэмэгдүүлэх, цаашид судлах зүйлсийг илрүүлэхэд оршино.

Академик энтрепренершипийг хөгжүүлэх хэрэгцээ, шаардлагын улмаас байгууллагын гишүүдэд энтрепренер сэтгэлгээг төлөвшүүлэх, энтрепренер болох сэдлийг төрүүлэх нь нэн тэргүүний зорилт болохыг хүлээн зөвшөөрч, үүний төлөө их сургуулиуд маш их хүчин чармайлт гаргах болжээ. Судалгаагаар Монгол улсын их сургуулийн багш, судлаачдын энтрепренершипт хандах хандлага, зан төлвийн хяналт, нийгмийн сүлжээ, энтрепренершип үйл ажиллагаанаас хүлээж буй үр өгөөж зэрэг нь тэдний энтрепренер болох зорилгод хэрхэн нөлөөлж буйг тодруулсан. Мөн их сургуулиуд стратеги төлөвлөгөөндөө энтрепрепренершипийг хөгжүүлэх зорилтуудыг тусгаснаар байгууллагын гишүүдийн энтрепренер болох зорилгод нөлөө үзүүлэх эсэхийг судалгааны үр дүнгээр гаргахыг зорьсон. Судалгаанд МУ-ын төрийн өмчит 6-н их сургуулийн 274 багш, судлаачид оролцлоо.

Их дээд сургуулийн багш нарын цагийн судалгааг хийсэн гадаадын судалгааны ажлаас үзэхэд ажлыг олон чиг үүрэг гүйцэтгэхэд хэрхэн цагаа хуваариладаг, цагийн ачаалал талаас нь бус харин ажил амьдралаа хэрхэн тэнцвэртэй байлгах талаас нь илүүтэй судлаж ирсэн байна. Энэхүү өгүүлэл нь дотоодын их дээд сургуулийн багш нар сургалт, судалгаа, нийгмийн үйлчилгээ үзүүлж ажиллахад цагаа хэрхэн зарцуулж ажилладаг байдлыг судлахад чиглэсэн. Судалгаанд суурилсан их дээд сургуулийг бодитоор хөгжүүлж, судалгааны бүтээмжийг нэмэгдүүлэхэд өнөөгийн баримталж буй бодлого бодит байдалд хэрхэн нийцэж байгааг олж мэдэхэд чиглэсэн болно.

Академик энтрепренершипийг хөгжүүлэх хэрэгцээ, шаардлагын улмаас байгууллагын гишүүдэд энтрепренер сэтгэлгээг төлөвшүүлэх, энтрепренер болох сэдлийг төрүүлэх нь нэн тэргүүний зорилт болохыг хүлээн зөвшөөрч, үүний төлөө их сургуулиуд маш их хүчин чармайлт гаргах болжээ. Судалгаагаар Монгол улсын их сургуулийн багш, судлаачдын энтрепренершипт хандах хандлага, зан төлвийн хяналт, нийгмийн сүлжээ, энтрепренершип үйл ажиллагаанаас хүлээж буй үр өгөөж зэрэг нь тэдний энтрепренер болох зорилгод хэрхэн нөлөөлж буйг тодруулсан. Мөн их сургуулиуд стратеги төлөвлөгөөндөө энтрепрепренершипийг хөгжүүлэх зорилтуудыг тусгаснаар байгууллагын гишүүдийн энтрепренер болох зорилгод нөлөө үзүүлэх эсэхийг судалгааны үр дүнгээр гаргахыг зорьсон. Судалгаанд МУ-ын төрийн өмчит 6-н их сургуулийн 274 багш, судлаачид оролцлоо.

Хураангуй: Монгол улс дахь аж ахуйн нэгжүүдийн дотоод аудитын үр өгөөжид нөлөөлөх хүчин зүйлс (IIA Монгол -ын гишүүнчлэлтэй байгууллагуудын дотоод аудиторуудаас авсан судалгаа) Б.Болот*, Н.Батдэлгэр** (*МУИС, Бизнесийн сургуулийн бизнесийн менежмент магистрын хөтөлбөр, ** МУИС, Бизнесийн сургууль, Менежментийн тэнхим) Хураангуй Дотоод аудитын үр өгөөжид нөлөөлөх хүчин зүйлсийг судалгаа, шинжилгээний үндсэн дээр тайлбарлах, өөрийн орны онцлогийг харуулсан судалгааны ажлыг хийх нь дотоод аудитын үнэ цэнийг нэмэгдүүлэх давуу талтай. Энэхүү судалгаагаар Монгол улсын нөхцөлд дотоод аудитын үр өгөөжид нөлөөлөх хүчин зүйлсийг судаллаа. Ингэхдээ IIA Монголын гишүүнчлэлтэй байгууллагуудын дотоод аудиторуудаас асуулгын аргаар судалгаа авч, судалгааны өгөгдөлд найдвартай байдлын шинжилгээ, independent samples test, хүчин зүйлийн шинжилгээ (PCA), олон хүчин зүйлийн шугаман регрессийн шинжилгээ зэргийг тус тус хийж, үр дүнг дүгнэлээ. Судалгааны үр дүнд “Аудитын гүйцэтгэх удирдлагын дэмжлэг”, “Дотоод аудитад үзүүлж буй байгууллагын гүйцэтгэх удирдлагын дэмжлэг”, “Дотоод аудитын бодитой хандлага”, “Олон улсын стандартын нийцэл, хэрэгжилт”, “Дотоод аудитын хууль, эрх зүйн орчин”, “Дотоод аудиторын ур чадвар”, “Дотоод аудитын хараат бус байдал” гэсэн 7 хүчин зүйл дотоод аудитын үр өгөөжид нөлөөлж байв. Энэхүү үр дүн нь дотоод аудитын үр өгөөж, дотоод аудитын бодлого, журмын зохицуулалт, компанийн засаглалыг сайжруулахад туслах, эерэг нөлөөтэй.

Upon analyzing the иnon-mining processing industry development, export product mix combination, transportation condition, raw material resources leads to developing the Cashmere cluster will have a positive impact on GDP growth and national competitiveness whereas, the supply chain managment of raw material starting from helders herders to local manifuctures manifactures needs to be recovered and improved. Stakeholders of cashmere cluster and their roles have been facing numeriousnumerous challenges regarding; collaborationcollaboration, supply chain management system, companies company’s current asset, development of supporting sector, international trade agreement. In the current study we try to define and assess evaluate the direct co-relation and impact of government policy documents and regulations to cashmere supply management using key words assessmentcount. Key words: Cashmere cluster, Policy and regulation, Cashmere supply chain

Abstract: Entrepreneurship education programs are to strengthen students’ management skills. We conducted the questionnaire survey about the attitude towards the self-employment (running own business). As a result, Business school’s students prefer to have their own business rather than employment in the organizations. Students who desire to have a job in organizations because of: (1) Social environment; (2) Stability (3) Career opportunity and students who desire to have a his/her own business because of: (1) Challenge; (2) Authority (3) Economic opportunity of running own business. From the comparative analysis, somehow business education affects the self-employment attitude during the study years in Business. We conclude some programs have influence the students’ self-employment attitude, and some haven’t influence that much. Keywords: Attitude towards the self-employment, Entrepreneurial education, Business education, Comparative analysis

Abstract: Aviation industry’s competition is intensifying every year, by the appearance of the low-cost carriers (LCC). We have conducted the questionnaire survey to reveal the satisfactory level of aviation company and concluded the results in this paper. As result of the factor analysis, 6 components had chosen as customer satisfaction such as “In-flight service”, “In flight comfort”, “Reliability”, “Number of flights and waiting time”, “Cost of flight” and “Safety”. As for the domestic aviation company, to compete in the era of high competition, they have to choose whether to compete in the full-service carrier (differentiation strategy), nor the low-cost carrier (cost leadership strategy). Keywords: Generic strategy, competition factor, customer behavior